محسن موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ براساس اعلام مرکز آمار ایران، متوسط هزینه یک خانوار شهری در سال گذشته برابر با ۶۲میلیون‌و ۱۰۰ هزار تومان بوده است که این رقم در ماه، چیزی معادل ۵ میلیون‌و۱۷۵هزار تومان می‌شود. این عدد نشان‌دهنده رشد ۳۱درصدی هزینه‌ها نسبت‌به سال ۹۸ است. همچنین متوسط هزینه یک خانوار روستایی در سال ۹۹ برابر با ۳۴میلیون تومان بوده‌است که این رقم در ماه، معادل ۲میلیون‌و۸۰۰هزار تومان می‌شود و بیانگر رشد ۳۰درصدی هزینه‌ها نسبت‌به سال۹۸ است.
از نکاتی که در گزارش مرکز آمار ایران مشاهده می‌شود، اعلام سهم بخش‌های مختلف در سبد هزینه خانوارهاست. درحالی‌که براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۴ سهم مسکن از ترکیب انواع هزینه‌های غیرخوراکی یک خانوار شهری ۴۴ درصد بود، این رقم در سال گذشته به ۵۰ درصد افزایش یافت. سهم مسکن در سبد هزینه‌های غیرخوراکی‌ها در سال ۹۹ نسبت‌به سال ۹۸، بیش از ۲ درصد افزایش داشته است. این آمار نشان می‌دهد که در مدت ۵ سال خانوار‌ها مجبور شده‌اند سهم بیشتری از درآمد‌های خود را به مسکن اختصاص دهند. تورم مسکن بیش از تورم سایر اقلام و نزدیک به ۷۰درصد در سال ۹۹ افزایش داشته است، ولی تغییرات پایه حقوقی برابر با ۲۱ درصد بوده است.
این رقم نشان می‌دهد که چرا سهم مسکن در سبد هزینه خانوار، افزایش یافته است. همچنین براساس برآورد‌های وزارت راه‌وشهرسازی، در سال ۹۹ سهم متوسط اجاره‌بهای یک واحد مسکونی ۷۵متری از درآمد خانوار‌های شهری، در تهران و کلان‌شهر‌ها ۶۴درصد، در مراکز استان‌ها و شهر‌هایی با بیش از ۲۰۰هزار نفر جمعیت، ۵۹درصد و در شهر‌های زیر ۲۰۰هزار نفر جمعیت، ۴۹درصد بوده است.
این آمار نشان می‌دهد که مسکن به یک معضل بزرگ تبدیل شده است، به‌گونه‌ای‌که اجاره‌بها در شهر‌های بزرگ، سهم اندکی برای خوراک، بهداشت، آموزش و سایر هزینه‌ها باقی می‌گذارد. هزینه خرید کفش و پوشاک نیز با ۲ درصد کاهش نسبت‌به سال ۹۴، به ۴ درصد در سبد خانوار‌ها رسیده است. سهم هزینه تفریحات، سرگرمی و خدمات فرهنگی نیز از ۴ درصد در سبد هزینه خانوار به ۲ درصد کاهش یافته است. به‌عبارتی سهم هزینه تفریحات، سرگرمی و خدمات فرهنگی ۵۰ درصد کم شده است.
براساس آمار‌های اعلام‌شده، از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ همچنان سهم گوشت در سبد هزینه خانوار‌های شهری ۲۱ درصد بوده است. شیر و لبنیات و تخم‌مرغ نیز در این دو مقطع، سهم ۱۱ درصدی در سبد هزینه خانوار‌ها داشته‌اند، با این حال از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ این سهم با یک‌درصد کاهش در سبد خانوار به ۳ درصد رسیده است. همچنین درحالی‌که در سال ۱۳۹۴ هزینه خوراکی‌ها نسبت‌به سال قبل از آن ۷/۴ درصد افزایش داشته، در سال ۱۳۹۹ هزینه این اقلام درمقایسهبا سال قبل از آن، ۳۷/۱ درصد رشد داشته است. با این حساب می‌توان گفت درمجموع در سال ۹۹ درمقایسهبا چند سال اخیر، خانوار‌ها بیشترین افزایش قیمت را در هزینه خوراکی‌ها تجربه کرده‌اند. براساس اطلاعات مرکز آمار در سال‌های ۹۵، ۹۶، ۹۷ و ۹۸ میزان افزایش هزینه خوراکی‌ها به ترتیب ۶/۷، ۱۵/۲، ۱/۲۳ و ۲۴/۴ درصد بوده است.
افزایش هزینه‌های زندگی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ سبب شده است سهم درآمد حاصل از دستمزد در تأمین زندگی خانوار‌های شهری کاهش بیابد. بر این اساس درحالی‌که در سال ۱۳۹۴، دستمزد، ۳۳/۴ درصد درآمد یک خانوار را به خود اختصاص داده بود، سهم آن در سال ۱۳۹۹، به ۳۱/۴ درصد کاهش یافت. این بدین معناست که در سال ۱۳۹۹، حقوق مردم تنها ۳۱/۴ درصد از درآمد‌های اصلی خانوار‌ها را تأمین می‌کرده است و مابقی، مازاد بر حقوقی بوده است که دریافت می‌کرده‌اند. مانند کسانی که با خودروی خود کار می‌کنند یا درآمد حاصل از اجاره‌بها در همین زمره قرار می‌گیرد. همچنین افرادی که در بنگاه‌های معاملات ملکی یا بنگاه‌های اتومبیل و مشاغل متفرقه کار می‌کنند، جزو این افراد دسته‌بندی می‌شوند.
براساس اعلام مرکز آمار ایران، در سال گذشته میزان متوسط هزینه سالانه خانوار‌های شهری خراسان‌رضوی ۵۳ میلیون‌و۴۲۴ هزارو ۶۰۰ تومان بوده است. در این مدت درآمد سالانه خانوار‌های خراسانی ۶۱ میلیون‌و ۵۰ هزارو ۵۰۰ تومان بوده است. در سال ۱۳۹۸ نیز هزینه سالانه خانوار‌های خراسان‌رضوی ۴۱ میلیون‌و ۳۳۱ هزار تومان بوده است. این ارقام نشان می‌دهد که هزینه خانوار‌های خراسانی از سال ۹۸ تا سال ۹۹، ۲۹/۳ درصد افزایش داشته است. همچنین در سال ۱۳۹۴، میزان هزینه سالانه خانوار‌های خراسان‌رضوی ۲۱ میلیون‌و ۷۹۰ هزارو ۳۰۰ تومان بوده است. بر این اساس، میزان هزینه زندگی خانوار‌های خراسانی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹، ۱۴۵ درصد افزایش یافته است.