محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛ «حلقه‌های توزیع کننده در آب معدنی تا ۵۰ درصد هم سود می‌کنند.». «از زمان اجرای طرح درج قیمت کارخانه بر روی کالاها، فروش ما به فروشگاه‌های زنجیره‌ای نزدیک به صفر شده است.».
این‌ها بخشی از صحبت‌های مدیرفروش یکی از واحد‌های تولیدکننده نوشیدنی در مشهد است؛ صحبت‌هایی که نشان می‌دهد هنوز طرح درج قیمت کارخانه بر روی کالاها اجرا نشده، برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای حفظ سود‌های هنگفت خود و البته فروش اجناس گران به مردم با منت تخفیف، درحال مقاومت دربرابر آن هستند؛ البته علی میرزایی، کارشناس اداره نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، معتقد است که به زودی با اتمام موجودی انبار فروشگاه‌های زنجیره ای، آن‌ها مجبور به خرید با قیمت‌های جدید و حذف تخفیف‌های غیرواقعی هستند؛ موضوعی که درنهایت به سود مصرف کنندگان تمام می‌شود.
قرار است از این به بعد بر روی برخی کالاها مانند آب معدنی، نوشابه گازدار، آبمیوه و ماءالشعیر، غذاساز، نوشیدنی ساز، چرخ گوشت و ماکروویو، پودر لباس شویی، دستمال کاغذی، پوشک بچه، یخچال فریزر، تلویزیون و ماشین لباس شویی به جای قیمت مصرف کننده، قیمت تولیدکننده درج شود. فروشندگان باید بعد از افزودن سود مجاز با درج قیمت کالا بر روی قفسه‌ها به طوری که برای شهروندان قابل رویت باشد، کالاها را بفروشند.
این طرح به منظور مقابله با تخفیف‌های غیرواقعی و رسیدن کالا با قیمت مناسب به دست مصرف کننده به اجرا درآمده است. باتوجه به اهمیت اجرای طرح و تأثیر آن بر ایجاد آرامش در بازار، قرار است بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی همراه تیم رسانه‌ای شهرآرا، بازرسی از واحد‌های تولیدی را آغاز و بر روند قیمت گذاری کالاها در واحد‌های تولیدی نظارت کنند.
در این میان با تخلفات احتمالی نیز برخورد می‌شود. این بازرسی‌ها درقالب پویش «بی قیمت نخریم ۲» انجام می‌شود. در روز ۸ دی، بازرسان با حضور خبرنگار شهرآرا اولین بازدید خود را از واحد‌های تولیدی آغاز کردند. دیروز هم بازرسان همراه خبرنگار شهرآرا در دومین مرحله طرح به سراغ توزیع کنندگان رفتند تا روند اجرایی درج قیمت کارخانه روی کالاها را بررسی کنند.
«از زمان اجرای طرح جدید، فروش ما به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هتل‌ها به صفر رسیده است. در بازار نیز فروشمان ۵۰ درصد افت کرده است.» این سخنان را مسئول توزیع محصولات نوشیدنی یکی از واحد‌های تولیدی به بازرسان صمت می‌گوید؛ شرکتی که انبار توزیعش در میدان فهمیده قرار دارد.
او می‌گوید: از زمان اجرای طرح درج قیمت کارخانه بر روی کالاها، تمام اشانتیون‌هایی را که به فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌دادند، براساس قانون قطع کرده اند.
همین مسئله سبب شده است برخی توزیع کنندگان به سراغ تولیدکنندگانی بروند که به طرح جدید پایبند نیستند تا بتوانند همچنان با حاشیه سود بالا به فعالیت خود ادامه دهند. او در این میان به سود‌های هنگفت فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم اشاره می‌کند و می‌گوید: فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حلقه توزیع، گاه تا ۵۰ درصد هم از توزیع آب معدنی سود می‌برند.
به عنوان نمونه آب معدنی ۴۵۰ سی سی که اکنون تا ۴ هزار تومان هم دست مصرف کننده می‌رسد، قیمت کارخانه اش هزارو ۷۰۰ تومان است. این آب معدنی باید با افزودن سود ۲۳ تا ۲۴ درصدی به دست مصرف کننده برسد، اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد. حالا در این میان، فروشگاه‌های زنجیره‌ای قیمت‌ها را از ۴ هزار تومان کمتر می‌زنند و آن را برای مردم تخفیف تلقی می‌کنند.
او از واحد‌هایی که طرح جدید را رعایت نمی‌کنند، گلایه می‌کند و می‌گوید: آن‌ها با این کار به تولیدکنندگانی که به قانون پایبند هستند، ضربه می‌زنند؛ چون همچنان هم اشانتیون می‌دهند و هم قیمت‌های دروغین را بر روی کالاها درج می‌کنند.
با این حال کارشناس اداره نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به او اطمینان می‌دهد که این اقدام فروشگاه‌های زنجیره ای، چندان نمی‌تواند ادامه بیابد. میرزایی می‌گوید: فروشگاه‌های زنجیره‌ای به صورت عمده خرید می‌کنند. طبیعی است که تا زمان اتمام موجودی شان، بر میزان خرید‌های خود نیفزایند، اما بعد از اینکه موجودی آن‌ها رو به اتمام رفت، مجبور هستند خود را با طرح جدید وفق دهند.
