علاوه بر کاربران عادی فضای مجازی که پست‌های زیادی علیه اردوغان نوشته‌اند، برخی سلبریتی‌ها هم از قدرت رسانه‌ای‌شان برای فشار علیه جنگ‌افروزی استفاده می‌کنند؛ مثل نوید محمدزاده و وریا غفوری...
رضایی- فروزان‌نیا -
پشت‌پرده حمله ترکیه
حتما در این چند روز خبر‌های حمله ارتش ترکیه به برخی مواضع و مناطق کردنشین سوریه را شنیده‌اید. کرد‌ها از قومیت‌های بزرگ دنیا هستند که در کشور‌های مختلف پراکنده‌اند. در برخی کشور‌های منطقه (ترکیه، سوریه و عراق) این قومیت به‌دنبال استقلال از حکومت مرکزی و تشکیل کشوری مستقل بودند. «پ. ک. ک» [حزب کارگران کردستان]در ترکیه، «ی. پی. گ» [یگان مدافع خلق]در سوریه و «پیش‌مرگه‌ها» در عراق ازجمله گروه‌های شبه‌نظامی کُرد در این سرزمین‌ها هستند. زمانی که داعش در سال۲۰۱۴ ادعای موجودیت و خلافت کرد، مرز‌های غربی سوریه و عراق ازهم پاشید و کرد‌ها در میان این جبهه قرار گرفتند. گروه‌های نظامی کُرد به‌دلیل سازمان‌یافتگی در مبارزه با داعش، در سراسر سرزمین‌های کردنشین عراق، سوریه و ترکیه موفقیت‌هایی را کسب کردند.
نیرو‌های آمریکایی سال‌هاست درکنار نیرو‌های کُرد کار می‌کنند و از آن‌ها در مبارزه با داعش، حمایت مالی و تجهیزاتی می‌کنند. بسیاری از کرد‌ها امیدوار بودند که پس از شکست داعش، بتوانند کشور مستقل خودشان را تاسیس کنند و این انگیزه اصلی آن‌ها از همکاری با آمریکا برای مبارزه با داعش بود. در سال۲۰۱۷ هم بعد از شکست داعش در عراق، کرد‌های عراق رفراندوم استقلال از دولت عراق را برگزار کردند و بیش از ۹۰درصد کرد‌ها به استقلال رای مثبت دادند، اما کشور‌های غربی به انضمام آمریکا از عراقی یکپارچه حمایت کردند و عملا نتیجه رفراندوم را به رسمیت نشناختند. همچنین چند روز قبل با اعلام خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه، این کشور عملا پشت متحدان سابق خود را خالی کرد و چراغ‌سبز حمله به کرد‌های سوریه را به رجب‌طیب اردوغان نشان داد.
رئیس‌جمهور ترکیه چهارشنبه (۱۷مهر) از آغاز عملیات نظامی جدید این کشور در شمال سوریه خبر داد.
اردوغان این عملیات را «چشمه صلح» نامید و مدعی شد که مأموریت نیرو‌های مسلح ترکیه، «ممانعت از ایجاد گذرگاه تروریستی در طول مرز‌های جنوبی» است، با این حال چند روز قبل دولت بشاراسد تاکید کرد که از بازگشت کرد‌ها به آغوش سوریه استقبال می‌کند. براساس آماری که سخن‌گوی شبه‌نظامیان کُرد سوریه اعلام کرده است، عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه، باعث کشته شدن ۳۰۰ نفر و آوارگی ۱۰۰ هزار نفر شده است. برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که با ادامه حملات ترکیه، احتمال فرار تعدادی از زندانیان داعشی که دراختیار نیرو‌های کرد سوریه هستند، وجود دارد. در جلسه اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد هم با مخالفت آمریکا و روسیه، بیانیه‌ای علیه این اقدام ترکیه تصویب نشد. روسیه معتقد بود که بیانیه پیشنهادی، همه جوانب بحران سوریه را درنظر نگرفته است، ولی آمریکا دلیل خاصی برای مخالفت خود با محکومیت اقدام اخیر لشکر اردوغان اعلام نکرد.
