عظیم زاده، سیدی- نمی توان با کلمات از عهده رسالتی که طبیعت زیبای مارِشک بر عهده ما گذاشته است برآمد، شاید بهترین راه برای بهره بردن از نعمتی که در همین چند قدمی مشهد قرار دارد، این است که شال و کلاه کنید و با سفر به این روستای سبز و بکر، خودتان همه چیز را از نزدیک ببینید و لمس کنید. با این حال، به عنوان مقدمه بد نیست پیش از سفر به مارشک، به این چند سطر نگاهی بیندازید و اطلاعات زیر را از نظر بگذرانید. اطلاعاتی که «اسعد فیض» در طول ١٣سال زندگی در مارِشک به آن رسیده است. او که در این مدت مدیر مدرسه روستا بوده است، در طول گشت در مارشک راهنمای سفرمان شد. با فیض روی پستی و بلندی های روستا قدم زدیم و لابه لای چاق سلامتی ها و خوش و بش کردن با اهالی روستا، از نقاط گردشگری و جذاب روستا فیض بردیم.
روستای سبز خراسان
مارِشک روستایی است که در دل کوه های هزارمسجد قرار دارد و از وسعت زیاد و طبیعت دلچسبی برخوردار است. درواقع اولین چیزی که به محض ورود به این منطقه جلب توجه می کند همین است. سبزی فراوان و چشم نوازی که می تواند روح خسته (مخصوصا ما شهرنشین ها را) حسابی جلا بدهد و گرد و غبارهایش را بتکاند. چه درخت های سر به آسمان گذاشته سپیدارش که تمام روستا را مزین کرده است و چه دره ها و تپه های پست و بلندش که با کاکوتی و سنبل وحشی و چای کوهی و گل و گیاهان بیابانی مختلف دیگر، پوشیده شده است. امسال نیز به دلیل بارش های فراوان، این سبزی و طراوت دوچندان شده است. در چنین شرایطی یک باد مفید و مختصر هم که بوزد که معمولا می وزد، می تواند عیش آدم را تکمیل کند و عطر خوش آنخ ها را به مشام برساند. بهار و همین روزهای واپسین خرداد یکی از بهترین ایامی است که می توان مارِشک را به عنوان مقصد گشت و گذار انتخاب کرد. گرچه که اگر شما در دل مرداد ماه هم پا به اینجا بگذارید قطعا خنکی و هوای مطبوع و مطلوبش، مقبولتان می افتد. محض اطلاع بدانید که زمستان ها سردی هوا به شدت به این منطقه غالب می شود و اگر برف و بارانی هم بگیرد و روی جاده پر پیچ و خمش بنشیند، سختی رسیدن به این روستا را برایتان زیاد خواهد کرد.
پر ظرفیت ولی بی امکانات
روستای مارِشک که در ٧۵کیلومتری شمال غربی مشهد و ارتفاع ١٧٧٠ متری از سطح دریا قرار گرفته است، اکنون حدود ٣٠٠خانوار جمعیت دارد. البته تا چندی پیش، این روستا از جمعیت بیشتری برخوردار بوده است اما تب مهاجرت مثل خیلی از روستاهای دیگر، به جان این روستا و اهالی آن نیز افتاد و باعث شد که ساکنان آن رفته رفته کم و کمتر شوند. علت آن نیز، همان دلایل عمده و قدرتمندی مثل کار پیدا کردن و جذابیت های شهرنشینی است. البته شاید یک نگاه کلی به وضعیت ظاهری روستا به لحاظ بهره مندی از امکانات و تجهیزات، باعث شود که تا حدودی به خیل مهاجران حق داد. مخصوصا جوان هایی که از زندگی شان توقع بیشتری دارند و انتظار دارند تا دست کم از ابتدایی ترین تجهیزات ممکن برای گذران زندگی بهره مند باشند. متأسفانه هنوز اهالی این روستا برای بهره مندی از گاز مجبور به حمل و خرید کپسول اند. آنتن دهی خطوط تلفن همراه چندان مناسب نیست و اپراتور ایرانسل هنوز که هنوز است قادر به سرویس دهی در این مکان نیست. باریکه های آب روی زمین همه جا به چشم می خورد و تردد را سخت کرده است بدون اینکه یک کانال یا جوی آب منسجمی برای هدایت این آب ها تعبیه شود. (البته به تازگی در یک قسمت کوچک از روستا ساختن کانالی برای هدایت این آب ها آغاز شده است). برخلاف جذابیت های طبیعی و فراوان برای حوزه گردشگری و اینکه از سال ٩۵ در قالب یکی از روستاهای هدف گردشگری شناخته شده است، نه از بوم گردی و مکان های اختصاصی برای گردشگران خبری هست، نه از تابلوهایی که بتواند مسیریابی درست را ممکن سازد و نه حتی از یک چشمه سرویس بهداشتی عمومی.
