برای رسیدگی به حاشیه شهر و بافت‌های فرسوده، شهرداری‌ها سال‌هاست به‌دنبال حل این معضل‌اند که چه روش و سازوکار مؤثری به کار ببرند تا وضعیت این مکان‌ها مطلوب‌تر شود و کارهایشان بهتر پیش برود.
از انتهای سال۹۷ در شهر مشهد طبق مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد؛ سازمان عمران و بازآفرینی مشهد شکل گرفت و از ابتدای سال۹۸ رسما شروع به کار کرده و اکنون ۳۶ دفتر توسعه در مشهد راه‌اندازی شده است. در ۶فراخوان سازمان بازآفرینی، ۱۲۰شرکت متقاضی ایجاد دفترهای تسهیلگری بودند که از این میان ۳۲شرکت حائز رتبه شناخته شدند و دفتر تسهیلگری را در ۳۲محله هدف در کنار ۴دفتر تسهیلگری مرتبط با استانداری ایجاد کردند. این دفترها ۵۴درصد محلات هدف و ۶۶درصد جمعیت یک‌میلیونی ساکن در محلات هدف بازآفرینی شهری مشهد را زیر پوشش دارند.
به‌عبارتی دفترهای تسهیلگری با این هدف آغاز به کار کردند که مسائل و مشکلات در محلات را از طریق خود مردم بشناسند و راه‌حل را با خودشان انجام دهند و به‌عبارتی مشارکت مردم را در معرفی پروژهای مورد نیاز در محل سکونتشان دخیل کنند تا با هم‌فکری آن‌ها به نتیجه مطلوب در منطقه برسند.
نعمتی، رئیس سازمان بازآفرینی شهرداری مشهد، با اشاره به وجود ۳۶دفتر تسهیلگری در مناطق گفت: اکنون فراخوان برای ایجاد ۱۳دفتر تسهیلگری جدید برای زیرپوشش قراردادن محلات هدف باقی‌مانده منتشر شده است و این دفترها امسال ایجاد خواهند شد. در کنار ۳۶دفتر تسهیلگری، پروژه‌های بافت‌های میدان شهدا، آبکوه، عامل، بزرگراه آزادی، شهرک شهید بهشتی، رسالت و وکیل‌آباد نیز زیر نظر سازمان بازآفرینی فضاهای شهری مشهد فعالیت میکنند.
مدیرعامل سازمان عمران و بازآفرینی شهری شهرداری مشهد با اشاره به بسته مشوق‌های درنظرگرفته‌شده از سوی شورا و شهرداری برای نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده گفت: با استفاده از این مشوق‌ها ۱۹۴پروانه با تخفیف ۳میلیارد و ۱۸۰میلیون تومان صادر شده است. همچنین سال۹۹ بیش از ۲۱۵میلیارد تومان اعتبار برای پیشبرد پروژه‌های بازآفرینی محلات هدف هزینه شده است.
باقری، معاون سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری مشهد، در گفت‌وگو با خبرنگار شهرآرانیوز درباره بایدهای ایجاد این طرح گفت: در گذشته فعالیت‌هایی برای ارتقای سطح کیفی زندگی در بافت‌های فرسوده مشهد انجام شده بود و بافت‌هایی مثل آبکوه، وکیل‌آباد، عامل و شهدا و... را داشته‌ایم که برای رسیدگی به این بافت‌ها، مدیریت‌های پروژه تشکیل شده بود که با تجمیع این مدیریت‌ها در قالب سازمان، وحدت رویه‌ای برای این موضوعات پیش‌بینی شد.
وی تأکید کرد: در فرایند جدید تأکید بر مشارکت مردم است و استفاده از ظرفیت‌های موجود مدنظر است. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که لازم بود در این فرایند مشارکت شکل بگیرد، دفترهای توسعه محله بودند که باید شکل می‌گرفتند تا در کنار مردم و برای مردم و برای رسیدگی و توسعه و رفع مسائل محله تلاش می‌کردند.
وی افزود: از ابتدای سال۹۸شهرداری مشهد با فراخوانی که اعلام کرد، مراحل راه‌اندازی دفترهای شهر مشهد شروع شد و اکنون توانستیم ۳۶متر توسعه محله را در شهر مشهد راه‌اندازی کنیم که اولویت راه‌اندازی دفترهای تسهیلگری در بافت‌های حاشیه شهر بوده است. علاوه بر آن، ما در بافت‌های میانی، بافت‌های فرسوده و بافت‌های ناهمگون هم دفترهایی را شناسایی و شروع به کار کردیم.
باقری اشاره کرد: در فرایند جدید، فعالیت این دفترها به این شکل است که باید برای مردم و در کنار مردم و به‌عبارتی با کمک شهروندان، معتمدان و صاحب‌نظران آن محله نشست‌های تخصصی برگزار کنند تا خروجی گفت‌وگو بر سر مسائل بتواند در قالب گزارش نهایی، که به آن سند توسعه محله گفته می‌شود، تدوین شود و بتوانند با اجرای اقدامات گام‌های مؤثری برای توسعه محله بردارند.
به‌گفته این مقام مسئول، این دفترها در نگاه اول می‌توانند اولویت‌های اجتماعی داشته باشند که به‌تبع آن باید با مردم در ارتباط باشند و برای این ارتباط‌گیری در وهله اول باید اعتماد مردم جذب شود. به‌طبع دفترها در این فرایند شروع به کار و باتوجه‌به شیوه‌نامه‌های سازمان، موضوع اعتمادسازی و ارتباط با مردم را شروع کردند و توانستند با ۲۰۰۰معتمد محلی ارتباط برقرار کنند و نشست‌هایی تشکیل دهند و مسائل و مشکلاتشان را شناسایی کنند. اکنون در ۲محله ما، محله طرق و دروی، سندهای توسعه به تصویب ستاد استانی و شهری رسیده است.
باقری با اشاره به فرسودگی این مناطق یادآور شد: بافت‌های محلی ۳خصلت اصلی دارند؛ یعنی ریزدانه هستند یا بافت‌هایی با نفوذ‌پذیری پایین هستند و از نظر اجتماعی و خدمات هم دسترسی کمتری دارند. نزدیک ۹۰درصد منازل مسکونی در این بافت‌ها، زیر ۷۵مترمربع مساحت دارند که این نشان می‌دهد ریزدانگی زیادی در این بافت‌های حاشیه شهر وجود دارد.
معاون سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری مشهد افزود: یکی از اهداف این دفترها این است که نوسازی و بهسازی کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در این بافت‌ها مدنظر باشد. در همین راستا با مشارکت شورای اسلامی شهر مشهد، مصوبه‌ای با عنوان بسته تشویقی در این بافت‌ها اخذ شده است که امتیازات ویژه‌ای به افرادی که ساکن این محلات هستند و آمادگی نوسازی محل سکونتشان را دارند، اعطا می‌شود.