محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ شاید موضوع فروش تست منفی کرونا از آنجا شروع شد که رانندگان برای رفت‌وآمد در مرز‌ها و عبور و مرور خود دنبال خرید برگه‌های آزمایش‌های جعلی افتادند. به طور مشخص با مبالغ نه چندان نجومی، تنها با پرداخت یک تا یک ونیم میلیون تومان در مرز عراق و ایران هر راننده‌ای که نیاز به تست منفی کرونا داشت، یک تست منفی می‌خرید. ماجرای خرید و فروش تست‌های منفی فقط به رانندگان ختم نشد. مسافران پرواز‌های خارجی هم بعد از آنکه شرط جابه جایی شان، دردست داشتن تست منفی کرونا شد، به دنبال برگه‌های جعلی تست‌های منفی کرونا افتادند. شگرد‌های متقلب‌ها مثل تقلب در هر چیز دیگری خیلی زود به ذهن افراد متخلف رسید، آن چنان که حتی در شبکه‌های مجازی هم شگرد‌ها و تجربه‌هایی را افراد به اشتراک و تبادل نظر گذاشتند.
کاربرانی از جعل برگه آزمایش عین نمونه واقعی آن در کافی نت‌ها نوشتند؛ عده‌ای دیگر از شگرد‌هایی حین دادن تست کرونا و اینکه اگر با همراهی نمونه گیر آزمایشگاه به جای مخاط واقعی بینی، نمونه غیرواقعی و آغشته در آب داده شود، جواب تست منفی می‌شود. این مسئله، پای آزمایشگاه‌ها را هم وسط کشید و اینکه به نوعی تست منفی ازسوی پرسنل آزمایشگاهی دست برده می‌شود و به فروش می‌رسد. حتی مبالغی از ۲ تا ۵ میلیون تومان برای فروش تست‌های منفی آزمایشگاه‌ها مطرح شد. در عین حال هیچ مقام مسئولی نه این موضوع را رد کرد و نه تأیید.
تا اینکه سیامک سمیعی، مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش، در نشست خبری آنلاین از وزارت بهداشت اعلام کرد: «مهم‌ترین تخلف در حوزه آزمایشگاه‌ها بعد از دوران کرونا، فروش تست منفی برای برخی افراد ازجمله مسافران پرواز‌ها بوده است.» به دنبال مطرح شدن دوباره بحث خرید و فروش تست منفی کرونا، در نقش خریدار این تست ها، راهی آزمایشگاه‌های مختلف مشهد شدیم. آنچه در ادامه روایت می‌شود، مستندنگاری خبرنگار شهرآرا در نقش خریدار تست منفی کروناست.
سمیعی، مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت: از زمان شروع اپیدمی کرونا در کشور آزمایشگاه‌های تشخیص طبی در بخش دولتی و خصوصی، کار بزرگی انجام داده و تاکنون حدود ۱۵میلیون تست کرونا انجام داده اند. اما مهم‌ترین شکایتی که از این مجموعه مطرح شده، از طرف خود مسئولان فنی آزمایشگاه‌ها مبنی بر فروش تست منفی ازسوی برخی کارکنان آزمایشگاهی بوده است. کارکنان متخلف آزمایشگاهی را مدیران آزمایشگاه‌ها اخراج کرده اند. ضمن اینکه فروش تست منفی کرونا در سراسر دنیا است. در دنیا، فروش جواب منفی رایج بوده است، مثلا مسافرانی از عراق، فرانسه و ایتالیا به کشور ما آمده و بدون اینکه هیچ تست کرونایی انجام شود، برگه تست منفی کرونا داشته اند. در برخی موارد هم جواب‌های منفی تست کرونای مسافران خارجی، اشتباه بوده است.
«پول خرج کنی، جان آدمیزاد را هم می‌خری، چه برسد به یک جواب منفی کرونا.»
این لب کلام نگهبان پارکینگ آزمایشگاهی است که راهنمایی ام می‌کند تا چطور یک تست منفی کرونا گیر بیاورم. در نقش مسافری با او هم کلام شده ام که ۴۸ ساعت آینده پرواز خارجی دارد و اگر جواب تست منفی کرونا دستش نرسد، پروازش می‌پرد. در ظاهر نه علائمی از کرونا دارد و نه کسی از اعضای خانواده اش به کرونا مبتلا هستند، با این حال جواب آزمایشش مثبت آمده و حالا تکلیف همه برنامه‌های رفتنش به اضافه نزدیک به ۲۰ میلیون تومان بلیت‌های رزرو شده اش به چند مقصد خارجی، روی هواست. پروازش به مقصد دوحه از مشهد است و از دوحه قرار است راهی اروپا شود. برای همه زمان سفر برنامه ریزی کرده و بلیت‌ها را هم به مقاصد مختلف رزرو کرده است. حالا از این آزمایشگاه به آن آزمایشگاه راهی شده است تا هرطور شده، تست منفی کرونا بخرد.
