تصمیم جمهوری اسلامی ایران درباره کاهش تعهدات برجامی خود با واکنش‌های بین‌المللی روبه‌رو شد
پس از تعلل دوباره کشور‌های اروپا در اجرای تعهدات خود طبق توافق هسته‌ای و پایان سومین مهلت به این کشورها، جمهوری اسلامی ایران چهارمین گام کاهش تعهدات برجامی خود را در چارچوب این توافق برداشت. پیش از این ایران در گام اول محدودیت نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین، در گام دوم سقف غلظت غنی‌سازی اورانیوم و در گام سوم محدودیت‌ها درباره تحقیق و توسعه را لغو کرده بود.
گام چهارم همانند گام‌های قبلی بازگشت‌پذیر است
بر این اساس، حجت‌الاسلام حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان، سه شنبه گذشته (۱۴ آبان) در آیین افتتاح کارخانه نوآوری آزادی با اعلام آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد: به کشور‌های ۱+۴ و دوست اعلام می‌کنیم که فعالیت جدید ما با نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود و گام چهارم همانند گام‌های قبلی بازگشت‌پذیر است و هر زمان که آنان به تعهدات اول ژانویه ۲۰۱۷ خود بازگردند، ما نیز به تعهدات خود در این تاریخ باز‌خواهیم‌گشت.
وی با بیان اینکه طبق برجام قرار بر این شد که ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو بچرخند، اما گازی تزریق نشود اظهار کرد: از چهارشنبه گازدهی در فردو آغاز می‌شود که ممکن است با آغاز این گام، سر و صدا‌هایی ایجاد کنند و از حساسیت آن‌ها نسبت به فردو باخبریم، اما هر وقت که آن‌ها به تعهدات خود عمل کنند، این گام بازگشت‌پذیر است. باید بدانند که نمی‌توانیم یک‌جانبه به برجام پایبند باشیم و آن‌ها اقدامی نکنند.
ملت ایران همچنان که ملتی مقاوم است، اهل مذاکره نیز هست
روحانی با بیان اینکه به تمام مذاکرات پشت پرده برای حل و فصل موضوع متعهد هستیم تا به جلو حرکت کنیم تصریح کرد: برخی از کشورها تلاش کردند که قبل از امروز به نتیجه برسیم، اما ناچاریم گام چهارم را برداریم و ظرف ۲ ماه آینده فرصت مذاکره وجود دارد تا به راه‌حل درستی دست یابیم تا کل تحریم‌ها از جمله بخش فلزات و بیمه برداشته شود، نفت را به‌راحتی بفروشیم و از پول‌هایمان در بانک‌ها استفاده کنیم.
رئیس جمهور تأکید کرد: مطمئنا راهی که انتخاب کردیم مسیری درست است و دنیا بداند ملت ایران همچنان که ملتی مقاوم و اهل ایستادگی است، اهل مذاکره و گفتگو نیز هست.
تایید اقدامات ایران در فردو از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی
پس از این دستور و در روز چهارشنبه، سازمان انرژی اتمی اعلام کرد در راستای اجرای دستور رئیس جمهور و شورای عالی امنیت ملی برای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای، مخزن (سیلندر) ۲۸۰۰ کیلویی را که حاوی حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF۶) است تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از انتقال از مجتمع غنی‌سازی شهید احمدی روشن (نطنز) به مجتمع غنی‌سازی شهید دکتر علی‌محمدی (فردو) در سالن خوراک‌دهی مجتمع فردو قرار داد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای، اقدام ایران در خصوص انتقال یک سیلندر گاز هگزافلوراید اورانیوم به سایت فردو و اتصال آن به سانتریفیوژ‌ها در این مرکز را تأیید کرد.
واکنش‌های بین المللی به اقدام ایران
این تصمیم ایران واکنش‌هایی در سطح بین‌المللی داشته است. استفان دوجاریک، سخن‌گوی آنتونیو گوترش، سخن‌گوی دبیرکل سازمان ملل، روز چهارشنبه در واکنش به آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: از گازدهی ایران به سانتریفیوژ‌های تأسیسات فردو اطلاع داریم. سازمان ملل از تمامی طرف‌ها می‌خواهد از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ حمایت کنند که دستاوردی بزرگ در عدم اشاعه هسته‌ای محسوب می‌شود و به حفظ صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی کمک می‌کند. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، در این باره گفت: اروپا هنوز تصمیمی در مورد چگونگی پاسخ دادن به تصمیم ایران برای از‌سرگیری غنی‌سازی اورانیوم که در توافق برجام محدود شده بود نگرفته است، اما هر اقدامی که تهران انجام می‌دهد کار را دشوارتر می‌کند. فرانسه نیز خواستار بازگشت تهران به برجام شد و گام چهارم ایران را مخالف توافق هسته‌ای دانست. اگنس ون درمول، سخن‌گوی وزارت امور خارجه فرانسه، ادامه داد: با شرکای خود منتظر گزارش‌های بعدی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در مورد اعلامیه‌ها و اقدامات ایران هستیم. فرانسه همچنان به توافق‌نامه هسته‌ای وین متعهد است. از ایران نیز می‌خواهد به تعهدات خود در چهارچوب این توافق‌نامه پایبند باشد و به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.
وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به گام چهارم ایران، خواستار افزایش فشار‌ها بر تهران شد. مایک پمپئو همچنین مدعی شد ایران با انجام اقدامات حساس اشاعه‌ای به دنبال دستیابی سریع به سلاح اتمی است. در واکنش به این اظهارات، سید عباس موسوی، سخن‌گوی وزارت امور خارجه کشورمان، در توییتی نوشت: آیا شنیدن این سخنان از رژیمی که در واقع رهبری شرارت و یک‌جانبه‌گرایی در جهان را بر عهده دارد و خالق، پشتیبان و حامی مالی تروریسم در جهان است کمی عجیب نیست؟
حمایت روسیه از کاهش تعهدات برجامی ایران.
اما برخلاف آمریکا و اروپا، روسیه اعلام کرد نگرانی‌های ایران را درک می‌کند. دمیتری پسکوف، سخن‌گوی رئیس جمهوری روسیه، گفت: نگران کاهش تعهدات ایران در برجام هستیم. در عین حال، نگرانی‌های تهران در خصوص تحریم‌های آمریکا را درک می‌کنیم. وی گفت: شرکای غربی ما (آلمان، فرانسه و انگلیس) متعهد هستند که این توافق را اجرا کنند و برجام را زنده نگه دارند. هرچند نگرانی ایران در خصوص اقدامات برخی کشورها علیه این توافق را می‌فهمیم که با تحریم‌های بی‌سابقه و غیرقانونی روبه‌روست، هر اقدامی بر خلاف برجام در راستای تخریب آن قلمداد می‌شود و باعث نگرانی است.