زهرا اسکندریان | شهرآرانیوز؛ بسیاری از ما از معلم‌ها توقع داریم فراتر از مردم عادی رفتار کنند، همیشه برای بچه‌ها الگو باشند.
گرچه حقوقشان کم است دم نیاورند و با انرژی سر کلاس درس حاضر شوند. در پس ذهنمان می‌دانیم معلم‌ها هم انسان هستند و ممکن است خطا کنند، اما در عمل نمی‌توانیم بپذیریم معلم اشتباه می‌کند. معلم‌هایی که در این مطلب درباره شان نوشته ایم؛ همان فرشته‌هایی هستند که با رفتارهایشان باعث شدند این تصور در ذهنمان شکل بگیرد و حالا برایمان سخت باشد جز فرشته بودن تصور دیگری از معلم داشته باشیم.
کسانی که نخواستند معلم عادی بمانند، خواستند با بچه‌ها رفیق شوند و برای آنان نوآوری کنند، از جان و مالشان گذشتند و آن را وقف علم و دانش آموزانشان کردند و حالا گرچه نامی از آن‌ها در سر تیتر رسانه‌ها وجود ندارد، در قلب ما نامشان حک شده است. در ادامه گزارش به گفتن چند داستان از معلم‌های شهر خودمان مشهد می‌پردازیم که به معنای واقعی کلمه معلم بوده اند. برای بیشتر خواندن از داستان زندگی این معلم‌ها می‌توانید به سایت «مشهدچهره» سر بزنید.
قصه از یک روز معمولی در یک کلاس درس شروع می‌شود. دانش آموز از معلمش سؤالی می‌پرسد. اما پرسش دانش آموز عادی نیست. معلم غافل گیر می‌شود و سعی می‌کند علت را بفهمد.
سید حسین علوی، معلم مدرسه‌ای در حاشیه شهر در پاسخ به سؤال شاگردش درباره خودکشی، فکری به ذهنش می‌رسد. داستان هم کلاسی دوران دانشجویی اش را تعریف می‌کند که در اوج تنگ دستی و نداری، جزو نخبه‌های کلاس بود. رو به بچه‌ها می‌پرسد «بین شما‌ها کسی را مثل دوست من داریم؟»
محمدرضای ریزنقش، یکی از سه دانش آموز نخبه مدرسه، سربه زیر و محجوب دست بالا می‌برد. بریده بریده داستان زندگی اش را تعریف می‌کند. او تازه می‌فهمد پدر محمدرضا به جرمی ناخواسته در زندان است و او به عنوان فرزند ارشد باید حواسش به خانواده هفت نفره شان باشد. همین روایت کوتاه جرقه یک کار خیر را در ذهن آقامعلم می‌زند تا در حد توانش از او حمایت کند. نیتی که سبب شکل گرفتن خیریه‌ای با نام «یاران» می‌شود که گردانندگان اصلی آن سیدمحمود علوی و همسرش هستند.
درباره اوضاع اقتصادی نه چندان مطلوب معلم‌ها زیاد شنیده ایم. حال تصور کنید اگر این وضعیت با از خودگذشتگی مالی همراه شود چه خواهد شد. محسن مهدوی که بیش از ۳۵ سال از عمر خود را وقف علم کرده از آن دست مخترعانی است که معتقد است عقل و عشق با هم جور در نمی‌آیند، کسی که عاشق علم و اختراع است، حساب و کتاب زندگی از دستش خارج شده و دودوتا چهارتا برایش مهم نیست. مهدوی با اندک حقوق معلمی در طول سال‌ها ابزار و وسایل مورد نیاز یک مخترع را تهیه کرده و می‌داند که فراهم کردن آن برای مخترعان جوان سخت و گاهی غیرممکن است.
به همین دلیل در کارگاهش در خیابان آلاله محله طالقانی تا نیمه‌های شب به روی اندیشمندان جوان باز است و هر کس که ایده‌ای در سر دارد می‌تواند از سرمایه علمی یک عمر این معلم بازنشسته برای تحقیقات و اختراعات خود استفاده کند. مهدوی در طول سال‌ها معلمی و تدریس در مدرسه و دانشگاه شاگردان زیادی را پرورش داده و استعداد‌های زیادی را کشف کرده است، اما وقتی دیده دانشجویان خلاق نیاز به کارگاهی برای ساخت اختراع خود دارند و این فضا در مشهد وجود ندارد، به فکر افتاده فضای کارگاهش را در اختیار آن‌ها قرار دهد. او از چند سال قبل خیریه خود را وقف علم کرده و بدون هیچ چشمداشتی پذیرای مخترعان جوان است.
کرونا که آمد، مدرسه‌ها تعطیل شدند و خیلی از بچه‌ها دست به گوشی، کتاب ورق می‌زدند. در این میان بودند بچه‌هایی که حتی پدرومادرشان هم گوشی هوشمند نداشتند. نوشین عبادی معلم حق التألیف مدرسه‌ای ۳۴ نفره در منطقه تبادکان است. وقتی او می‌بیند برخی از شاگردانش گوشی هوشمند ندارند، ابتدا سلامتی اش را به خطر می‌اندازد و برای آن‌ها کلاس حضوری برگزار می‌کند تا از درس عقب نیفتند.
