سید مصطفی بهشتی | شهرآرانیوز، ۲۰دقیقه زمان لازم برای طی کردن چهار مسیر پیاده‌راه درمحله الهیه است. معابری آرام و زیبا که ورودی و خروجی آن‌ها بر روی وسایل نقلیه بسته است. در این گوشه از شهر و در این معابر ویژه فرصتی فراهم آمده برای رهایی از زندگی ماشینی و تجربه‌کردن آرامش.
ساخت پیاده‌راه‌ها در این محدوده، با هدف تحقق بخشیدن به شعار نوین‌شهر الهیه در سال‌های اخیر انجام شده است که تأثیرات مثبتی بر محله و زندگی ساکنان داشته است.
ایجاد پیاده‌راه در محدوده الهیه از چهار سال قبل و با هدف توسعه فضا‌های پیاده‌محور آغاز شد. از آن‌زمان تاکنون در محدوده متصل شهری منطقه۱۲ پنج پیاده‌راه به بهره‌برداری رسیده است که شامل معابر الهیه ۱۶، ۱۸، ۲۰، ۲۷ و صادقیه۱۵ می‌شود. مجموع این پیاده‌راه‌ها مساحتی بیش از ۱۲۰۰۰متر مربع دارند. علاوه بر مسیر عابر پیاده، نیمکت و فضای سبز هم در فضای پیاده‌راه‌ها جانمایی و نورپردازی زیبایی هم اجرا شده است.
طراحی و ساخت این پیاده‌راه‌ها در محدوده الهیه موجب استقبال مردم شده است. به نحوی که برخی شهروندان برای قدم زدن و پیاده‌روی و برخی هم برای تردد‌های روزانه خود این مسیر را انتخاب می‌کنند.
زهره ندایی از شهروندانی است که هم‌زمان با حضور ما مشغول پیاده‌روی در پیاده‌راه الهیه۲۰ است. او توسعه پیاده‌راه‌ها را اقدامی برای فاصله‌گرفتن از زندگی ماشینی معرفی می‌کند و می‌گوید: ما بیشتر مسیر‌ها را با خودرو طی می‌کنیم. اما وقتی می‌بینیم چنین مسیر‌های زیبایی ایجاد شده است، انگیزه پیدا می‌کنیم که مسیر‌های کوتاه را در این مسیر‌ها پیاده برویم. البته شهری به بزرگی مشهد نیاز به پیاده‌راه‌های بیشتری دارد. اما فکر می‌کنم همین فضا‌هایی هم که ایجاد شده است می‌تواند مقدمه اصلاح سبک زندگی باشد، همان‌طور که برای من این تغییر رقم خورد.
در ادامه حضور در پیاده‌راه‌های الهیه گذرمان به الهیه ۲۷ می‌افتد. مرضیه حبیبی، بانوی ساکن این محله، است که در حال عبور از این مسیر است. به درخواست ما در کنار یک نیمکت توقف می‌کند، بسته‌های خریدش را روی نیمکت می‌گذارد تا درباره پیاده‌راه‌های الهیه گفتگو کنیم. او این مسیر‌ها را مایه زیبایی محله می‌داند و می‌گوید: این مسیر‌ها به محدوده الهیه زیبایی داده است. به قول امروزی‌ها خیلی هم باکلاس است. نیمکت‌های قشنگ، سنگ‌فرش زیبا، روشنایی شبانه و پیاده‌روی در آن آرامش‌بخش است.
حبیبی در ادامه به امنیت حاصل از اجرای طرح پیاده‌راه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: این مسیر‌هایی که پیاده‌راه شده است قبلا یا کوچه‌های آسفالت بود و بسیار خلوت و یا خاکی. طراحی این مسیر‌ها باعث شده مردم هم رفت و آمد بیشتری داشته باشند که به امنیت محله و این مسیر‌ها کمک کرده است.
پیاده‌راه‌ها سبب ایجاد ظرفیت‌های اجتماعی هم می‌شوند. این موضوعی است که متین نظام‌آبادی فعال اجتماعی محله سجادیه مطرح می‌کند و می‌گوید: در روزگار قدیم بافت محلات و خیابان‌ها به گونه‌ای بوده است که پاتوق‌های محلی وجود داشته است. در این پاتوق‌ها روابط اجتماعی مثبتی ایجاد می‌شده که از طریق آن مشکلات محله یا حتی مشکلات ساکنان برطرف می‌شده است.
