علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز - فناوری‌های تازه هرروز بیش از قبل به زندگی ما پا می‌گذارند و کاربرد‌های مختلفی برایمان پیدا می‌کنند. البته همیشه در ابتدای کار، جا انداختن استفاده از این فناوری‌های جدید و آشنایی کاربران با قابلیت‌های آن‌ها کمی زمان‌بر است و خیلی از کسب‌وکار‌ها با احتیاط به سمت سرمایه‌گذاری در چنین حوزه‌هایی می‌روند. در این بین، افراد و استارت‌آپ‌هایی موفق‌ترند که با شناخت ظرفیت‌های یک فناوری تازه، زودتر از دیگران وارد آن شوند و سعی کنند از ظرفیت‌های موجود در مسیر رفع نیاز‌های مردم بهترین استفاده را بکنند. واقعیت افزوده با اینکه فناوری چندان تازه‌ای به شمار نمی‌رود، هنوز به اندازه‌ای که باید در کشور ما مورد استفاده قرار نگرفته است. اما یک شرکت دانش‌بنیان مشهدی از مدتی پیش در حال کار روی این فناوری و استفاده از ظرفیت‌های آن برای تولید محصولاتی بومی و مورد نیاز جامعه ایرانی است.
شرکت دانش‌بنیان پارس‌ساوا را ۲ کارآفرین مشهدی یعنی طیبه رضوانی و آیدا دعاگویان تأسیس کردند. به گفته رضوانی، ایده اولیه آشنایی آن‌ها با واقعیت افزوده و حرکت به سمت ایجاد کسب‌وکاری در این حوزه به سال ۹۴ برمی‌گردد: از هنرستان تا دانشگاه رشته گرافیک را انتخاب کرده بودم و از سال ۸۱ در حوزه تبلیغات و گرافیک برای شرکت‌های مختلف به صورت پروژه‌ای کار می‌کردم. در دوره هنرستان هم با نرم‌افزار‌های گرافیکی کار می‌کردم و حتی آن‌ها را آموزش می‌دادم. همیشه علاقه زیادی به هنرهای دیجیتالی و نرم‌افزار‌های گرافیکی داشتم. در این زمینه در دانشگاه‌ها هم تدریس می‌کردم تا اینکه سال ۹۴ بیشتر با فناوری واقعیت افزوده آشنا شدم، فناوری‌ای که می‌تواند در حوزه‌های تبلیغات و آموزش کاربرد‌های فراوانی داشته باشد. اردیبهشت ۹۵ پارک علم و فناوری خراسان رویدادی استارت‌آپی با عنوان نماد‌های زیارتی شهر مشهد برگزار کرد. من هم به همراه ۵ نفر از دوستان در این رویداد شرکت کردم. پس از این رویداد، ایده و تیم ما پذیرفته و شرکت ما وارد پارک علم و فناوری شد. البته از گروه پنج‌نفره اولیه تنها من و خانم دعاگویان به کار ادامه دادیم و تا امروز هم مشغول فعالیت هستیم.
فناوری واقعیت افزوده که با نام AR شناخته می‌شود، راهی است برای ترکیب واقعیت مجازی با دنیای واقعی، به طوری که بتوانید از تصاویر و ویدئو‌ها به طور هوشمند بهره‌مند شوید. این فناوری در واقع یک شبیه‌ساز فیزیکی و به طور معمول در تعامل با کاربر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم است که عناصری را به دنیای واقعی اطراف کاربر اضافه می‌کند. با استفاده از این امکان، تصاویر مجازی را در دنیای واقعی و گاهی به صورت سه‌بعدی می‌بینید. برای نمونه، تصور کنید در یک نگارخانه قرار دارید. صاحب نگارخانه آثار هنری‌اش را به این فناوری مجهز کرده است. با این کار، بدون آنکه نیازمند حضور یک متخصص برای توضیح تک‌تک آثار باشید، می‌توانید با قرار دادن گوشی تلفن همراه خود در مقابل هر اثر، اطلاعات مربوط به آن را بر روی گوشی خود مشاهده و مطالعه کنید. از چند سال پیش، در دنیا اجرای پروژه‌های واقعیت افزوده در حوزه‌های مختلف آموزشی، نظامی، سرگرمی و تقریبا در هر حیطه‌ای که تصورش را بکنید آغاز شده است. فناوری واقعیت افزوده تلاش انسان برای برداشتن مرز‌های بین فضای واقعی و فضای مجازی است.
