کارشناس اقتصادی گفت: اگر به شعار امسال، «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها»، نگاه زیرساختی و بلندمدتی داشته باشیم، انقلاب اقتصادی را شاهد خواهیم بود.
طنین همتی|شهرآرانیوز، شعاری که امسال انتخاب شد، «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها»، مبنای اقتصادی دارد، همان‌طور که نام‌گذاری سال‌های گذشته مبنایی اقتصادی با محوریت تولید داشته است. درواقع شعار جهش تولید شعاری کاملا انقلابی است و در جهت رشد اقتصاد است. وقتی ما تولید را تقویت می‌کنیم، پول ملی و اعتمادبه‌نفس ملی تقویت می‌شود و در همین راستا رضایتمندی عمومی و امنیت ملی را تضمین می‌کند.
برای اینکه بهتر بتوانیم اهمیت شعار‌های اقتصادی را متوجه شویم و درباره تولید و راهکار‌های شناخت موانع و مشکلات آن بهتر بدانیم، بر تاریخ معاصر کشور مروری اجمالی می‌کنیم. از لحاظ تاریخی، هرگاه کشور ایران دولتی مقتدر داشته است، نفوذ نیرو‌های اجنبی بر ایران غیرممکن بوده است و برعکس هرگاه دولت ضعیف سرکار بوده است، بیگانگان وارد ایران شده و کشور را اشغال کرده‌اند.
دکتر عقیلی، کارشناس مسائل اقتصادی، با بیان اینکه به سازوکار‌هایی برای عملیاتی‌شدن شعار «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» نیاز داریم، اظهار کرد: نباید این موضوع را فقط در حد یک شعار ببینیم، بلکه عملیاتی‌شدن آن نیاز به بینشی عمومی، هماهنگی بین قوای مجریه، مقننه و قضاییه دارد، هماهنگی‌ای برای سرعت‌بخشیدن به تدوین قوانینی که اجرا، نظارت و دقت کافی بر اجرای آن‌ها لازم است. اینکه ما به این بینش برسیم که کشور ما دارای فرصت‌ها و ظرفیت‌های بزرگ است و اگر ما هم برای رونق تولید و جهش تولید، پشتیبانی‌های لازم را انجام دهیم، تحول شگرفی را شاهد خواهیم بود.
این اقتصاددان ادامه داد: اقتصاد کشور می‌تواند در سایه مدیریت صحیح و مقابله جدی با فساد و رشوه‌خواری و سفته‌بازی به اقتصاد برتر در منطقه و یکی از قوی‌ترین اقتصاد‌های دنیا تبدیل شود. برخلاف رویکرد خیلی از مسئولان که ریشه اصلی مشکلات را به خارج گره می‌زنند و بحث تحریم را مطرح می‌کنند، که تا حدودی هم درست است، واقعیت این است که ما نگاهی به درون داشته باشیم و داخل کشور را اصلاح و ساختار را درست کنیم. در نتیجه چنین اقداماتی است که خیلی از مشکلات داخل کشور حل می‌شود.
وی افزود: برای مثال یکی از این موارد، اصلاح ساختار‌ها و تلاش برای بهره‌وری در تولید است. ما اکنون بهره‌وری مناسبی در تولید نداریم و درواقع باید برنامه‌ای بلندمدت را دنبال کنیم، به این دلیل که اصلاحات اقتصادی در طولانی‌مدت شکل می‌گیرد و اینکه ما به‌عنوان امری زودبازده به این مسئله نگاه می‌کنیم که پاسخگوی درستی برای این راهکار نیست.
دکتر عقیلی تأکید کرد: در بحث مانع‌زدایی، موانع توسعه جنبه‌های زیادی دارد که ازجمله می‌توان به نبود باورمندی مدیران بر توانایی و توجه و نگاه به داخل به‌جای نگاه به خارج اشاره کرد. اینکه منتظر باشیم دیگران بیایند در کشور ما توسعه ایجاد کنند، نگاه غلطی است. در برنامه‌های اقتصادی نباید هدف فقط رشد اقتصادی باشد، به‌طوری‌که اجرای درست برنامه‌ها باید متمرکز باشد و در ادامه باید راهبردمان جایگزینی واردات و پرداختن به راهبرد گسترش صادرات باشد. اگر بخواهیم به سیاست اتکا به درآمد نفتی به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین درآمد ادامه دهیم، هیچ‌وقت موفق نخواهیم شد، به‌طوری‌که در سال ۱۴۰۰ هم وابستگی به بودجه نفتی دیده می‌شود.
به گفته وی مانع دیگر بی‌توجهی به توسعه روستایی و لزوم توجه به بخش کشاورزی به‌عنوان محور توسعه اقتصادی کشور است. ما باید این موضوع را مدنظر قرار دهیم که توسعه اقتصادی از بستر تولید می‌گذرد و این بحث مهاجرت به شهر‌ها و بحث‌های حاشیه‌نشینی همه از بی‌توجهی به توسعه بخش روستایی نشئت می‌گیرد.
عقیلی ادامه داد: مسئله مهمی که در کشور ما به آن دقت نمی‌شود، بی‌توجهی به توسعه و ارتقای توانایی‌های انسانی و منابع انسانی ما و توانایی پایین برنامه‌ریزان است که نمی‌توانند برنامه‌هایی مبتنی بر واقع را تدوین کنند. در کنار این‌ها استفاده‌نکردن از مدیران جوان با کمک از تجربیات مدیران قدیمی به‌عنوان مشاور حائز اهمیت است.
