به گزارش شهرآرانیوز، در واقع مهم‌ترین بخش چرخشی موتور خودرو همین یاتاقان‌ها هستند و، چون وجود آن‌ها باعث میشود که اصطکاک بین فلزات حذف شود هر گونه اختلالی در این مکانیزم باعث از بین رفتن لایه روغن oil film و تماس فلز با فلز میشود که در اصطلاح به آن یاتاقان زدن می‌گویند.
تماس میل لنگ با شاتون و نیز پایه‌های نگهدارنده بدنه موتور از طریق یاتاقان است و این یاتاقان‌ها روی لایه‌ای از روغن حرکت می‌کنند، اگر به هر دلیلی این لایه روغن از بین برود تماس فلز با فلز صورت میگیرد که نتیجه اش اصطکاک و تولید حرارت شدید است (از طرفی موتور‌های احتراق داخلی خودشان گرمای زیادی هم تولید می‌کنند و این گرم شدن مزید بر علت شده و شتاب میگیرد).
توجه: وقتی موتور یاتاقان میزد بلافاصله باید موتور خاموش شود در غیر این صورت سبب کج شدن میل لنگ میشود.
استفاده از روغن نامرغوب و غیر اصلی (Fake) و تعویض دیرهنگام آن سبب بروز حالت لجنی در روغن میشود. در این حالت با پدیدار شدن رسوبات و جرم قطعات خودرو دچار جرم‌گرفتگی می‌شوند زمانی که این جرم‌گرفتگی به مجاری روغن نفوذ کند سبب اختلال در فرآیند روغن‌کاری میشود که این جرم‌گرفتگی مسیر‌های انتقال روغن و جرم‌گرفتگی خود پمپ روغن سبب عدم روغن‌کاری صحیح یاتاقان‌ها میشود و یاتاقان‌ها در شرایط بسیار بدی قرار میگیرد.
وجود براده در کف کارتل روغن سبب تجمع پلیسه و رسوبات در توری فیلتر روغن میشود. سیستم CVVT و زنجیر تایم و سفت کن‌های هیدرولیکی آن نیز جرم شدیدی میگیرد. با باز کردن پایین موتور متوجه می‌شوید که بابیت یاتاقان‌های متحرک سیلندر‌ها نیز از بین رفته است. یاتاقان متحرک قطعه نیم دایره شکل است که بین شاتون و میل‌لنگ قرار دارد و بابیت به سطح داخلی یاتاقان که آبکاری شده است گفته میشود.
علائمی که نشان میدهد موتور ممکن است یاتاقان بزند:
چراغ روغن روشن مانده و گاهی چشمک میزند. در دور آرام (۹۷۰rpm) هیچ صدایی از موتور به گوش نمی‌رسید. با افزایش دور از ۱۲۰۰ rpm به بالا صدای یاتاقان‌های متحرک کاملاً واضح شنیده می‌شد. این صدا شبیه به صدای برخورد دو فلز به یکدیگر است.
اگر خودرو یاتاقان یا شاتون بزند که باید میل لنگ هم به تراشکاری رفته و بر اساس مقدار خرابی که در آن ایجاد شده بر اساس اندازه‌های استاندارد میل لنگ و یاتاقان تراش داده شود گاهی هم اصلا میل لنگ قابل تعمیر نیست، چون یا قبلا تراش رفته و به اصطلاح اندازه اش ۶۰ است و یا آنقدر صدمه دیده که قابل تعمیر نیست.
علت یاتاقان زدن موتور چیست؟
* خرابی پمپ روغن oil pump
* بدون آب ماندن موتور (بخاطر نشت آب از رادیاتور و شلینگ‌ها و یا نشتی‌های دیگر) و هر علتی که باعث داغ کردن موتور میشود در واقع همانطوری که تب کردن در بدن باعث تشنج میشود داغ کردن موتور هم یک مشکل بزرگ است که نباید نادیده گرفته شود.
* کثیف بودن فیلتر روغن و یا کهنه بودن بیش از اندازه روغن
* راندن موتور با سرعت‌های خیلی زیاد بطوری که دور موتور به محدوده قرمز نزدیک شود.
چه موقع باید یاتاقان‌ها را عوض کرد
در صورت وجود هر گونه خراشیدگی و یا سائیدگی بابیت یاتاقان‌ها، لازم است که یاتاقان تعویض شود. وقتی بعد از گذشت ۱۰ سال یا پیمودن مسافتی بالای ۱۰۰ هزار کیلومتر موتور را برای تعمیر اساسی باز می‌کنید به هر حال بهتر است یاتاقان‌ها تعویض شوند.
منبع: خودروکار