این ۲ کارآفرین مشهدی با شروع فعالیتشان، شروع به ساخت اپلیکیشن‌های مختلفی برای شرکت گاز یا شهرداری مشهد با کمک فناوری واقعیت افزوده کردند. به گفته رضوانی، که نخستین بانوی مشهدی است که در جشنواره ملی زن و علم (جایزه مریم میرزاخانی) مورد تقدیر قرار گرفته، آغاز ساخت اپلیکیشن واقعیت افزوده آموزش نماز به حدود ۵ سال قبل برمی‌گردد: در سال ۲۰۱۶ و هم‌زمان با اقداماتی برای تبدیل مشهد به پایتخت معنوی جهان اسلام، ما هم تصمیم گرفتیم با توجه به مذهبی بودن فضای کلی شهر، اپلیکیشن واقعیت افزوده آموزش نماز به کودکان را تولید کنیم. قبل از این، ۲ اپلیکیشن دیگر در این زمینه تولید شده بود که هردو مخصوص آموزش نماز به پسران بود. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم برنامه واقعیت افزوده آموزش نماز را مبتنی بر شخصیتی دخترانه ایجاد کنیم. در این مدل آموزشی، معمولا دختران چهار تا نه‌ساله در مقایسه با پسرها، با این سبک آموزش بهتر ارتباط برقرار می‌کنند. خوشبختانه موفق به ساخت این محصول شدیم و اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده را به همراه پک‌های مخصوص سجاده و کیف تولید کردیم. اپلیکیشن واقعیت افزوده آموزش نماز، با بهترین و جدیدترین روش‌های یادگیری و با استفاده از فناوری روز دنیا نماز و وضو را به صورت انیمیشن سه‌بعدی و متحرک همراه با تلفظ درست آیات و سوره‌ها و ترجمه آن‌ها به بچه‌ها آموزش می‌دهد. از قابلیت‌های دیگر این اپلیکیشن آموزشی، سه‌زبانه بودن آن است که به بچه‌ها این امکان را می‌دهد که ترجمه آیات و سوره‌ها را به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی یاد بگیرند. هم‌چنین می‌توانند با شخصیت کارتونی درون اپلیکیشن عکس بگیرند و با دوستان خود به اشتراک بگذارند.
با توجه به تازه بودن فناوری واقعیت افزوده و آشنا نبودن بخش زیادی از مردم با کاربرد‌های آن، به گفته رضوانی، ورود به این حوزه به عنوان یک کسب‌وکار چالش‌های مختلفی برای این شرکت دانش‌بنیان مشهدی به همراه داشته است: به طور خاص، در ابتدای کار و سال ۹۵، نه‌تن‌ها مردم شناخت چندانی از این فناوری و کاربردهایش نداشتند، بلکه حتی نهاد‌های دولتی و مسئولان هم چندان که باید با مدل کاری ما با این فناوری آشنایی نداشتند. البته کارآفرین‌ها معمولا به آینده امیدوارند و سعی می‌کنند در هر شرایطی مسیری برای توسعه کار خود پیدا کنند. اتفاق دیگری که در این مدت رخ داد و باعث شد خیلی از مردم بیش از قبل به استفاده از فناوری‌های روز اشتیاق نشان دهند همه‌گیری کرونا بود. این بیماری در کنار همه آسیب‌های مهمی که به دنبال داشت، باعث شد خیلی از مردم دیگر در مقابل استفاده از فناوری مقاومت گذشته را نداشته باشند. تا قبل از این، زمانی که برای معرفی محصول خود به مدرسه‌ها می‌رفتیم، خیلی از مدیران به ما می‌گفتند ترجیح می‌دهند در بستر‌های غیرموبایلی به آموزش بچه‌ها ادامه دهند، اما در ۲ سال گذشته که دنیا با این بیماری روبه‌رو شد، فناوری‌های موبایلی نشان دادند چه ظرفیت‌های بالایی در بحث آموزش دارند. مردم هم نگاه مثبت‌تری به این حوزه پیدا کردند.
تا امروز کسب رتبه دوم در جشنواره هنرهای دیجیتال، رتبه دوم در جشنواره نماز در فضای مجازی، و معرفی به عنوان منتخب جشنواره ملی فیروزه، بخشی از موفقیت‌های این شرکت دانش‌بنیان مشهدی به شمار می‌رود.