همیشه پاکیزه، همیشه زیبا
شباهتی که در تعداد زیادی از روستاهای اطراف خراسان رضوی به چشم می خورد، در مارِشک هم دیده می شود. یعنی خانه های خشتی، سنگی، سیمانی و چوبی و طبقه طبقه و ماسوله واری که روی دو تپه و در حصار دارودرخت ها قرار گرفته است. شاید پر بیراه نباشد که طبیعت مارِشک را یکی از جاهایی دانست که کمتر از ظرفیت و استحقاقش دیده و مطرح شده است. شک نکنید اگر برای یک مرتبه پایتان به این خطه سرسبز و چشمه های خوشگوار آبش باز شود، در انتخاب های آینده تان نیز مارشک یکی از گزینه های گردشگری تان خواهد بود. البته، بکر بودن این روستا باعث شده است تا امروز مارشک از شر زباله ها و آشغال ها در امان بماند. پس لطفا اگر اینجا را به عنوان مقصدتان انتخاب کردید، حواستان به این نکته باشد و بگذارید این زیبایی و تمیزی همیشگی بماند.
لازمه وجود یک کاربلد
از این نکته نیز غافل نشوید که اگر قصد دارید به روستای باصفای مارِشک سفر کنید، مخصوصا برای اولین مرتبه، حتما با یک راهنما و کاربلد بروید تا علاوه بر اینکه بتوانید با یک زمان بندی دقیق و یک برنامه منظم پیش بروید، بتوانید به تمام اطراف آن سرک بکشید و لذت ببرید. مزیت دیگری که البته همراه داشتن یک دانای راه برای شما به ارمغان می آورد، شنیدن روایت ها و قصه های مختلفی است که درباره محل مورد نظر وجود دارد. به عنوان مثال حتما برای شما نیز جالب است بدانید که اهالی اینجا، بعد از به دنیا آمدن هر پسر اقدام به کاشت یک سپیدار می کنند و وقتی که زمان ازدواج او فرار می رسد، آن را قطع و چوبش را صرف برگزاری خرج مراسم دامادی می کنند. تعداد زیاد درختان سپیدار در این منطقه به این دلیل است. درباره وجه تسمیه نام «مارِشک» نیز داستان های مختلفی دهان به دهان می چرخد. «اسعد فیض» راهنمای ما در این گشت، یکی از داستان ها را به وجود مارهای زیادی در اطراف یکی از چشمه های آب این روستا برمی گرداند و می گوید: در گذر زمان از آب چشمه به «اشک» تعبیر شده و این لفظ هم در نهایت به صورت شک در آمده و به دنبال «مار» آمده است.
ماجرای یک کتابخانه سیار و روستای روزنامه خوانان
برخلاف دور ماندن اهالی مارِشک از خیلی امکانات و فضاها، مطالعه و روزنامه خوانی یکی از ویژگی هایی است که در بین مردم اینجا وجود دارد. درباره با این بحث مستندی نیز ساخته شده است؛ مستندی که از یک کتابخانه سیار حکایت می کند؛ یک کتابخانه سیار روی خورجین یک الاغ! همچنین می توان گفت این روستا یکی از معدود روستاهایی است که هر روز روزنامه صبح در آن توزیع می شود. این اقدام با پیگیری های فیض، مدیر سابق مدرسه روستا انجام شد و طی آن روزانه چند نسخه از روزنامه های قدس، خراسان و شهرآرا با کمک یکی از مینی بوس داران بومی به روستا آورده می شود. هرچند که امروز دو روزنامه دیگر سهم ارسالی خود را قطع کرده و فقط شهرآرا به تعهد خود پایبند مانده است
چطور بریم؟
برای رفتن به مارشک از مشهد دو راه وجود دارد، یکی از سمت بولوار ٢٢ بهمن و جاده کلات و دیگری از سمت بولوار شاهنامه. در مسیر اول باید در کیلومتر ١٢جاده کلات به محض مشاهده تابلوهای راهنمای سد کارده به سمت چپ بپیچید، وارد جاده کارده که شدید پس از عبور از سد کارده، مسیر آسفالته را ادامه دهید و از دوراهی آل و روستای گوش عبور کنید تا در انتهای راه آسفالته به روستای سرسبز مارشک برسید. فاصله تقریبی مارشک از مشهد حدود ٨٠ کیلومتر است.
