گزارش میدانی شهرآرا از نخستین روز اجرای محدودیت‌های ۱۰ روزه کرونایی، مصوب ستاد ملی کرونا در مشهد را در ادامه می‌خوانید.
وثوقی-کوثری | شهرآرانیوز؛ موج چهارم کرونا همان گونه که پیش بینی می‌شد شدیدتر از ۳ موج قبلی آغاز شد. با این حال و با وجود اینکه ستاد ملی کرونا اعلام محدودیت‌های ۱۰ روزه را از دیروز لازم الاجرا اعلام کرده است، در ستاد استانی کرونا، اجرای این محدودیت‌ها از امروز اعلام شده است. البته ناهماهنگی در این اعلام علاوه بر اینکه باعث سرگردانی مردم می‌شود، می‌تواند زمینه را برای سوء استفاده از پاسخگویی برخی قانون شکنان نیز فراهم کند. با این تفاسیر، برای سنجش میزان رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و محدودیت‌های کرونایی در میان مردم، ناوگان حمل و نقل و برخی ادارات، شال و کلاه می‌کنیم و به میان مردم می‌رویم.
فشار بیاورند، تعطیل می‌کنیم
در بولوار امامت، بیشترین میزان اشتغال مربوط به فروشگاه‌های عرضه پوشاک و لوازم آرایشی است، اما با توجه به اینکه بر اساس دستورالعمل‌های اعلام شده، این رسته شغلی ملزم به تعطیلی است، مشاهدات میدانی ما حکایت از تعطیلی تعداد اندکی از واحد‌های این رسته دارد و بیشتر از ۹۵ درصد مغازه ها، بدون توجه به این دستورالعمل به فعالیت خود ادامه می‌دهند. متصدی یکی از فروشگاه‌های پوشاک در توجیه تعطیل نبودن واحد صنفی خود می‌گوید: در جریان برقراری محدودیت‌ها هستیم، اما چند روز دیگر ماه رمضان شروع می‌شود و در این روز‌های باقی مانده نمی‌توانیم فروشگاه را تعطیل کنیم. در حالی که در ساعات نیم روز، بسیاری از این فروشگاه‌ها مشتری چندانی ندارند، با یکی از فروشندگان دیگر هم کلام می‌شویم و او می‌گوید: امروز تازه روز اول اعمال محدودیت هاست و کسی سخت نمی‌گیرد. با دیگر کسبه این راسته هماهنگ کرده ایم که مغازه‌ها را باز کنیم و اگر تذکر دادند یا برای تعطیلی فشار آوردند تعطیل می‌کنیم.
بدون ترس از جریمه
در بولوار سجاد نیز قرار است چگونگی اعمال محدودیت‌ها را در پاساژ‌ها بررسی کنیم. طبق مشاهده‌های ما کسبه و پاساژ‌ها در این بولوار به ۲ دسته تقسیم شده اند، پاساژ‌ها و کسبه‌هایی که بدون ترس از اعمال جریمه یا اعمال قانون، به فعالیت روزمره خود ادامه می‌دادند و در طرف دیگر مجتمع‌های تجاری و فروشگاه‌هایی که کرکره برقی پاساژ یا فروشگاه را به صورت نیمه بسته نگه داشته اند و با کمی احتیاط، پاسخگوی مشتریان خود هستند. یکی از همین کسبه با گله از تصمیم جدید ستاد ملی کرونا، می‌گوید: به تنها چیزی که به آن فکر نمی‌کنند، چرخیدن چرخ زندگی ماست. با این اجاره‌های بالا اگر مغازه را ۱۰ روز تعطیل کنیم، از پس اجاره این مغازه برنمی آییم.
او ادامه می‌دهد: از جریمه هم ترسی نداریم و حاضریم بپردازیم.
فعالیت کسبه و پاساژ‌ها در بولوار فلسطین، سناباد، قرنی و پنجتن نیز تقریبا بر همین منوال است و خبری از تعطیلی و اجرای محدودیت‌ها در گروه مشاغل ۲، ۳ و ۴ نیست.
