ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «۴۰ درصد از محصولات گلخانه‌ای خراسان رضوی به علت قطعی برق نابود شد.» این جمله کوتاه، اما دردآور را که با شنیدنش برق از سر آدم می‌پرد، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل وگیاه و محصولات گلخانه‌ای خراسان رضوی به شهرآرا می‌گوید.
برای اطمینان از اینکه آیا درست شنیده ایم، دوباره می‌پرسیم یعنی به همین راحتی در یک هفته، نزدیک به نیمی از محصولات گلخانه‌ای استان به علت قطع برق از بین رفتند؟ جواب یک کلمه است؛ «بله.»
قطعی برق یک دردسر است و پیش نرفتن این قطعی‌ها طبق برنامه اعلام شده یک دردسر دیگر؛ هرچند یک جدول رنگی با ساعت‌های مشخص برای یک هفته منتشر می‌شود، یک کلمه «احتمالی» در این جدول، کار را خراب می‌کند و دیگر نمی‌شود به آن هم امید بست، با این حال برای بخش کشاورزی به خصوص گلخانه‌ها تعیین دقیق ساعت قطعی، فایده چندانی ندارد؛ چون در هر صورت آبدهی به محصولات و همچنین تهویه و خنک سازی گلخانه ها با مشکل مواجه می‌شود.
حرف‌های مهدی سمنگانی با تاکید روی واژه واژه جملاتش این طور ادامه پیدا می‌کند: «تقریبا نیمی از هر آنچه دولت، بخش خصوصی و سازمان جهادکشاورزی برای گلخانه‌ها سرمایه گذاری کرده بودند، با این تصمیم و قطعی‌های پی درپی برق به باد رفت. طبق گزارش‌هایی که تاکنون به دست ما رسیده است، ۴۰ درصد محصولات گلخانه‌ای مثل خیار، گوجه و انواع گل و گیاه در این مدت از بین رفته اند و دیگر بازگشت پذیر نیستند.»
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل وگیاه و محصولات گلخانه‌ای خراسان رضوی ادامه می‌دهد: باتوجه به قطعی طولانی برق در هفته گذشته که گاهی تا چهار ساعت هم رسید، بسیاری از دیزل‌های ژنراتور‌های ما که برای قطعی‌های کوتاه مدت و اضطراری تعبیه شده بودند، سوخت؛ چون قدرت جوابگویی به این میزان قطعی را نداشتند. در گلخانه‌هایی که همین دیزل‌ها هم نبود، گرمای هوا و افزایش دمای محیط، میزان خسارت را بیشتر کرد.
پیش نرفتن قطعی‌های برق طبق زمان بندی اعلام شده و طولانی‌تر شدن زمان آن در هفته گذشته، موضوعی است که او نیز مانند همه کسانی که قطعی برق دامنشان را گرفته است، از آن انتقاد می‌کند، اما در ادامه حرفش از تفاوت گلخانه‌ها با دیگر بخش‌های تولیدی و بی اثر بودن این اعلام‌ها می‌گوید و ادامه می‌دهد: هر گلخانه یک هکتاری به ۱۵۰ آمپر برق نیاز دارد و نمی‌تواند با یک دیزل ژنراتور معمولی آن را تامین کند. گلخانه داران برای خرید چنین دیزل ژنراتوری باید حدود ۴۰۰ میلیون تومان هزینه کنند که در این شرایط اقتصادی هیچ کدام از گلخانه‌های استان، توانایی خرید چنین دستگاهی را ندارند.
شرایط گل‌های شاخه بریده و آپارتمانی گلخانه ملیحه نوروزبیگی هم آن طور که خودش می‌گوید، نامساعد است و تا ۵۰ درصد محصول خود را به علت قطعی برق از دست داده است. او ادامه می‌دهد: از سیستم آبیاری بگیرید تا تهویه هوا و تنظیم دمای گلخانه‌ها به برق متصل است. با قطعی برق، دمای گلخانه تا ۴۰ درجه زیاد می‌شود و این یعنی نابودی گیاه. در این شرایط، حجم آفات نیز افزایش می‌یابد و به دلیل گرانی سموم، کنترل آفات هم برایمان هزینه ساز شده است.
