گروه تاریخ و گردشگری شهرآرانیوز | با بررسی جنگ ایران و عراق از ابتدا تا زمان آزادسازی خرمشهر درمی‌یابیم که برخلاف تحلیل‌های مفسران جنگ مبنی بر شکست ایران، روند مقاومت و عملیات‌های گسترده علیه ارتش بعث عراق، میدان جنگ را هر لحظه برای دشمن تنگ‌تر می‌کرد. درواقع، شکست حصر آبادان و آزادسازی خرمشهر، ایران را در موضع تهاجمی قرار می‌داد و این امکان فراهم بود که نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، بغداد را هدف اصلی خود قرار دهند.
آمریکا به‌عنوان مهم‌ترین حامی رژیم بعث عراق، به اتخاذ موضعی که برخاسته از ترس و نگرانی بود، دست زد. ازاین‌رو بود که وزیر خارجه آمریکا با اشاره به راهبرد جدید و ابتکار عمل دیپلماتیک کشورش، مدعی شد: «آمریکا برای حفظ صلح خاورمیانه، به ۳ ابتکار دیپلماتیک دست خواهد زد. اگر بخواهیم به یک نظم مسالمت‌آمیز جهانی امید داشته باشیم، باید وقایع خاورمیانه را شکل دهیم و اکنون لحظه ورود آمریکا در خاورمیانه است. آمریکا برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق، فعال‌کردن مذاکرات خودمختاری فلسطین و رفع تهدید از آغاز جنگ حدومرزی لبنان و اسرائیل، اقدام خواهد کرد.»
روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی پیرامون پیروزی احتمالی ایران در عملیات بیت‌المقدس نوشت: «نگرانی آمریکا و کشور‌های منطقه این است که ایران پس از پیروزی، تشویق شود و بخواهد جنگ را به داخل خاک عراق بکشاند.» موضوع از این نیز فراتر رفت و کاسپار واینبرگر، وزیر دفاع وقت آمریکا، به‌طور رسمی اعلام کرد: «پیروزی ایران در جنگ با عراق به نفع آمریکا نخواهد بود.»
برپایه اطلاعات محرمانه سازمان جاسوسی آمریکا، بعد از فتح خرمشهر، «نیرو‌های عراقی در مرز ازهم‌پاشیدگی قرار داشتند و آمریکا نمی‌توانست از کنار این مسئله به‌سادگی بگذرد». ازاین‌رو بود که وزیر خارجه آمریکا با اشاره به راهبرد جدید و ابتکار عمل دیپلماتیک کشورش مدعی شد: «آمریکا برای حفظ صلح خاورمیانه، به ۳ ابتکار دیپلماتیک دست خواهد زد. اگر بخواهیم به یک نظم مسالمت‌آمیز جهانی امید داشته باشیم، باید وقایع خاورمیانه را شکل دهیم و اکنون لحظه ورود آمریکا به خاورمیانه است. آمریکا برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق، فعال‌کردن مذاکرات خودمختاری فلسطین و رفع تهدید از آغاز جنگ حدومرزی لبنان و اسرائیل، اقدام خواهد کرد.»
آمریکایی‌ها درحالی پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق را محور فعالیت‌های خود قرار داده بودند که به‌دلیل نگرانی از پیروزی‌های ایران، بخشی از تلاش‌های خود را برای تقویت و حمایت از عراق متمرکز می‌کردند. در این راستا، براساس تصمیم گرفته‌شده از سوی سنای آمریکا، هرگونه مانعی برای کمک‌های اقتصادی و نظامی به عراق از میان برداشته شد.
البته واضح بود که تمایل آمریکا به برقراری آتش‌بس به‌معنی پایان عادلانه جنگ نبود، بلکه ادامه جنگ و پیروزی ایران بر عراق، بر ضد منافع آمریکا بود و تنها راه تأمین منافع آمریکا، پایان جنگ بدون برتری ایران بود. دراین‌باره، وزیر دفاع وقت آمریکا تأکید کرد: «ما خواهان آن هستیم که این جنگ به طریقی پایان یابد تا ثبات منطقه را برهم نزند، چون پیروزی ایران برای منافع ملی ما مفید نخواهد بود.»
بنابراین، راهبرد جدید آمریکا نه‌تن‌ها دورنمای روشنی را برای برقراری صلح و ثبات در منطقه ترسیم نمی‌کرد، بلکه با هدف نادیده‌گرفتن حقوق ایران همراه با حمایت همه‌جانبه از عراق پیگیری می‌شد. در این مرحله، تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا با هدف کنترل پیروزی‌های ایران و حمایت از عراق در تماس با برخی کشور‌های عربی هم ادامه یافت. آمریکایی‌ها در تماس با کشور‌های اسلامی، ضرورت مهار فعالیت‌های نظامی ایران را یادآور شدند. بااین‌حال، رادیولندن اعلام کرد: «آمریکا درصدد کسب حمایت کشور‌های اسلامی مانند پاکستان، ترکیه، مالزی، اندونزی و الجزایر است.»
بی‌تردید آزادسازی خرمشهر نقطه عطفی در تقویت روحی و روانی قوای نظامی ایران به‌حساب می‌آمد و پس از این پیروزی مهم، کشور‌های غربی به‌ویژه آمریکا، سیل تجهیزات نظامی خود را به‌سوی عراق سرازیر کردند تا ناجوانمردانه، عراق را علیه کشورمان مجهز کنند. اما این نیرو‌های مسلح ایران بودند که تا پایان جنگ تحمیلی و با شرایط بسیار سختی که داشتند، مقاومت بی‌نظیری انجام دادند و سرانجام بدون ازدست‌دادن ذره‌ای از خاک کشور، جنگ را به سود خود به پایان بردند.