تناقض بخشنامه بانک مرکزی درباره لزوم بازگشت ارز حاصل ازصادرات و صدور ریالی زعفران
موسوی زاده - بر اساس آمار گمرک از تجارت خارجی ایران، در ۵ ماه نخست سال گذشته، ۹۵ تن و ۸۳۱ کیلوگرم زعفران به ارزش ۱۲۳میلیون و ۷۳۰هزار و ۴۷۲ دلار صادر شده بود. این رقم در مدت مشابه امسال به ۷۴ تن زعفران به ارزش ۷۸ میلیون دلار رسیده است. فعالان اقتصادی معتقدند سخت گیری‌های صورت گرفته درباره بازگشت نرخ ارز دلایل کاهش صادرات زعفران است. به گفته این افراد این مسئله بر صادرات خراسان رضوی نیز تاثیر منفی گذاشته است. بر اساس اعلام گمرکات، در طول نیمه نخست امسال، میزان صادرات کالا از خراسان رضوی ۱۷۸۴ تن به ارزش ۷۷۶ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال قبل، از نظر وزنی، ۳۰ درصد رشد کرده است. با این حال از نظر ارزشی صادرات استان ۳۰ درصد کاهش یافته است. صادرکنندگان معتقدندکه کاهش صادرات زعفران که ارزش ارزی بالایی دارد، عامل کاهش ارزش صادرات خراسان‌رضوی است. به گفته آن‌ها در حالی که در شش ماه سال گذشته بیش از ۱۰۰ تن زعفران از استان صادر شده بود، این رقم امسال حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است.
کاهش ۲۰ درصدی صادرات زعفران
نایب رئیس شورای ملی زعفران در گفتگو با شهرآرا از کاهش بیست درصدی ارزش صادرات زعفران در ۵ ماه اخیر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: سخت گیری‌های صورت گرفته درباره بازگشت ارز حاصل از صادرات سبب شده است بخشی از زعفران از مبادی غیررسمی صادر شود. این مسئله سبب کاهش آمار رسمی صادرات طلای سرخ شده است. غلامرضا میری با بیان اینکه بیشتر کشور‌های هدف صادراتی زعفران، به صورت ریالی با تجار ایرانی تصفیه حساب می‌کنند، گفت: با وجود آگاهی مسئولان بانکی از این مسئله، آن‌ها همچنان بر بازگشت ارز حاصل از صادرات به صورت یورو و دلار تأکید می‌کنند. از آنجا که برای صادرکنندگانی که ارز خود را براساس بخشنامه‌های صادرشده به صورت دلاری یا یورویی برنگردانند، جریمه در نظر گرفته شده است. این مسئله به صادرات رسمی زعفران ضربه زده است.
وی تأکید کرد: نظارتی بر صادرات غیررسمی زعفران صورت نمی‌گیرد. این مسئله سبب صادرات زعفران‌های بی کیفیت شده و تأثیر منفی بر بازار‌های سنتی ایران گذاشته است. همچنین صادرات غیررسمی امکان برندسازی درحوزه طلای سرخ را از ایران می‌گیرد. نکته اینجاست که مسئولان نیز تأثیر منفی سخت گیری‌های ارزی بر صادرات زعفران را انکار نمی‌کنند و بر آن صحه می‌گذارند.
حسین زینلی، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی، در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه در ۵ ماه نخست امسال نزدیک به ۷۴ تن زعفران به ارزش ۷۸ میلیون دلار به کشور‌های هدف صادر شده است گفت: بازگشت ارز حاصل از صادرات دامپینگی (فروش کالا به بهای کمتر از قیمت تمام شده) یکی از مشکلات صادرکنندگان زعفران است. این مسئله سبب کاهش صادرات زعفران شده است. با این حال، به تازگی تمهیداتی در بانک مرکزی در نظر گرفته شده است که تجار به راحتی نقل و انتقال پول را انجام دهند و دیگر خسارت ناشی از نقل و انتقال پول گریبان بازرگانان را نگیرد.
با این حال، مشاور وزیر جهاد کشاورزی کاهش قیمت زعفران را نیز یکی از دلایل کاهش ارزشی صادرات طلای سرخ دانست و گفت: بخش عمده کاهش قیمت زعفران در مقایسه با ماه‌های گذشته ناشی از افت نرخ ارز است. این مسئله بر ارزش صادراتی این محصول تأثیر گذاشته است. با این حال، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی این مسئله را که صدور زعفران از مبادی غیررسمی سبب کاهش ارزش صادراتی استان شده است رد کرد و گفت: در ۶ ماه امسال ۵۹۱ هزار تن سیمان به ارزش ۱۳.۵ میلیون دلار به کشور‌های هدف صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۱۵۶ درصد افزایش یافته است. از آنجا که سیمان وزن زیاد و ارزش کمی دارد، این مسئله بر وزن و میزان ارزش صادراتی استان تأثیر گذاشته است. بر این اساس، نباید کاهش ارزشی صادرات استان را ناشی از نوسانات صادراتی یک محصول دانست.
کاهش ارزش گمرکی صادرات
محمدعلی امیرفخریان افزود: همچنین سال گذشته به دنبال صدور بخشنامه بازگشت ارز به کشور، صادرکنندگان درخواست تجدید نظر در ارزش گمرکی کالا‌های صادراتی را داشتند. این مسئله اواخر سال گذشته محقق شد به طوری که به عنوان مثال، ارزش صادراتی هر کیلوگرم زعفران از ۱۴۰۰ به ۱۰۰۰ دلار کاهش یافت. این مسئله سبب شده است ارزش صادرات استان به صورت دلاری کاهش یابد. این در حالی است که اگر ارزش صادرات را به ریال تبدیل کنیم، این مسئله نشان می‌دهد صادرات به صورت ارزشی نیز افزایش یافته است. وی درخصوص صادرات زعفران نیز گفت: در ۶ ماه امسال، ۵۴ تن و ۴۰۰ کیلوگرم زعفران در بسته‌های سنگین‌تر از ۳۰ گرم از استان صادر شده است. این رقم در سال گذشته ۴۵ تن بوده است. با این حال، میزان صادرات زعفران در بسته بندی‌های سبک‌تر از ۳۰ گرم کاهش یافته و به ۱۹ تن رسیده است.