قطعی برق برای صاحبان باغات و زمین‌های کشاورزی هم دردسرساز شده است. قطع برق و به دنبال آن از کار افتادن موتور‌های پمپ آب، ساعت و روز آبدهی باغ‌ها و مزارع را به تاخیر انداخته و از طرف دیگر موجب ایجاد اختلافاتی بین کشاورزان برای آبگیری زمین هایشان شده است. صاحب یکی از مزرعه‌های کاشت جو در اطرف مشهد می‌گوید: محصولات تشنگی می‌کشند.
مزرعه باید هر ۸ روز آبیاری شود، اما با قطعی برق و به هم ریختگی نوبت‌های آبیاری با مشکل برخورد کرده ایم. وقتی این دوره‌ها طولانی شود، کمبود آب سبب کاهش سرعت رشد، سریع‌تر متوقف شدن نمو و درنتیجه زودرس شدن آن می‌شود. مرادی، مالک یکی از باغ‌های انگور در روستای کسرینه، نیز در این باره به ما می‌گوید: انگور به مدار ۱۲ است؛ یعنی هر ۱۲ روز باید آبیاری شود. با خاموش شدن چاه موتور، فاصله بین آبیاری‌ها بیشتر می‌شود که ادامه قطعی‌ها به تشنگی زمین و سوختن ریشه می‌انجامد.
او از تجربه خاموش شدن چاه‌های موتور این منطقه در چند روز قبل می‌گوید: باغ‌ها باید پشت سر هم آبگیری کنند و قطعی برق این ساعت‌ها را به هم ریخته است؛ مثلا چند روز قبل، ساعت یک نصف شب نوبت باغ من بود که تا پایان آبدهی آن، دیگر روز شده بود. ازطرفی، چون آمادگی آبیاری در شب را نداشتم، چندبار زمین خوردم و زخمی شدم. بعد از اتمام آبیاری باغ ما، دوباره برق رفت و آب به باغ‌های بعدی نرسید.
آیا شرکت برق بیمه‌ای برای پرداخت خسارت به کشاورزان دارد؟ یک منبع آگاه که نمی‌خواهد نامی از او یا جایگاهش برده شود، به ما می‌گوید: شرکت برق سال گذشته قرارداد بیمه داشت، اما امسال هنوز قراردادی ندارد و برنامه‌ای برای جبران خسارت کشاورزان دیده نشده است. این مقام مسئول ادامه می‌دهد: شرکت برق فعلا بیمه‌ای ندارد و جهادکشاورزی نیز بودجه‌ای ندارد، بنابراین کشاورزان از همه طرف ناامید هستند.
برای بررسی موضوع از معاون آموزش سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی می‌پرسیم که آیا برنامه‌ای برای جبران خسارت کشاورزان به شما ابلاغ شده است؟ پاسخ کوتاه است؛ «هنوز نه». حسن نظری پور تاکید می‌کند: برق، عامل بسیار مهمی در همه حوزه هاست که اثرات این قطعی‌ها در برخی حوزه‌ها سریع‌تر دیده می‌شود. مثلا در حوزه آب در کشاورزی، این موضوع موجب اختلاف بین کسانی می‌شود که از حقابه سهم می‌برند. علاوه بر این تجهیزاتی که با برق کار می‌کنند، خسارت می‌بینند.
«همه جا کلمه احتمال را نوشتیم.» این جواب سوال ما از سخنگوی صنعت برق خراسان رضوی درباره علت بی برنامگی در قطعی‌های برق است. عباس آذری ادامه می‌دهد: برق مثل آب نیست که بتوان آن را ذخیره کرد. تراز آن باید برقرار باشد و اگر نباشد، از تهران قطع می‌شود، ولی ما تلاش می‌کنیم از طرف ما تجربه هفته قبل تکرار نشود.
از نظر او شهروندان اطلاعیه‌ها را دقیق نمی‌خوانند؛ چون در آنجا نوشته شده است که این جدول را به منظور پایداری شبکه، مرکز کنترل برق کشور اعلام می‌کند. سخنگوی صنعت برق خراسان رضوی در توضیح بیشتر این جمله می‌گوید: گاهی این قطعی‌ها خارج از زمان بندی ماست و از مرکز کنترل تهران که کل کشور را مدیریت می‌کند، صورت می‌گیرد که ما آن‌ها را نمی‌شناسیم و با ما هماهنگ نیستند. آذری می‌افزاید: این هفته سعی می‌کنیم قطع برق، از زمان شروع قطعی بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ دقیقه‌ای بیشتر نشود.