مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ کرونا تمام عادات زندگی روزمره شهرنشین‌ها را در دو سال گذشته تغییر داده است. اما سنت اسباب کشی در اواخر بهار، هم زمان با پایان موعد قرارداد‌های اجاره و فصل تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها همچنان پابرجاست؛ البته این سنت سال گذشته زیر سایه شیوع ویروس کرونا و شرایط وخیم اقتصادی، همچون سنوات گذشته اجرا نشد و بیشتر مستاجران تمایل داشتند که قرارداد خود را تمدید کنند.
همین موضوع باعث شد که سال پیش، میزان قرارداد‌های اجاره مسکن در مقایسه با تابستان‌های پیشین از نظر آماری کاهش محسوسی پیدا کند.
با این حال پیش بینی می‌شود امسال با کاهش ترس مردم از شیوع ویروس کرونا، شاهد رونق دوباره بازار اجاره مسکن باشیم. بازاری که برای مستاجران هزینه‌های سرسام آوری را به دنبال دارد و البته تنور کاسبی برخی را هم حسابی گرم می‌کند.
در این گزارش، مهم‌ترین هزینه‌هایی را که به یک مستاجر در مشهد برای جا به جایی مسکن تحمیل می‌شود، مرور کرده ایم. اغلب ما تجربه اجاره نشینی را داشته ایم یا حداقل یکی از نزدیکانمان را در این موقعیت همراهی کرده ایم. بیشترین هزینه جابه جایی مسکن مربوط به کمیسیون بنگاه یا مشاور املاک است و بخش مهم دیگر نیز مربوط به هزینه کرایه ماشین حمل بار و دستمزد کارگر می‌شود.
اگرچه در هر دو زمینه، قوانین و تعرفه‌های مشخصی وجود دارد، در عالم واقعیت هزینه تمام شده برای مستاجران همیشه با نرخ اعلامی تفاوت چشمگیر داشته است. براساس اعلام رئیس اتحادیه مشاوران املاک مشهد، حق کمیسیون مشاوران املاک در قرارداد‌های اجاره، معادل ۱۴ روز کرایه خانه است که نیمی از آن را موجر و نیم دیگر را مستاجر باید پرداخت کند. طبق گفته‌های علی مرادزاده، سقف کمیسیون مشاوران املاک ۸۷۰ هزار تومان است که از این مبلغ ۷۰ هزار تومان بابت مالیات اخذ می‌شود.
اما در واقعیت بسیاری از مشاوران املاک به این رقم قانع نیستند و از ابتدا شرط همکاری خود با مستاجران را التزام مستاجر به نرخ کاری خود می‌دانند. به طور طبیعی مستاجرانی که دستشان زیر ساطور صاحبخانه است و باید با هزاران مشکل ریزودرشت دیگر نیز دست وپنجه نرم کنند، در بسیاری از مواقع چاره‌ای جز تسلیم شدن دربرابر خواسته مشاوران املاک ندارند.
بررسی‌های شهرآرا نشان می‌دهد کرایه ماهانه یک خانه ۸۰ تا ۱۰۰ متری در مناطق متوسط نشین قاسم آباد، معادل ۵/۴ تا ۶ میلیون تومان است. البته این رقم به شکل ترکیبی از ودیعه و اجاره ماهیانه از مستاجران دریافت می‌شود.
به عنوان نمونه یک خانه ۹۰ متری در محدوده بولوار شهیدفلاحی که در طبقه دوم واقع شده است و دارای آسانسور، پارکینگ و انباری است، با ۱۶۰ میلیون تومان ودیعه و بدون اجاره ماهانه به مدت یک سال به مستاجر واگذار می‌شود. به طور معمول مشاوران املاک هر یک میلیون تومان ودیعه را معادل ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان اجاره ماهانه درنظر می‌گیرند، پس اجاره ماهانه این خانه، چیزی حدود ۴ تا ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است.
طبق قانون و براساس تعرفه‌های اتحادیه مشاوران املاک، حق کمیسیون مشاور املاک در چنین قراردادی ۸۷۰ هزار تومان است. اما در چنین مواقعی، بنگاه‌های مسکن حداقل ۷ روز اجاره مسکن معادل یک تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه را به عنوان کمیسیون از طرفین قرارداد دریافت می‌کنند. علاوه بر این با عنوان شیرینی، هزینه چای و... نیز مبالغی از مستاجران بابت معرفی فایل‌های خوب دریافت می‌شود.
هزینه اسباب کشی از دیگر هزینه‌هایی است که مستاجران مجبور به پرداخت آن هستند. بیشتر شرکت‌های حمل ونقل اثاثیه در مشهد، دست کم هزینه برای ۳ ساعت کار را دریافت می‌کنند. این یعنی اگر تمام فرایند اسباب کشی در ۲ ساعت انجام شود، بازهم دستمزد ۳ ساعت کار به طور کامل دریافت می‌شود. البته در بیشتر مواقع، اسباب کشی در مشهد بیش از این زمان بر است فهرست قیمت نیز متنوع و دارای شرایط و نکات متعددی است.