اما با اوج گرفتن کرونا و غیر ممکن شدن برگزاری حضوری کلاس ها، تصمیم می‌گیرد هر طور شده برای این بچه‌ها کاری کند. او از طریق فضای مجازی از دوستان و آشنایانش می‌خواهد برای تهیه سه گوشی اندروید برای دانش آموزان کلاسش با او همراه شوند. به دنبال این درخواست در مدت زمان اندکی مبلغ ۱۰ میلیون تومان فراهم می‌شود و با همین پول، سه گوشی اندروید خریداری می‌کند و در اختیار دانش آموزان کلاسش قرار می‌دهد.
درباره وقف زمین برای مسجد و مدرسه زیاد شنیده ایم، اما وقف زمین برای کتابخانه کمتر اتفاق افتاده است. چنین وقفی کار کسی است که دل به دل بچه‌ها می‌دهد و می‌داند گره کارشان کجاست. فاطمه بیات، معلم دبستان حجاب، می‌دانست اگر بچه‌های محله حجاب با کتاب خواندن مأنوس شوند آینده بهتری در انتظارشان خواهد بود؛ بنابراین نگذاشت کتابخانه نوپای محله از هم بپاشد. او تصمیم گرفت طبقه اول خانه اش را برای کتابخانه رهن بدهد. آن هم با مبلغی بسیار اندک. همچنین قرار شد مبلغ رهن به مدت پنج سال هیچ تغییری نکند و ثابت بماند. اکنون هم این خانم معلم تصمیم دارد نیمی از همین طبقه را وقف کتابخانه کند. حالا این کتابخانه با بیش از ۳ هزار عضو، یکی از فعال‌ترین کتابخانه‌های مشارکتی و خود جوش مردمی در شهر است.
گاه برخی بازی و رفاقت را در نقطه مقابل تربیت دانش آموز قرار می‌دهند، اما سید اسعد فیض، که ۳۲ سال از عمر خود را صرف تدریس در مناطق محروم کرده، نشان داده است برقراری رابطه عمیق دوستی با شاگردان بهترین راه آموزش و پرورش است.
ساخت کتابخانه در مدارس روستا‌های «مارشک»، «جُنگ» و «بلغور» حاصل تلاش و ابتکار این معلم بازنشسته ساکن محله «شریف» و انسان شریف است. راه اندازی ایستگاه مطالعه در روستا‌ها از دیگر اقدامات اوست که حتی در قالب یک فیلم مستند به نام «رد پای او» از شبکه‌های یک و ۲، مستند و استانی خراسان پخش شد.
فیض تحلیل جالبی درباره ارتباطش با دانش آموزان دارد: اعتقاد دارم که معلم به هر مدرسه‌ای که می‌رود، باید تا موقع به ثمر نشستن زحماتش در همان مدرسه بماند.
معلمی که از همان ابتدای ورود دانش آموز به مدرسه با او همراه است و در طول سال‌های تحصیل با وضعیت خانوادگی، شغل پدر و موقعیت اقتصادی خانواده دانش آموزان آشنا می‌شود، براساس همین شناخت و آشنایی با دانش آموز رفتار می‌کند. علاوه بر این با گذشت زمان حس اعتمادی بین دانش آموز و معلم به وجود می‌آید و دانش آموز خجالت یا ترسی ندارد که مشکلات و مسائل خود و حتی خانواده اش را برای معلمش بگوید. معلم نیز احساس نزدیکی عمیقی با دانش آموز می‌کند و همانند پدری مهربان با شاگردانش رفتار خواهد کرد.
«روش تدریس در جذب بچه‌ها به یک درس، خیلی مؤثر است. با اینکه شیمی در ظاهر درس سختی به نظر می‌رسد، اما شاگردان من با عشق و علاقه این درس را می‌خوانند. در میان شاگردانم بچه‌هایی بوده اند که به شیمی خیلی علاقه‌مند شده اند و الان معلم یا استاد شیمی هستند.» این‌ها را راضیه متولی، ساکن محله هاشمیه می‌گوید.
او که توانسته معلم برتر در روش‌های نوین تدریس باشد در روز‌های شیوع کرونا با مجازی شدن کلاس‌ها و امتحانات روش‌های تدریس خود را به روز کرده و توانسته معلم نمونه استان و کشور باشد. متولی که حالا ۴۲ ساله است از سال ۸۰ معلمی را شروع کرده و به گفته خودش «سن و سالم کم بود و جثه ریزنقشی داشتم. اولین جلسه که به کلاس رفتم حس کردم با دوستانم در یک کلاس درس هستم. به همین دلیل جو صمیمانه‌ای شکل گرفت». او دوستی با بچه‌های کلاس را رمز موفقیت خودش در تدریس و برتر شدن می‌داند.