اعمال دورکاری به روش مسئول محور
برای بررسی اجرای شیوه نامه‌ها در چند دستگاه دولتی و خصوصی، مسیر گزارش را عوض می‌کنیم. «سپیدار» کارمند یک شرکت انتشاراتی است. او درباره اینکه آیا قانون کاهش حضور کارکنان در اداره آن‌ها رعایت می‌شود یا خیر می‌گوید: کار اداره ما فرهنگی و در حوزه کتاب است. نیرو‌های اداره مرکزی ما تماما سرکار هستند و این در حالی است که تعداد نیرو‌ها در اداره مرکزی بین ۶۰ تا ۷۰ نفر است. این نوع تقسیم نیرو‌ها برای دورکاری اصلا عادلانه نیست؛ زیرا اولا افراد شاغل در فروشگاه‌های منتسب به اداره مرکزی تعدادشان کمتر است، ثانیا آن‌ها خود به خود بر اساس ابلاغیه ستاد ملی کرونا تعطیل شده اند و جزو صنوف ملزم به تعطیلی بوده اند.
دورکاری، با شرط صلاح دید مسئول بالادستی
شایان فر یکی از شهروندان شاغل اداره استاندارد است. او با بیان اینکه دورکاری با توجه به شرایط قرمز کرونایی به اداره ما ابلاغ شده است، می‌گوید: در دوره‌های قبلی پیک کرونا هم ابلاغ دورکاری داشتیم، اما ضمیمه‌ای با عنوان «به صلاح دید مدیر مربوط» هم وجود داشت. او ادامه می‌دهد: با وجود اینکه زمینه ابتلا در همه کارمندان یکسان است، برخی مدیران با دورکاری کارکنان زیردست خود مخالفت می‌کنند.
بانک‌های خصوصی، بدون دورکاری
فریدونی هم که از کارمندان یکی از شعب بانک آینده است، با بیان اینکه در همه شرایط گرما و سرما، برف یا عزای عمومی بانک‌ها همیشه فعال هستند می‌گوید: در همه موارد و تعطیلات، بانک‌ها شیفت هستند و فعال، اما برای بیماری کرونا این انصاف نیست که علاوه بر اینکه فعال هستیم باید حضور هم داشته باشیم و دورکاری برای ما معنا ندارد. او با بیان اینکه این وضعیت برای کارمندان بانک‌های دولتی بهتر است می‌افزاید: ما، چون بانک خصوصی هستیم، رئیس شعبه مان هیچ وقت با دورکاری موافقت نمی‌کند و همواره شعارش این است که باید مشتری هایمان را حفظ کنیم.
در اداره ثبت احوال شعبه خیام با یکی از ارباب رجوع‌ها که از کمبود کارمندان پاسخگو شاکی است هم کلام می‌شوم و او می‌گوید: امروز که مراجعه کردم، فقط برای یک امضا بود، اما چون کارمند مربوط دورکاری بود و جانشینی هم نداشتند، مجبورم فردا دوباره مراجعه کنم. در همین اداره و قبل از ورود، انتظامات ثبت احوال اجازه ورود بدون ماسک را به ارباب رجوع نمی‌دهد. در اداره تأمین اجتماعی نیز سخت گیری و ممانعت از ورود افراد بدون ماسک به طور جدی اجرا می‌شود.
ادارات برای نیرو‌های دورکار خود جایگزین نمی‌گذارند
فرهادیان یکی از شهروندانی است که برای انجام کارش به اداره کل امور مالیاتی استان آمده است. او با ابراز ناراحتی از اینکه دورکاری برای برخی کارمندان بدون اعلام جایگزین انجام می‌شود، می‌افزاید: امروز برای کار اداری ام به این اداره مراجعه کردم، اما چون فرد مورد نظر در دورکاری بود کارم معطل ماند.
او با بیان اینکه با تحقق دورکاری در ادارات باید حتما فردی جایگزین مشخص شود می‌گوید: وقتی از نبود مسئول مربوط گله کردم، اعلام کردند که امضای وی اختصاصی است و تنها باید توسط خود وی انجام شود؛ و بالاخره اینکه یک قاضی دادگستری نیز اعلام می‌کند: طبق آنچه به ما گفته اند، قضات و بازپرس‌ها نباید در دورکاری باشند، اما کارمندان دادگستری در شرایط خاص می‌توانند دورکار باشند.
اتوبوس، شلوغ و بدون شیوه نامه
به یکی از ایستگاه‌های اتوبوس منطقه قاسم آباد می‌رویم که اتوبوس هایش در مسیر پایانه آزادی تردد می‌کنند. ایستگاه مملو از مسافر است؛ مسافرانی که اغلب ماسک بر صورت دارند، اما بدون رعایت فاصله، در کنار هم برروی صندلی‌های ایستگاه نشسته اند. اتوبوس از راه می‌رسد داخل اتوبوس صندلی خالی وجود ندارد و مسافران یکی بعد از دیگری کنار هم قرار می‌گیرند و برای حفظ تعادل به میله‌های اتوبوس تکیه می‌کنند.