وی اذعان کرد: ۴۲ سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد و ما همچنان حلقه بسته مدیریتی را می‌بینیم که به‌هیچ‌وجه حاضر نیست از سِمت‌های مدیریتی دست بکشد، به‌طوری‌که در هیچ‌جای دنیا به این نحو نیست. ما باید به بحث جانشین‌پروری در مدیریت توجه کنیم. فکر می‌کنیم یک مدیر تا زمانی که زنده است می‌تواند مدیر باشد و این موجب شده است بدنه مدیریتی کشور یک بدنه پیر و فرسوده باشد. این انفعالی که ما دچارش شدیم، به‌دلیل میانگین سنی بالای دولت است و شعار جوان‌گرایی باید در عمل اجرا شود.
وی با اشاره به یکی‌دیگر از موانع تولید اظهار کرد: یکی‌دیگر از موانع تولید کشور بحث قاچاق است که منجر به این می‌شود که ظرفیت‌های تولید و مشاغل ما و به‌تبع آن کسب‌وکار‌های کشور از بین برود. در نتیجه باید فکری برای آن کرد.
وی با اشاره به اینکه لزوم سرعت‌بخشیدن به شیوه‌های مالیات‌ستانی در کشور از دیگر ملزومات مانع‌زدایی است، یادآور شد: اگر در زمینه اخذ مالیات شیوه‌های مدرن و شفافی داشته باشیم، نیازی به اتکا به درآمد‌های نفتی نداریم و به‌طبع همین مسئله باعث می‌شود بتوانیم درآمد‌های نفتی را صرف توسعه زیرساخت‌ها کنیم.
وی افزود: از موانع دیگر تولید می‌توان به قوانین دست‌وپاگیر بانکی اشاره کرد. درعمل قوانین بانکی موجود موجب شده است تسهیلات بانکی و نقدینگی در بخش مولد کشور به کار گرفته نشود و فقط بعضی بنگاه‌های بزرگ به‌راحتی بتوانند وام بگیرند و کسب‌وکار‌های خرد با موانع زیادی که وجود دارد، از وام محروم شوند. اگر ما بخواهیم این موانع را برطرف کنیم باید به‌صورت ریشه‌ای به تحقق اصل ۴۴ توجه کنیم.
دکتر عقیلی تأکید کرد: برای مثال، در بحث موانع بانکی در دولت نهم و دهم درآمد سرشار نفتی داشتیم که این درآمد‌ها را در قالب وام به بنگاه‌های زودبازده دادیم. به‌جای اینکه این پول‌ها را در مسیر رونق تولید قرار دهیم، از املاک دبی، شمال کشور و ترکیه سر در آورد و اکنون هم در ارز‌های دیجیتال و سفته‌بازی ملک و خودرو و... می‌گردد. این‌ها جوابگو نیست و درواقع منابع کشور ما به انتها می‌رسد و باید برای این مسئله فکری اساسی برداریم که منابع به‌سمت تولید هدایت شود تا ارزش‌آفرین باشد.
به‌گفته این کارشناسی اقتصادی، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها نیازمند نگاهی بلندمدت است. از موانعی که دراین‌زمینه وجود دارد، موانع فرهنگی است. ما باید در کشورمان این را جا بیندازیم که فرد خودش را عضوی از جامعه بداند و روحیه درجمع‌زیستن داشته باشد. جامعه ما باید برداشت مشترکی از زندگی اجتماعی داشته باشد که این مهم از ۲ مجرا اتفاق می‌افتد؛ تربیت خانواده‌ها و نظام آموزشی. در هیچ‌کدام از این‌ها زیست اجتماعی را به جوانان آموزش نمی‌دهیم. نظام ناکارآمد آموزشی و تربیت خانواده‌ها، تفاوت زیادی را در گفتار و کردار ما ایجاد کرده است.
وی در ادامه افزود: گفته می‌شود از تولید داخلی حمایت کنیم، اما اگر داخل خانه مردم را نگاه کنیم، پر از وسایل خارجی است و هیچ وسیله داخلی ندارند و عزمی هم برای حل این مسئله وجود ندارد. این موانع فرهنگی هم مهم است که شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای جو ناامیدی بین مردم ما تزریق می‌کنند. برای مثال در کشور‌های عربی وقتی به هایپرمارکت مراجعه می‌کنید، همه محصولات موجود در هایپر را تولید کشور‌های دیگر شکل می‌دهد و کاملا وارداتی است و در مقایسه با هایپرمارکت‌های داخلی که همه کالا‌ها ایرانی است، باعث خشنودی است. اگر همت کنیم که این جامعه هشتادمیلیونی از کالای ایرانی استفاده کند، درعمل به اقتصاد کشور کمک کرده‌ایم. اینکه دائم جو ناتوانی در کشور حاکم شود، خلاف توانمندی‌های کشور ماست. کشور ما فرصت‌ها و ظرفیت‌های بزرگی دارد که باید استفاده و دیده شود.
این اقتصاددان ادامه داد: در کنار اصلاح ساختار‌ها و تلاش در جهت بهره‌وری، نگاه ما باید به داخل باشد. اگر ما مدیریتی قوی و صحیح داشته باشیم و همه قوا باهم هماهنگ باشند، با وجود منابع سرشار کشور می‌توانیم موفق باشیم و امیدوارم در انتخابات پیش‌رو دولتی قوی و مقتدر بر سر کار بیاید که بتواند هم با دنیا تعامل کند و هم بتواند تولید و موانع را از سر راه بردارد.