شهروندانی که ساکن غرب مشهد هستند می توانند از سه راه فردوسی وارد بولوار شاهنامه شوند و از سمت راست آرامگاه فردوسی از روستای توس سفلی عبور کرده و وارد جاده آرد رضوی شوند. سپس با عبور از روی کنارگذر شمالی جاده را ادامه دهند و پس از عبور از کنار میل اخنگان از دو راهی معین آباد به سمت چپ پیچیده و وارد جاده کارده شوند. از اینجا به بعد مسیر تا رسیدن به سد کارده و مارشک یکی است.
کجا بگردیم؟
روستا گردی: مارشک روستایی طبقاتی در دل دره ای سرسبز است. راه رفتن در کوچه هایی که میانه آن با انبوه نعنا و گزنه سبز شده و تماشای خانه هایی که حیاط هر کدام بام دیگری است می تواند لحظات خوشی را برایتان ثبت کند.
دره گردی: اگر از سمت راست مسجد جامع روستای مارشک، به سوی «دره زو» و «خَرکت» بروید، می توانید به «آق چشمه» و «نانباکولی» برسید. آق چشمه یکی از ۵چشمه زلال و زیبای مارشک است که برای رسیدن به آن باید بعد از «خانه سیب» (خانه ای سنگی در مسیر جاده خاکی خرکت، که انبار سیب است) وارد کوچه باغ شوید و حدود ١۵دقیقه پیاده به راهتان ادامه دهید. «نانباکولی» هم نامی محلی برای یکی از رؤیایی ترین مکان های مارشک است که در آن آبشاری کوچک به برکه ای زیبا که دور آن با درختان سبز احاطه شده می ریزد. نانباکولی در میانه راه رسیدن از خانه سیب تا آق چشمه است.
کوه گردی: اگر با مشاهده تابلوی خوش آمد به روستای مارشک، به جای ورود به روستا از سه راهی سمت راست بپیچید و جاده آسفالته را ادامه دهید، پس از عبور از روی پل و رودخانه مارشک، سمت چپتان کوه هایی زیباست که دامنه آن پر شده است از گیاهان دارویی مختلف. به این دره که به سمت روستای «جُنگ» می رود «شوگروس» می گویند. می توانید از دامنه کوه ها برای خودتان چای کوهی و کاکوتی جمع کنید و از تماشای گل های سنبل وحشی که با رنگ های صورتی، زرد و سفید دامنه کوه را پر کرده اند لذت ببرید.
صخره نوردی: صخره های سنگی فراوان در اطراف مارشک موجب شده است بسیاری از گروه های صخره نوردی، این منطقه را برگزینند.
چه امکاناتی برای گردشگر دارد؟
راهنمای محلی: با توجه به متعدد بودن مسیرها در مارشک و احتمال گم شدن، بهتر است برای داشتن یک گشت دلچسب از راهنمایان محلی که در روستا مستقر هستند کمک بگیرید.
اقامت: هیچ اقامتگاه بومگردی و خانه مسافر مجازی در این روستا وجود ندارد. اما برخی از اهالی سوئیت و اتاق برای اقامت مسافران آماده کرده اند.
سرویس بهداشتی عمومی: ندارد
آلاچیق: ندارد
رستوران: ندارد
چی بپوشیم؟
لباس گرم: از آنجا که هوای مارشک خنک تر از مشهد است، حتی در تابستان هم توصیه می شود لباس گرم همراه داشته باشید.
کفش مناسب برای پیاده روی
بهترین زمان سفر به مارشک:
خرداد: به دلیل سردی هوا، مارشک تقریبا یک ماه عقب تر از مشهد است، یعنی ماه خرداد، بهشتی ترین و سبزترین ماه این روستاست.
مهر و شهریور: عمده ترین محصولات مارشک سیب و گردوست، ماه های شهریور و مهر زمان برداشت این دو محصول نیز وقت مناسبی برای سفر به این روستاست.