راننده در بدو ورود تذکر می‌دهد که همه ماسک بر صورت داشته باشند، اما کسی برای این تذکر انگار گوش شنوایی ندارد. کودکان عموما ماسک بر صورت ندارند. مسافران یکی در میان ماسک‌های خود را از روی صورت پایین آورده اند. جوان بیست و چند ساله‌ای روی صندلی نشسته و ماسک خود را پایین آورده و مشغول خوردن ساندویچ است.
او درمقابل پرسش من برای رعایت نکردن شیوه نامه‌ها می‌گوید: صبح دیر از خواب بیدار شدم و باید ساندویچم را همین جا بخوردم، چون در شرکت فرصت صبحانه خوردن ندارم. او ادامه می‌دهد: من در یک شرکت دانش بنیان وابسته به نفت و گاز کار می‌کنم و طبق اعلام مدیران شرکت دورکاری نداریم.
او می‌افزاید: آن طور که از اطرافیان و دوستانم مطلع شدم همه شرکت‌های تولید و پخش مواد غذایی هم فعال هستند. اصلا برای شرکت‌های خصوصی تعطیلی یا دورکاری معنی ندارد. دوره‌های قبل هم ما اصلا مشمول دورکاری نشده بودیم، چون برای بخش خصوصی دورکاری کارمندانش صرفه ندارد. در ۲ مسیر دیگر از خیابان امام خمینی (ره) تا میدان ۱۵ خرداد و در خط بی آرتی از پایانه مسافربری تا میدان بیت المقدس نیز سوار اتوبوس می‌شوم. در خط بی آرتی به دلیل تعدد حضور ناوگان، مسافران کمتری در اتوبوس حضور دارند، اما آن گونه که باید و شاید شیوه نامه‌ها رعایت نمی‌شود. در اتوبوس خط خیابان امام خمینی (ره) نیز جمعیت بیشتر است و از تذکر برای استفاده از ماسک و رعایت شیوه نامه‌ها نیز تقریبا خبری نیست.
تاکسی ها، با ۴ سرنشین
در مسیر بعدی از میدان شریعتی (تقی آباد) به سمت میدان شهدا سوار یک تاکسی می‌شویم و راننده همچنان منتظر است تا با ظرفیت تکمیل حرکت کند. داخل تاکسی ۳ نفر کنار هم قرار گرفته ایم تا نفر چهارم برسد. از راننده درخواست می‌کنم حرکت کند، اما می‌گوید: شما که کرایه نفر چهارم را نمی‌دهید، پس حالا که ماسک می‌زنید، اتفاقی نمی‌افتد و بهتر است من هم با ظرفیت کامل حرکت کنم.
در مسیر میدان شهدا به بولوار امام خمینی (ره) نیز راننده تاکسی بعدی پاسخ‌های مشابه دارد و می‌گوید: دلیلی ندارد با ۳ سرنشین حرکت کنیم. مسافران هم اعتراضی ندارند.
مترو، شلوغ‌تر از قبل
برای ادامه ارزیابی‌ها از نخستین روز محدودیت‌های کرونایی اعلام شده از سوی ستاد ملی کرونا، هم راهی مترو می‌شویم. در ایستگاه‌ها مسافران تا حدودی مقررات و شیوه نامه‌ها را رعایت می‌کنند، اما همین که سوار قطار می‌شویم، تقریبا دیگر از مقررات خبری نیست. واگن‌ها شلوغ و پر ازدحام است و خالی گذاشتن صندلی میانی ۲ مسافر تقریبا بی معناست. هوای داخل قطار نیز گرم است و تهویه قطار یا خاموش است یا بسیار کم توان.
با چند نفر از مسافران که هم کلام می‌شوم، ضرورت تسریع در رسیدن به مقصد را علت استفاده از مترو اعلام می‌کنند و اینکه البته به مخاطرات حضور در محیط شلوغ نیز آگاه هستند.
استاندار خراسان رضوی: رعایت ۷۶ درصدی شیوه‌نامه‌ها نشانه «عادی‌انگاری» است
استاندار خراسان‌رضوی گفت: میزان رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در خراسان‌رضوی ۷۶ درصد است که پایین و نشان‌دهنده عادی‌انگاری در رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی است.