حوالی بیمارستان قائم و بیمارستان امام رضا، محل تجمع مراکز درمانی، مطب‌ها و آزمایشگاه هاست. تعدد این همه آزمایشگاه هم برای خودش سوژه‌ای است که حال بماند. با شمردنشان فقط در یک کوچه بن بست در حوالی بیمارستان امام رضا که از عدد پنج هم می‌گذرد، از درِ این آزمایشگاه تا آزمایشگاه بعدی کمتر از دو دقیقه راه است. از یک کنار، سر زدن به آزمایشگاه‌ها را شروع می‌کنم.
اول راه آزمایشگاه خصوصی را در پیش می‌گیرم که یکی از همکاران حوزه طراحی و گرافیست روزنامه شهرآرا نشانی آن را داده است. این همکار رسانه‌ای دو ماه پیش مبتلا به کرونا شده بود و به این آزمایشگاه‌ها در حوالی بیمارستان امام رضا مراجعه کرده بود. او ردوبدل شدن ماجرای خرید یک تست منفی را شنیده بود. فردی که بلیت پرواز به مقصد خارج از کشور داشته و با واسطه آشنای مورد اعتماد این آزمایشگاه آمده بوده تا تست منفی کرونایش را بگیرد.
به کارمند پذیرش می‌گوید: آقای دکتر گفته اند یک تست منفی به من بدهید! پچ پچ‌ها بین دو کارمند آزمایشگاه ادامه پیدا می‌کند و مشتری تست منفی کرونا منتظر می‌ماند تا سفارشش را به دستش بدهند. گویاماجرا از قبل هماهنگ شده بود و بدون اینکه نام و نشانی از این مراجعه کننده به آزمایشگاه پرسیده شود، کارش را راه می‌اندازند. با این حال وقتی من در نقش مسافری که پروازش نزدیک است و دنبال خرید تست منفی ظاهر می‌شوم، پاسخ این آزمایشگاه به من منفی است و اینکه: «نه؛ ما تست منفی کرونا نمی‌فروشیم.»
به آزمایشگاه‌های دیگر در آن حوالی هم سر می‌زنم، اما در عین اینکه برخورد‌های عجیبی می‌بینم، به خرید تست منفی کرونا نمی‌انجامد. یکی از این رفتار‌های عجیب، راهنمایی خود متصدی آزمایشگاه است که گویا من مشتری اولشان برای خرید تست منفی کرونا نیستم. او می‌گوید: با مراجعه به این شکل هیچ آزمایشگاهی به شما تست منفی نمی‌دهد. منظورش را نمی‌فهمم و می‌پرسم. توضیح می‌دهد: باید یک نفر آشنا و مورد اعتماد به آزمایشگاهی زنگ بزند تا آن‌ها تست منفی به شما بدهند. مثلا آقای دکتر یا خانم دکتری که با آزمایشگاه خاصی کار می‌کنند یا آشنای دیگری که واسطه شما و آزمایشگاه باشد.
می‌پرسم: اگر من واسطی پیدا کنم، شما تست منفی به من می‌دهید؟ می‌گوید: نمی‌دانم. من فقط راهنمایی کردم. سؤال بعدی ام درباره هزینه خرید تست منفی است. دوباره پاسخی عجیب گفته می‌شود. کارمند آزمایشگاه می‌گوید: این دیگر بستگی به آشنای شما دارد. شاید یک قِران هم از تو نگیرند و شاید به قیمتِ همان تست‌های معمولی کرونا که ۳۰۰ هزار تومان است از شما پول بخواهند و شاید نرخی بیشتر.
وارد سالن ورودی آزمایشگاه خصوصی دیگری می‌شوم که خیلی شلوغ نیست و چند نفر برای دادن نمونه یا گرفتن جواب آزمایش منتظرند. با سه ماسک، دستکش و شیلدی که سراسر صورتم را پوشانده است، وارد آزمایشگاه‌ها می‌شوم. به جز هدف رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، بیشتر برای اینکه پرسنل آزمایشگاه نگران انتقال کرونا از من که البته بیمار فرضی کرونا هستم، نباشند و راحت با آن‌ها صحبت کنم. از یکی از باجه‌ها که خلوت است، چند و، چون تست‌های کرونا را جویا می‌شوم.