در اینجا بین واحد‌های تولیدی رقابت به وجود می‌آید و هرکدام که بتواند کالای خود را با قیمت مناسب تری عرضه کند، سهم بیشتری از بازار به دست می‌آورد. در ادامه بازرسی به انبار‌های شرکت سر می‌زنیم و روند موجودی کالاها را بررسی می‌کنیم. همچنین به منظور بازرسی از خرده فروشان بازار، فهرستی از عاملان توزیع را از مسئول مربوط دریافت می‌کنیم.
در ادامه بازرسی به سراغ انبار توزیع دومین واحد تولیدکننده نوشیدنی در میدان بار سپاد می‌رویم. مسئول توزیع این واحد هم از مقاومت فروشگاه‌های زنجیره‌ای دربرابر طرح یادشده خبر می‌دهد و می‌گوید که در روز‌های ابتدایی اجرای طرح، فروش آن‌ها دست کم ۷۰ درصد کاهش یافته، اما اکنون میزان کاهش فروششان به ۳۵ درصد رسیده است.
او از سهم کارخانه‌های آب معدنی و آب‌های آشامیدنی بی نام ونشان در بازار گلایه کرده، می‌گوید: توزیع کنندگان گاه با این واحد‌های توزیع کننده، هماهنگ می‌کنند و بر روی آب معدنی ۴۵۰ سی سی، قیمت ۴ هزار تا ۴ هزارو ۵۰۰ تومان را درج می‌کنند. بعد همین کالا را با قیمت کمتری درقالب تخفیف عرضه می‌کنند، این درحالی است که قیمت تولیدکننده آب معدنی ۴۵۰ سی سی، ۲ هزارو ۳۱۰ تومان است.
در نوشابه ۱/۵ لیتری نیز محصول نهایی باید با احتساب ۱۰ درصد سود توزیع کننده کالا و یک درصد عرضه کننده نهایی محاسبه شود، اما گاه کالا گران‌تر به دست مصرف کننده می‌رسد. درنهایت او ابراز امیدواری می‌کند که با اجرای طرح جدید، قیمت‌ها رقابتی و به سود مصرف کننده شود و در ادامه می‌گوید: وقتی قیمت‌ها مناسب شود، قدرت خرید هم بیشتر می‌شود که درمجموع به نفع واحد‌های تولیدکننده است. البته تاکید می‌کند که طرح درج قیمت تولیدکننده بر روی کالاها، نیازمند اطلاع رسانی بیشتر است؛ چون آگاهی نداشتن توزیع کنندگان و مشتریان از این طرح، سبب سردرگمی آن‌ها شده است.
در ادامه با بازرسان صمت به بازار سر می‌زنیم تا از روند توزیع کالاها با قیمت جدید، گزارشی تهیه کنیم. یکی از فروشنده‌ها در خیابان ابوطالب با وجود اینکه کالاها را با قیمت جدید دریافت کرده است و باید نوشابه و آب معدنی را ارزان‌تر به مشتریان بفروشد، همچنان این کالاها را با قیمت گذشته به مردم عرضه می‌کند. او به گمان خود زرنگی کرده و این طرح هم بهانه‌ای برای سود بیشترش شده است.
اما بازرسان مچ او را می‌گیرند و برایش صورت جلسه امضا می‌کنند تا با تخلف او برخورد شود. فروشگاه دیگر هم هرچند نوشابه را با قیمت جدید عرضه می‌کند، بیشتر از حاشیه مجاز سود بر روی کالا کشیده است. البته او به بازرسان می‌گوید که اطلاع دقیقی از میزان سود مجاز نداشته و ویزیتور شرکت هم به خوبی او را توجیه نکرده است. این فروشنده برای اثبات صحبت خود، همان جا با ویزیتور شرکت تماس می‌گیرد.
ویزیتور به او جواب سربالا می‌دهد و می‌گوید: هرطور اتحادیه تان می‌گوید، عمل کنید. همین مسئله سبب می‌شود بازرسان به تذکر اکتفا کرده، او را درباره طرح توجیه کنند. همچنین بازرسان تاکید می‌کنند که او باید قیمت تمام کالاها را درج کند و در معرض دید مشتریان قرار دهد. از نکات جالب این بازرسی، فرار یکی از توزیع کنندگان نوشابه با دیدن بازرسان است. او که قصد خالی کردن بار نوشابه‌ها و آب معدنی‌های خود را دارد، با دیدن بازرسان ترجیح می‌دهد این کار را به وقت دیگری موکول کند و پاسخگوی بازرسان نباشد.
کارشناس اداره نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی در پایان این بازرسی در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه واحد‌های تولیدی مشمول طرح درج قیمت کارخانه، می‌توانند تا ۳ درصد تخفیف به توزیع‌کننده بدهند، می‌گوید: این واحد‌ها برای تخفیف بیشتر باید از سازمان صمت مجوز دریافت کنند. اگر واحد‌های تولیدی مجوز لازم را برای تخفیف دریافت نکنند، با آن‌ها برخورد می‌شود.
رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد نیز در گفتگو با شهرآرا، هدف از اجرای طرح درج قیمت تولیدکننده بر کالاها را شفاف‌سازی قیمت‌ها بیان می‌کند و می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود با اجرای این طرح، بساط تخفیف‌هایی که واقعی نیستند، از بازار جمع شود و کالاها با قیمت مناسب‌تری به دست شهروندان برسد. مهدی اینانلو می‌افزاید: گاه دیده می‌شود یک کالا با ۵۰ درصد تخفیف هم در بازار عرضه می‌شود، این درحالی است که این تخفیف‌ها واقعی نیست.