این روز‌ها آنچه در کوچه و خیابان، ما را به یاد حضور ویروس کووید ۱۹ می‌اندازد، صف‌های طولانی مقابل مغازه هاست؛ صف نان، صف کارگزاری بیمه، صف رستوران و صف کافه ها. نکته اینجاست که اغلب چنین صف‌هایی برای خرید‌های غیرضروری شکل می‌گیرند.
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ ترس از انتقال ویروس که همه گیر شد، حفظ فاصله از دیگران بیشتر رواج پیدا کرد. خریدکردن از فروشگاه شلوغ و صف کشیدن داخل مغازه‌های نانوایی، قصابی و ساندویچی زودتر از هر فاصله دیگری مذموم شمرده شد تا مشتریان و فروشنده‌ها از ابتلا به کرونا دور بمانند. خیلی زود پیشخوان فروش نان تا مقابل در ورودی پیش آمد تا این بار خیلی جدی‌تر به خریدار بگوید «ورود به پشت دخل ممنوع، حتی شما دوست عزیز!». بانک ها، ادارات و خلاصه هر مرکزی که ارباب رجوع داشت هم به نحوی درگیر اجرای این فاصله شد.
این روز‌ها آنچه در کوچه و خیابان، ما را به یاد حضور ویروس کووید ۱۹ می‌اندازد، صف‌های طولانی مقابل مغازه هاست؛ صف نان، صف کارگزاری بیمه، صف رستوران و صف کافه ها. نکته اینجاست که اغلب چنین صف‌هایی برای خرید‌های غیرضروری شکل می‌گیرند و شما را به فکر فرو می‌برند که در روز‌هایی که کشته‌های کرونا در خراسان رضوی از ۷ هزار نفر تجاوز می‌کند، برخی چه اصراری دارند که بدون رعایت فاصله در صف حلیم یا قنادی بایستند!
مکان: قنادی؛ زمان: ۲ ساعت پیش از افطار
یکی از قنادی‌های قدیمی و مشهور شهر است. از همان ابتدای شیوع ویروس، مشتریان باید پیش از ورود دست‌های خود را ضدعفونی می‌کردند و دستکش یک بار مصرف می‌پوشیدند، اما با گرم شدن هوا پیاده رو مغازه را صندلی چیده اند تا هم از ازدحام داخل مغازه پیشگیری کنند و هم مشتریان با خیال راحت روی صندلی منتظر بمانند. علاوه بر حدود ۱۰ نفر که داخل مغازه درحال خریدند، ۲۰ نفری در پیاده رو هستند.
عده‌ای روی صندلی نشسته اند و برخی ایستاده انتظار می‌کشند. مردی با مو‌های جوگندمی که به نظر پنجاه ساله می‌رسد و خودش را «موسوی» معرفی می‌کند، درباره صف طولانی و ایستادن درکنار دیگران می‌گوید: من از هیچ جای شهر به جز این قنادی، زولبیا و بامیه نمی‌خرم. این شیرینی فروشی همیشه شلوغ بوده است و اگر صف طولانی‌تر هم باشد، باز من می‌آیم همین جا. از ابتلا به کرونا هم نمی‌ترسم؛ هم خودم ماسک دارم، هم بقیه افراد داخل صف.
ماسک دارد. با یک دستش، دست دختر کوچکش را گرفته و در دست دیگرش، یک بطری کوچک ماده ضدعفونی کننده است. از ابتدای ماه رمضان دوبار برای خریدن شیرینی آمده است. او هم اضافه می‌کند: بیشتر از یک سال از شیوع کرونا گذشته است؛ آن اوایل رعایت می‌کردیم، بیرون نمی‌رفتیم و فقط خوراکی‌های ضروری را تهیه می‌کردیم، اما حالا ترسمان کمتر شده است و وقتی می‌بینیم مغازه دار رعایت می‌کند و مشتری‌ها را بیرون نگه داشته است، نگران خریدکردن نیستیم.
مکان: رستوران؛ زمان: یک ساعت پیش از افطار
«سفره افطار بدون آش و حلیم لطفی ندارد.» این را مرد جوانی می‌گوید که از ۴۵ دقیقه پیش در صف شلوغِ حلیم منتظر است. اصرار دارد که نیازی به ماسک زدن در فضای باز نیست و به گفته مرد دیگری که در صف ایستاده، به اجبار آنان ماسک زده است. محمدرضا برای مخالفت با اصرار دیگران، ماسک را تا زیر بینی بالا کشیده است و دراین باره می‌گوید: وقتی در فضای باز ایستاده ایم، ماسک زدن معنی ندارد. هنگام ایستادن در صف فقط اگر کسی اعتراض کند، ماسک می‌زنم؛ بعضی دیگر از مشتریان نیز با من هم نظر هستند.
شاهد گفته هایش سه چهار خانم و آقایی هستند که در فاصله نیم ساعت پشت سر بقیه می‌ایستند و ماسک ندارند. توجیه آن‌ها هم شبیه محمدرضاست؛ «در فضای باز اشکالی ندارد.» مقصد بعدی این گزارش، صف‌های دیگر رستوران‌ها نزدیک افطار است. مردمی که باعجله می‌آیند و به سرعت می‌روند.در مجموع تعداد آدم‌هایی که ماسک ندارند، شاید حدود ۸۰ درصد باشد، اما ازدحام برخی صف‌ها و کم شدن فاصله فیزیکی اجتماعی در برخی موارد، واقعا نگران کننده است، به خصوص وقتی بدانیم ایستادن در این صف‌ها ضروری هم نیست.