به نظرم اگر حضور مردم در پیاده‌راه‌ها پررنگ‌تر شود این ظرفیت اجتماعی هم ایجاد خواهد شد که می‌تواند نتایج خوبی برای محله داشته باشد. نظام‌آبادی در ادامه سهم مجموعه‌های فرهنگی را در بسترسازی برای رشد فضای اجتماعی پیاده‌راه‌ها پررنگ می‌داند و می‌گوید: این پیاده‌راه‌ها می‌تواند فضای مناسبی برای برگزاری برنامه‌های فرهنگی و همچنین بازارچه‌ها باشد. برگزاری این برنامه‌ها از سوی نهاد‌های فرهنگی می‌تواند سبب حضور بیشتر شهروندان هم شود، چرا که باید این ظرفیت‌ها را به مردم شناساند.
باوجود تمام نکات مثبتی که درباره پیاده‌راه‌های نوین‌شهر الهیه مطرح می‌شود، انتقاد‌هایی هم درباره اجرای این پروژه‌ها مطرح می‌شود که جای تأمل دارد. طراحی بر اساس یک معماری غیرایرانی و ناشناخته ایرادی است که مجتبی علوی به پیاده‌راه‌های الهیه دارد. او در این باره می‌گوید: با وجود اینکه ایده پیاده‌راه جذاب و به سود شهر است، اما می‌شد در زمان اجرا از معماری اصیل ایرانی استفاده کرد و به جای استفاده از سنگ‌های زینتی از آجر‌های سفالی که شکل سنتی‌تری دارد بهره برد.
«تنفسگاه جدید شهری» عنوانی است که رضا بیجاری، کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی ساکن محله رحمانیه، به پیاده‌راه‌های منطقه۱۲ نسبت می‌دهد. او احداث این مسیر‌ها را سبب تغییر سبک زندگی شهری امروزی به سمت زندگی سالم‌تر می‌داند.
بیجاری در ادامه می‌گوید: همه ما در سال‌های اخیر شنیده‌ایم که از بوستان‌های بزرگ شهری به عنوان تنفسگاه‌های شهر یاد می‌شود. فضا‌هایی که در روز‌های آلودگی هوای کلان‌شهر‌ها نقش مهمی در متوازن‌سازی میزان آلاینده‌های هوا ایفا می‌کنند. پیاده‌راه‌های جدید نوین‌شهر الهیه می‌توانند هم به واسطه فضای سبزی که دارند و هم به واسطه ایجاد فرصت قدم زدن عابران پیاده در هوایی پاک تنفسگاه‌های این محدوده از شهر باشند به‌ویژه که در این محدوده از شهر، زندگی آپارتمانی، سبک قالب است و نیاز به این فضا‌های باز بیشتر حس می‌شود.
علی‌اکبر میری از اهالی محله الهیه است. خانه‌اش در فاصله‌ای نزدیک به پیاده‌راه الهیه۱۸ واقع شده است و وقت زیادی را در طول هفته در این مسیر می‌گذراند. او از پیاده‌راه‌ها مانند پارک‌ها به عنوان پاتوق روز‌های بازنشستگی یاد می‌کند و می‌گوید: همه این مسیر‌ها برای شهر لازم است. ما در شهر، هم به مسیر آسفالت نیاز داریم هم به مسیر سنگ‌فرش برای پیاده‌روی. زندگی فقط ماشین‌سواری نیست.
این شهروند ساکن محله الهیه در ادامه ایجاد پیاده‌راه‌ها را اقدامی در راستای رفع نیاز جامعه می‌داند و می‌گوید: شما ببینید الان چند نفر دیگر مثل من دارند در این مسیر راه می‌روند. این یعنی شهرداری توانسته است نیاز این شهروندان را تأمین کند. پیاده‌راه‌ها، فضای سبز، پارک و شهربازی روح یک شهر هستند. شهر با سنگ و آهن و بالابردن برج و ساختمان جان ندارد این فضا‌های شهری که اشاره کردم زیبایی‌بخش شهر می‌شوند.