محمدصادق معتمدیان در نشست خبری ستاد مقابله با کرونای استان خطاب به مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی و سایر مدیران در استانداری گفت: مدیران همواره پاسخگوی رسانه‌ها باشند تا شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی صورت بگیرد. وی خاطرنشان کرد: شیوه‌نامه‌های بهداشتی باید حداقل ۹۰ درصد رعایت شود تا شرایط مطمئنی را در بحث مدیریت بیماری داشته باشیم.
دبیر ستاد استانی مقابله با کرونا نیز در این نشست گفت: با توجه به دستورالعمل ابلاغی ستاد ملی کرونا، برگزاری نماز جمعه در شهر‌های نارنجی و قرمز ممنوع است و در مقابله با شیوع این ویروس تعارف وجود ندارد.
حمیدرضا موسوی افزود: برای ماه رمضان تصمیم گیری کلی انجام شده است. در همین راستا برگزاری مراسم مذهبی باید دور از تجمع انجام شود و از انجام مراسم خطرآفرین جلوگیری شود.
معاون دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: با توجه به اینکه ۸ شهر استان در رنگ بندی قرمز کرونایی قرار دارند و فعالیت رده‌های شغلی ۲، ۳ و ۴ در این شهر‌ها به مدت ۱۰ روز ممنوع است، اعمال این محدودیت‌ها برای مشاغل روز شنبه به ستاد استانی کرونا ابلاغ شده است و اجرای آن از روز یکشنبه لازم الاجراست و نظارت‌های جدی در این زمینه انجام می‌شود.
معرفی متخلفان به دستگاه قضایی
مهدی قلیان افزود: در نظارت و برخورد با ناقضان شیوه نامه‌های بهداشتی در موج چهارم کرونا با فردی شوخی نداریم. بسیاری از خانواده‌ها و شهروندان در جریان کرونا آسیب دیده اند؛ به همین دلیل به صورت جدی تخلفات را در قالب طرح هوشمند و با استفاده از ناظران در بخش‌های مختلف این طرح رصد می‌کنیم و متخلفان به دستگاه قضایی معرفی می‌شوند.
بستری‌ها به نزدیک ۱۰۰۰ نفر رسید
وی افزود: روند بستری‌ها به شدت در حال افزایش است، به گونه‌ای که میانگین روزانه بستری‌های کرونا در هفته اخیر به ۲۵۱ نفر رسیده است، در حالی که این عدد در هفته ابتدایی فرودین ماه ۱۲۹ نفر بوده است و نسبت به آخرین هفته سال گذشته رشدی حدود ۱۵۰ درصد داشته است.
قلیان ادامه داد: مجموع بستریان در بیمارستان‌های استان به ۹۸۵ نفر رسیده است و در صورت تدوام این شرایط به زودی مجموع بستریان کرونایی استان چهار رقمی می‌شود. وی با اشاره به اینکه میزان رعایت شیوه نامه‌های کرونا ۷۶.۶ درصد است، گفت: متأسفانه آغاز پیک چهارم کرونا و شیوع ویروس انگلیسی با انتخابات شورا‌ها مصادف شده است؛ بنابراین نامزد‌ها باید نشست‌های خود را به صورت مجازی پیگیری و دنبال کنند.
معاون دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: میزان مراجعان سرپایی به مراکز منتخب، از روزانه ۱۳۰۰ نفر به ۲۴۰۰ نفر افزایش یافته است و نزدیک به ۳۰ درصد تست‌های انجام شده در این مراکز مثبت شده است.
بازنگری در مسیر زیارت حرم
وی با اشاره به اینکه تلاش‌های خوبی برای رعایت شیوه نامه‌ها در حرم رضوی انجام شده است، گفت: براساس گزارش آستان قدس رضوی هم زمان با تغییر شرایط مشهد به رنگ قرمز تمام رواق‌هایی که تهویه مناسبی ندارند، بسته شده اند. همچنین در مسیر زیارت بارگاه منور امام هشتم (ع) بازنگری‌هایی صورت گرفته است تا افراد با فاصله اجتماعی بیشتری به زیارت مشرف شوند. قلیان همچنین درباره وضعیت توزیع واکسن، بیان کرد: با توجه به تعداد واکسنی که در اختیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار گرفته است، واکسن برای کارکنان خط مقدم درمان کرونا، تعدادی از جانبازان، سالمندان و بیماران سرطانی و پیوندی در حال انجام است.