برخی از افراد هم از ترس جمعیت داخل صف، از خیر خریدن خوراکی می‌گذرند و راهی می‌شوند. علی کارمند یکی از بانک هاست. لحظه‌ای مقابل نانوایی شلوغ خیابان پیروزی می‌ایستد و با تردید از ماشینش پیاده می‌شود، اما خیلی زود برمی گردد.
وقتی علت منصرف شدنش را می‌پرسم، به صف ۱۵ تا ۲۰ نفری مجتمع نان اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: من کارمند یکی از مشاغل پرخطر هستم و تعدادی از همکارانم را در سال گذشته در مشهد از دست دادم و اگر پروتکل‌ها را سخت رعایت نمی‌کردم، من هم شاید یکی از آن‌ها بودم. بیش از یک سال است که نه تنها در هیچ مهمانی و جمعی شرکت نکرده ام، بلکه از هیچ فروشگاه شلوغی هم خرید نکرده ام. آن قدر در خیابان می‌چرخم تا نانوایی خلوت پیدا کنم.
مکان: کافی شاپ؛ زمان: یک ساعت بعد از افطار
شلوغی قبل از ماه رمضان رستوران‌ها و تعطیلی روزانه غذاخوری‌ها در این شب‌ها بعد از افطار خودش را خوب نشان می‌دهد. در صندلی‌های لابه لای پرچین جلو اغذیه فروشی‌ها و رستوران‌ها که غذای بیرون بر دارند، عده‌ای در انتظارند. کافی شاپ‌ها و قهوه فروشی ها، اما شبیه گذشته، پاتوق جوانانی هستند که هم نوشیدنی سفارش داده اند و می‌نوشند و هم تا ساعت منع تردد یا گاهی پس از آن در تجمع حضور دارند و گپ می‌ز نند. گرمی هوا کار بستنی فروشی‌ها را هم رونق داده است. حتما هنگام عبور در خیابان، صف بستنی فروش‌های بولوار سجاد، وکیل آباد یا محله صیادشیرازی را دیده اید.
بین جماعت قهوه خور و اهل بستنی، رعایت فاصله و زدن ماسک کم رنگ‌تر است. روحیات جوانی، یکی از دلایلش است؛ آنچه ترس را دور می‌کند و احساس توانمندی می‌دهد. احسان، نیما، شهروز و مصطفی، از همان جوانان به اصطلاح نترس هستند. هرشب پاتوقشان همین کافی شاپ است. به قول خودشان دست و پا شکسته هم پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند، چون «این ترسیدن‌ها برای جمع خانوادگی خوب است، نه جمع دوستان.»
خطر کم است، اما صفر نیست
تکلیف فضا‌های بسته که معلوم است و حالا کودکان دبستانی هم از ماسک زدن، ضدعفونی کردن دست‌ها و دوری از تجمعات چیز‌هایی می‌دانند. اما فضا‌های باز چطور؟ وقتی در خیابان قدم می‌زنیم؟ وقتی آشنایی را در خیابان می‌بینیم و نیم ساعتی با او حال و احوال می‌کنیم؟ ویروس کرونا تا چه میزان در هوای باز منتشر می‌شود و زنده می‌ماند؟ ایستادن در ایستگاه اتوبوس یا مترو چه میزان خطر دارد؟ انتظار در صف غذاخوری‌ها چه وضعیتی دارد؟
هرچه از زمان همه گیری این ویروس می‌گذرد، نتایج تحقیقات جدید درباره اثرگذاری آن بر جنبه‌های مختلف زندگی نمایان می‌شود. درباره انتشار این ویروس در فضا‌های باز، پژوهشگران به تازگی به این نتیجه رسیده‌اند که امکان انتقال از طریق هوا بالاست و تصور اینکه اشعه ماوراء بنفش خورشید، ویروسی را از بین می‌برد یا جریان هوای آزاد ویروس‌ها را پراکنده می‌کند، چندان درست نیست و حتی در فضای باز نیز در معرض تهدید کرونا هستیم.
با این تفاسیر دیگر لازم نیست کسی درست روبه روی شما سرفه کند و شما هم در همان لحظه هوا را استنشاق کنید تا مبتلا شوید.
اگرچه ویروس کرونا نیز مانند ویروس سرماخوردگی با ذرات مایع هنگام تنفس یا سرفه و عطسه منتشر می‌شود، اما ماندگاری ذرات ویروس در هوا همچنان امکان مبتلا شدن را افزایش می‌دهد.
نتایج یک بررسی در چین نشان می‌داد که اگر دو نفر ۱۵ دقیقه بدون ماسک رو در رو باهم صحبت کنند، همین میزان ارتباط، برای انتقال ویروس کافی است. به عقیده آنان، خطر انتقال در فضای باز کم بود، اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد این امکان نه تنها کم نیست که تا حد زیادی بالا نیز هست، به همین دلیل متخصصان همچنان حفظ فاصله و استفاده از ماسک در محیط‌های باز را توصیه می‌کنند.