موضع‌گیری مردم و دولت‌ها علیه جنگ
هر روز که از ادامه حمله ترکیه به سوریه می‌گذرد، فشار‌های بین‌المللی و اعتراض‌های مردمی علیه این حرکت بیشتر می‌شود. تابه‌حال دولت‌های زیادی جنگ ترکیه در شمال سوریه را اشتباه خوانده‌اند؛ به‌طور مثال تقریبا تمام کشور‌های عربی، به‌جز قطر، عملیات ترکیه را محکوم کرده‌اند. کشور‌های اروپایی هم به‌شدت با اقدام نظامی ترکیه در سوریه مخالفند؛ مثل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که روز جمعه بر ضرورت پایان یافتن عملیات ترکیه در سوریه تاکید کرد. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان، هم درباره عملیات ترکیه در سوریه گفت: «هرچند ما مطالبه ترکیه برای بهبود وضعیت امنیتی را قبول داریم، باور نداریم که این امنیت ازطریق تجاوز و تهاجم به سوریه به‌دست می‌آید. ما گزینه‌های بهتری داریم و گزینه‌های بهتری درمقابل دوستانمان در ترکیه قرار داده‌ایم.»
البته اعتراض‌ها به جنگ فقط در بیانیه‌های وزرای خارجه و رئیس‌جمهور‌ها خلاصه نمی‌شود. در سراسر دنیا تجمع‌های مردمی علیه جنگ ترکیه و کرد‌های سوریه به راه افتاده است. در ایران هم مردم مناطق کردنشین مثل مهاباد، سنندج، بانه، سقز، پیرانشهر، ایلام و ارومیه دست به تجمع و راهپیمایی علیه جنگ زدند و گروهی از مردم تهران هم برای اعتراض، مقابل سفارت ترکیه تجمع کردند.
چالش جدی اردوغان در فضای مجازی
بازنشر اخبار و تصاویر جنگ در شمال سوریه، در فضای مجازی هم واکنش‌های زیادی را به‌دنبال داشت. علاوه بر کاربران عادی فضای مجازی که پست‌های زیادی علیه اردوغان نوشته‌اند، برخی سلبریتی‌ها هم از قدرت رسانه‌ای‌شان برای فشار علیه جنگ‌افروزی استفاده می‌کنند؛ مثل نوید محمدزاده که شعری در وصف مظلومیت مردم کُرد در اینستاگرامش منتشر کرد یا وریا غفوری که در اینستاگرامش، عکس‌هایی از آوارگان جنگ گذاشت و با عبارات تندی از اردوغان انتقاد و او را فاشیست خطاب کرد: «به نام چشمه صلح، هزاران خانواده بی‌گناه را آواره کردی. توی متجاوز آدم‌کش معنی صلح را نمی‌فهمی. شرم بر تو و افراد تحت امر تو! تجاوز کردی به خاک کرد‌های سوریه. دستت به خون انسان‌های بی‌گناه آلوده است. تو خود داعشی با نقابی دیگر. چه دنیای کثیفی است دنیای تو. محکومی به تجاوزگری و آدم‌کشی. تو نمونه بارز فاشیستی اردوغان!».
این فشار‌های مجازی که نه‌تن‌ها در ایران بلکه در بسیاری از نقاط دنیا علیه اردوغان ایجاد شده است، رئیس‌جمهور ترکیه را مجبور کرد کامنت‌های اینستاگرامش را ببندد تا بیشتر از این، هدف هجوم کاربران فضای مجازی قرار نگیرد.
در کنار این پست‌ها و کامنت‌ها، پویش دیگری با عنوان «#تحریم_کالای_ترکیه» در توئیتر راه افتاده است که از کاربران ایرانی می‌خواهد تا پایان یافتن جنگ، از خرید کالا‌های ترکیه پرهیز کنند و با این کار، هزینه‌های جنگ‌افروزی برای اردوغان را سنگین کنند. سوال اینجاست که آیا افزایش یافتن تعداد تلفات و آوارگان، شدت گرفتن درگیری بین نیرو‌های کُرد و ارتش ترکیه و افزایش فشار‌های بین‌المللی، دولت ترکیه را از ادامه عملیات نظامی در شمال سوریه، منصرف می‌کند یا خیر.