یکی از اهداف مهم هر شرکت دانش‌بنیان، موضوع صادرات و کسب درآمد‌های پایدار از این حوزه است، هدفی که به گفته رضوانی، این شرکت دانش‌بنیان مشهدی به‌تازگی موفق شده است گام‌های ابتدایی را در مسیر رسیدن به آن بردارد: پس از چند سال کار روی توسعه محصولمان و با توجه به اینکه برنامه ما به ۳ زبان فارسی، عربی و انگلیسی تولید شده است، امسال و هم‌زمان با عید غدیر موفق شدیم محصول خود را به عنوان یک نمونه از صادرات فرهنگی، به کشور هلند هم ارسال کنیم. این محصول در تیراژ ۱۰۰۰ نسخه و با جامعه هدف ایرانیان مقیم هلند ۲ دو ماه گذشته به این کشور عرضه شد. این اتفاق در کنار چند هزار نصبی که تا امروز در داخل کشور داشته‌ایم، مسیر رو به پیشرفتی را نشان می‌دهد. هم‌چنین در مسیر صادرات، در حال برنامه‌ریزی برای صادرات به عراق هستیم. در کنار این موضوع، در ۵ سال گذشته، همیشه به دنبال توسعه بیشتر محصولمان هم رفته‌ایم. در همین زمینه، یکی از برنامه‌هایی که در حال پیاده‌سازی آن هستیم واقعیت افزوده همراه با هوش مصنوعی است. در این محصول تازه، کاربر تنها با یک انیمیشن ثابت روبه‌رو نمی‌شود، بلکه به کمک هوش مصنوعی، امکان تعامل بیشتر با برنامه را پیدا می‌کند و خیلی بیش از قبل جذب برنامه و آموزش‌های آن خواهد شد. مردم نشان داده‌اند به دنبال استفاده از فناوری‌های روز دنیا خواهند رفت. ما هم امیدواریم با توسعه این برنامه، بتوانیم محصول‌های مورد نیاز آن‌ها را تولید کنیم تا افراد بتوانند از بازاری بومی و هماهنگ با فرهنگ خودمان بهره‌مند شوند.
شاید اگر بخواهید محصول و کسب‌وکاری آموزشی در حوزه رشد و توسعه آموزه‌های دینی تولید کنید، پیش خودتان فکر کنید با توجه به دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلفی که در این زمینه‌ها فعال هستند، حتما از شما حمایت‌های زیادی خواهد شد. اما به گفته رضوانی، در عمل، آن‌ها شاهد برخورد متفاوتی از سوی نهاد‌های مختلف بوده‌اند: متأسفانه تا امروز به غیر از معاونت علمی ریاست جمهوری و پارک علم و فناوری خراسان که به دلیل دانش‌بنیان بودن شرکت ما حمایت‌هایی انجام داده و به ما کمک کرده‌اند بتوانیم به کارمان ادامه دهیم، نهاد‌ها و سازمان‌های دیگر هیچ حمایتی از ما انجام نداده‌اند. با توجه به اینکه مشهد به نوعی پایگاه مذهبی جهان تشیع به شمار می‌رود و مدل کسب‌وکار ما هم در راستای گسترش آموزه‌های مذهبی و یکی از مهم‌ترین ارکان آن، یعنی نماز، بود، برای جلب حمایت‌ها به سراغ خیلی از نهاد‌ها رفتیم، همیشه درگیر مسیر‌های پیچیده و بی‌پایان بوروکراسی اداری شده‌ایم و در نهایت از هیچ‌کدام از نهاد‌ها حمایتی ندیده‌ایم. در چنین شرایطی، نه‌تن‌ها حمایت خاصی را شاهد نیستیم، در موارد بسیاری، نهاد‌های دولتی مشکلات مختلفی هم در زمینه گرفتن مجوز‌های گوناگون و طولانی شدن روند‌های فرسوده گرفتن این مجوز‌ها برای ما ایجاد می‌کنند.
این کارآفرین مشهدی در پایان به افرادی که قصد دارند استارت‌آپ خود را به وجود آورند و با ایده‌های جدید، کسب‌وکار تازه‌ای را برای خود ایجاد کنند توصیه‌هایی داشت: از مهم‌ترین مشکلاتی که در سال‌های گذشته کارآفرین‌ها با آن روبه‌رو بوده‌اند، کمبود نیروی متخصص مورد نیاز است. پس اگر قصد ورود به فضای کارآفرینی را دارید، ابتدا باید بتوانید یک تیم کاری قدرتمند از همه تخصص‌های مورد نیازتان جمع آوری کنید. در کنار این موضوع، فضای کارآفرینی در کشور ما با چالش‌های زیادی همراه است و برای موفقیت در آن باید افراد صبر و پشتکاری فراوان داشته باشید.
در ادامه بخوانید
از فرفره تا واقعیت افزوده / گفتگو با بنیان گذار استارت آپ آراموز