قیمت می‌دهد و زمان تحویل جواب آزمایش را. می‌پرسد: علائم کرونا دارید یا برای اطمینان خاطر می‌خواهید تست بدهید؟ پاسخ من هیچ کدام از این دو نیست. می‌گویم پرواز خارجی دارم و برای همین می‌خواهم تست بدهم. نام و مشخصاتم را می‌خواهد تا به اتاق نمونه گیری بروم. صحبت را از اینجا به سمتی می‌برم که دستش بیاید من مشتری خرید تست منفی کرونا هستم. متصدی آزمایشگاه خیلی زود منظورم را می‌گیرد و می‌گوید: شما که هنوز تست نداده اید. حالا تست بدهید، شاید تست شما منفی شد.
ما هر روز مواردی داریم که علائم کرونا را دارند، اما جواب آزمایششان منفی می‌شود. شما می‌گویید علامتی هم ندارید! اصرار می‌کنم که اگر تستم منفی نبود، آیا می‌توانم هزینه بیشتری بدهم و یک جواب تست منفی بدهند. متصدی آزمایشگاه باز هم سریع منظورم را می‌گیرد و پاسخ می‌دهد: آزمایشگاه ما نیازی به فروش تست منفی کرونا ندارد. چرا برای چندمیلیون تومان اعتبارش را لکه دار کند. شما که دنبال خرید تست منفی کرونا هستید، بروید آزمایشگاهی دیگر. شاید پیدا کنید.
حوالی بیمارستان امام رضا را به سمت آزمایشگاه‌های نزدیک بیمارستان قائم ترک می‌کنم. فضایی مشابه اطراف بیمارستان امام رضا، در خیابان عارف و پرستار هم دیده می‌شود؛ تعدد آزمایشگاه‌ها و سالن‌هایی که انتظار مشتری را می‌کشند؛ برخی از معروف هایشان شلوغ و صندلی‌ها لب به لب پُر حتی بدون فاصله گذاری اجتماعی و برخی سالن‌های آزمایشگاهی، سوت و کور.
۱۰ آزمایشگاه دیگر از همین آزمایشگاه‌های سوت وکور را سر می‌زنم. نصف آن‌ها آزمایش پی سی آر کرونا نمی‌گیرند. نصف دیگر را با همان سکانس در نقش مسافر خارجی پیش می‌روم. یکی از آزمایشگاه‌ها با این لفظ، چراغ سبز را نشانم می‌دهد که «حالا اول بیایید آزمایش بدهید؛ شاید جواب آزمایشتان منفی شد. حالا اگر مثبت شد، دنبال راه تست منفی باشید.» اصرار می‌کنم که «خیالم را آسوده کنید که اگر تستم دوباره مثبت بود، یک جواب تست منفی بدهید.» کارمند آزمایشگاه دوباره حرفش را تکرار می‌کند؛ «شما اول بیایید تست بدهید.»، چون من فرد فرضی کرونا مثبت بودم و به طور طبیعی نمی‌شد آزمایش کرونا بدهم، همین جا به نقش‌آفرینی خودم به عنوان یک خریدار تست منفی کرونا، پایان می‌دهم.
آزمایشگاه بعدی درست دیوار به دیوار آزمایشگاه قبلی است. همان سکانس را در نقش مسافر پرواز خارجی و مشتری خرید تست منفی در اینجا اجرا می‌کنم. کارمند پذیرش این آزمایشگاه برخلاف آزمایشگاه قبلی گویا اختیار کامل را برای پاسخ گویی دراین زمینه ندارد و من را به اتاق مدیر آزمایشگاه راهنمایی می‌کند.
چنددقیقه‌ای منتظر تمام شدن تلفن آقای دکتر می‌مانم. تقاضایم را با به کار بردن لفظ خرید تست کرونا مطرح نمی‌کنم. می‌گویم: من چهل روز پیش کرونا گرفتم و خوب شدم، اما همچنان تست کرونای من مثبت می‌شود و این در حالی است که پرواز دارم و برایم این سفر خارجی حیاتی است. مدیر آزمایشگاه سؤال عجیبی می‌پرسد؛ «چقدر می‌خواهید بدهید؟» یک لحظه می‌مانم و ۵ میلیون تومان را فی البداهه بر زبان می‌آورم. مدیر آزمایشگاه ابروهایش را در هم می‌کشد و می‌گوید: خانم! ما در طول روز بیشتر از ۱۰۰ نمونه آزمایشگاهی می‌گیریم.
برای آزمایش‌های گران قیمت شاید پول سه چهار آزمایش از ۵ میلیون تومان هم بیشتر شود. برای همین چرا باید خودمان را برای ۵ میلیون تومان بفروشیم؟ پاسخ مدیر آزمایشگاه از نظر ریالی و دو دو تا چهار تا منطقی است، اما نکته تأسف برانگیزش برایم این است که با پول و سنجش ریالی آن به چنین درخواستی، پاسخ می‌دهد، در حالی که شاید کمترین انتظار از یک پزشک آزمایشگاهی این بود که خطر انتقال بیماری از فرد مبتلا به دیگران را گوشزد می‌کرد.