ملیحه فلاح | شهرآرنیوز؛ هرچند که قرار بود با طرح‌های مسکن ملی همه خانه دار شویم، شرایط به سمت دیگری پیش رفت و حالا باتوجه به افزایش قیمت‌ها در این بازار، اجاره نشینی هم نسبت به گذشته سخت‌تر شده است. وام ودیعه مسکن طرحی بود که سال گذشته برای کمک به خانه به دوشان اجرا شد و حالا همین طرح با نام تسهیلات کمک ودیعه اجاره مسکن، دوباره درحال اجراست. البته با توجه به قیمت‌های سربه فلک کشیده رهن و اجاره، «کمک ودیعه» نام بهتری برای این تسهیلات است.
تغییرات به اصطلاح جزئی، ولی مهم در دریافت این کمک دولتی نیز دردسر‌هایی برای درخواست کنندگان آن آفریده است که به گفته کارشناسان، اجاره نشینان را از دریافت آن دلسرد کرده است. ثبت نام این وام از چهارشنبه گذشته آغاز شده است و مبلغ آن برای کلان شهر مشهد ۴۰ میلیون تومان است. بازپرداخت این تسهیلات برای مشهدی‌ها پنج ساله و با سود تقریبی ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است که در این صورت وام گیرنده باید هر ماه حدود ۹۰۰ هزار تومان قسط پرداخت کند.
دریافت تسهیلات، نیاز به دو ضامن معتبر به همراه چک یا سفته دارد که این یعنی سخت‌تر شدن شرایط برای کسانی که حتی پیدا کردن یک ضامن کارمند نیز برایشان دشوار است. سال گذشته دریافت این وام فقط با پرداخت سفته امکان پذیر بود. شرط دیگر برای دستیابی به این ۴۰ میلیون تومان، داشتن اجاره نامه رسمی با کد رهگیری در سامانه و مربوط به ۶ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ است که این شرط نیز باتوجه به اینکه خیلی از مالکان، اجاره را به صورت توافقی تمدید می‌کنند و به مراجعه دوباره به بنگاه راضی نیستند، کار را مشکل می‌کند.
حالا این مشکلات را به ناچیز بودن مبلغ وام برای اجاره یک واحد مسکونی در شرایط فعلی اضافه کنید. جدا از اقدام وزارت راه وشهرسازی در حمایت از مستاجران وقتی حرف از ناچیز بودن این وام می‌زنیم، علت آن قیمت‌های سربه فلک کشیده رهن و اجاره است. بگذارید بگوییم یک نفر با اخذ این وام و پرداخت قسط ۹۰۰ هزار تومانی آن در هر منطقه از شهر مشهد، چه خانه‌ای می‌تواند رهن کند. براساس یافته‌های ما، گزینه‌های رهن خانه با مبلغ ۴۰ میلیون تومان در مشهد در مناطق کم برخوردار و حاشیه‌ای شهر قرار دارند و تعداد آن‌ها نیز بسیار اندک است.
به عنوان مثال مبلغ رهن یک واحد ۴۵ متری با یک خواب در پنج تن ۴۱ داخل کوچه‌ای ۵/۲ متری، ۳۵ میلیون تومان، یک واحد ۶۵ متری، یک خواب در انتهای رسالت، ۲۵ میلیون تومان، یک واحد ۶۰ متری، همکف، یک خواب در طبرسی شمالی ۳۶ میلیون تومان، سوئیت ۲۵ متری در شهرک غرب، ۲۵ میلیون تومان و واحد‌هایی با مساحت کمتر از ۸۰ متر در مناطق معمولی شهر گلبهار، بین ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان است.
با یک حساب وکتاب ساده می‌توان فهمید در بهترین حالت، مبلغ وام ودیعه مسکن می‌تواند هزینه یک چهارم رهن یک خانه خیلی معمولی را تامین کند. حالا بد نیست برای مقایسه نگاهی به قیمت واقعی خانه در مناطق مختلف مشهد بیندازیم. به عنوان مثال رهن یک واحد ۱۰۰ متری، ۲ خواب با ۱۰ سال ساخت، طبقه دوم، بدون آسانسور در کوثرشمالی ۲۰۰ میلیون تومان، رهن یک واحد آپارتمان ۱۰۰ متری ۲ خواب، طبقه سوم، بدون آسانسور در صدف ۱۵۰ میلیون تومان، رهن یک واحد ۱۰۰ متری، ۲ خواب در الهیه ۱۷۰ میلیون تومان، رهن یک واحد ۱۰۰ متری، ۲ خواب در هنرستان ۳۰۰ میلیون تومان، رهن واحد ۸۰ متری، ۲ خواب، ۱۳ سال ساخت در فرامرزعباسی ۲۰۰ میلیون تومان و رهن یک واحد ۷۵ متری، ۲ خواب با قدمت ۲۰ سال ساخت در فرهاد، ۲۵۰ میلیون تومان است.
اگر متراژکمی بیشتر شود و به مناطق برخوردارتر سر بزنیم، مبلغ وام ودیعه به پول خردی در مقابل قیمت رهن و اجاره این خانه‌ها تبدیل خواهد شد. مثلا رهن یک واحد آپارتمان ۱۵۰ متری، ۳ خواب در احمدآباد ۶۰۰ میلیون تومان، واحد ۱۵۰ متری، ۳ خواب در هاشمیه ۵۷۰ میلیون تومان و بالاخره رهن یک واحد ۲۰۰ متری، ۳ خواب در بولوارسجاد، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آب می‌خورد.
یک کارشناس حوزه املاک در مشهد دراین باره به شهرآرا می‌گوید: باتوجه به قیمت‌های کنونی رهن و اجاره در مشهد، رقم ۴۰ میلیون تومانی هیچ دردی را از مستاجران دوا نمی‌کند. با این مبلغ حتی در ضعیف‌ترین نقاط شهر و با کوچک‌ترین واحد‌ها نمی‌توانید برای یک خانواده، مسکنی مناسب پیدا کنید.
صادق عابدزاده با اشاره به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم ادامه می‌دهد: پرداخت قسط ۹۰۰ هزار تومانی این وام برای افراد کم درآمد مشکل است و ازطرفی به دلیل تورم، از ارزش این مبلغ در سال آینده کاسته خواهد شد.
او به درخواست برخی مالکان برای تهیه قرارداد‌های صوری اشاره می‌کند و می‌افزاید: برای مستاجران با توجه به میزان قسط و ناچیز بودن مبلغ وام، تهیه قرارداد صوری توجیهی ندارد، اما در این مدت نمونه‌هایی از درخواست تنظیم قولنامه‌های صوری از جانب مالکان برای دریافت این تسهیلات مشاهده کرده ایم که حتی برخی از آن‌ها صاحب چند واحد خانه بودند.
از نظر این کارشناس، تسهیلات یادشده تأثیری بر بازار مسکن نمی‌گذارد و اگر دولت قصد کمک به مستاجران را دارد، باید با ارائه تسهیلات و طرح‌های مناسب در راستای خانه دار شدن آن‌ها گام بردارد.