خلیل دانش عدالت، رئیس اتحادیه صنف حمل ونقل درون شهری مشهد، در این باره به شهرآرا می‌گوید: نرخ دستمزد کارگران، دست ما نیست و اتحادیه آن را مصوب نمی‌کند. در اتحادیه فقط برای ماشین اعم از خاور و وانت، نرخ تعیین می‌کنیم. دستمزد کارگران نیز عرفی دارد، اما به طورکلی دست خود کارگر است و به توافق میان کارگر و مشتری مربوط است.
وی ادامه می‌دهد: نرخ خاور ۵/۶ متری مسقف برای حمل اثاثیه، در هر ساعت ۷۰ هزار تومان است، اما ورودی این خاور‌ها حداقل ۳ ساعت، یعنی ۲۱۰ هزار تومان است. از ساعت سوم به بعد نیز به ازای هر ساعت اضافه، ۴۰ هزار تومان دریافت می‌شود.
دانش عدالت با اشاره به نرخ خاور ۵/۵ متری مسقف نیز می‌گوید: این دسته از خاور‌ها نیز به ازای هرساعت ۷۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرند. اما ورودی شان حداقل ۲ ساعت، یعنی ۱۴۰ هزار تومان است و به ازای هر ساعت اضافه نیز ۴۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: همچنین نرخ وانت نیسان ۲ ساعت و ۹۰ هزار تومان است و دربرابر هر ساعت اضافه ۲۵ هزار تومان دریافت می‌کنند. نرخ وانت غیر از نیسان نیز ۲ ساعت و ۷۰ هزار تومان است و برای هر ساعت اضافه ۲۰ هزار تومان می‌گیرند.
رئیس اتحادیه حمل ونقل درون شهری درباره شکایات متعدد مردمی درمورد فعالیت باربر‌های غیرمجاز نیز می‌گوید: در صنف ما، چون کارگر‌ها وارد خانه مردم می‌شوند، حساسیت روی مسئله سرقت و همچنین امین بودن، زیاد است. شکایات مردم نیز در این زمینه فراوان است. شکایت‌هایی مربوط به باربر‌هایی که رفته اند و اثاث مردم را بار زده اند و همه اثاث به سرقت رفته است یا به وسایل مردم آسیب وارد شده و خسارتی پرداخت نشده است.
بررسی‌های شهرآرا نشان می‌دهد دستمزد کارگران اسباب کشی در مشهد به صورت ساعتی ۳۵ هزار تومان تعیین شده است و حداقل دستمزد ۳ ساعت باید به کارگران پرداخت شود. به ازای هر ساعت اضافه کار بعد از ساعت سوم نیز ۳۰ هزار تومان باید به آن‌ها داد.
دستمزد برای جابه جایی لوازمی که در اصطلاح به آن‌ها بدبار می‌گویند، متفاوت است. دستمزد جابه جایی شیشه میز ناهارخوری به ازای هر طبقه ۱۵ هزار تومان است. دستمزد جا به جایی گاوصندوق‌هایی که کمتر از ۱۰۰ کیلوگرم وزن دارند، به ازای هر طبقه ۴۵ هزار تومان است. برای جابه جایی یخچال سایدبای نیز به ازای هر طبقه باید ۲۰ هزار تومان هزینه کنید.
این ارقام تنها مربوط به جابه جایی است. علاوه بر این‌ها در هر اسبا ب کشی، هزینه‌هایی صرف نظافت منزل، بسته بندی لوازم خانه و چیدمان می‌شود.
دستمزد نیروی چیدمان و نظافت هم هرکدام ۱۲۰هزار تومان به ازای ۳ ساعت است. اگر دو نفر باشند، باید ۲۴۰ هزار تومان به آن‌ها بدهید. به عبارتی برای چیدمان و نظافت با دو کارگر باید ۴۸۰هزار تومان پرداخت کرد. البته با هر ساعت اضافه کار ۳۵هزار تومان به قیمت اضافه می‌شود. هزینه ایاب وذهاب هم جداگانه حساب می‌شود. همچنین هزینه نیروی فنی تا ۳ ساعت ۲۷۰هزار تومان است و دربرابر هر ساعت اضافه ۴۰هزار تومان بیشتر می‌شود. هزینه آمد و شد هم جداگانه حساب می‌شود دستمزد. نیروی بسته بندی نیز ۱۲۰هزار تومان است. اگر دست کم دو کارگر باشند، ۲۴۰هزار تومان باید پرداخت کنید. وکیوم برای بسته بندی نیز از ۵۵۰هزار تومان تا ۸۵۰هزار تومان قیمت دارد. برپایه بررسی‌های شهرآرا، کمترین هزینه اسباب کشی در مشهد ۳ میلیون تومان است. این مبلغ نشان می‌دهد که یک مستاجر در زمان جابه جایی باید مبلغ اجاره یا بخش مهمی از میزان اجاره یک ماه خود را صرف اسباب کشی کند.