گروه جامعه|شهرآرانیوز؛ رضا اسماعیلی در گفت‌وگو با شهرآرانیوز درباره دلایل ایجاد ریزگردها و طوفان گردوخاک در استان، اظهار کرد: تغییر اقلیم مهم‌ترین عامل ایجاد ریزگردهاست. منطقه خاورمیانه تحت‌تأثیر این تغییر اقلیم قرار گرفته است که البته این طوفان‌ها و ریزگردها مربوط به امسال و سال گذشته نیست، بلکه چندین دهه است که آغاز شده است و اکنون تبعات آن را می‌بینیم. این پدیده در سال‌های آینده به‌مراتب بیشتر خواهد شد.
وی افزود: نشانه‌های تغییر اقلیم شامل افزایش متوسط درجه حرارت، کاهش روزهای همراه با بارندگی‌های جامع، افزایش پدیده خشک‌سالی و ترسالی و وزش بادهای شدید است.
رئیس مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی مشهد با بیان اینکه عوامل ژئوپلوتیک مسئله دیگری است که سبب این تغییرات شده است، تصریح کرد: در کشورهای همسایه ایران مانند سوریه و عراق به‌دلیل نبود ثبات سیاسی، جنگ و ناامنی شاهد ازبین‌رفتن منابع طبیعی، پوشش گیاهی و منابع آب‌های سطحی، فرسایش خاک و بیابان‌زایی شدید هستیم. این عوامل همراه با تغییر اقلیم موجب ایجاد کانونهای بزرگ گردوغبار و طوفان‌های شدید شده است.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: همچنین باید گفت که ایران از شرق و شمال شرق با کشور ترکمنستان همسایه است. ترکمنستان دارای بیابان بزرگی با نام قره‌قوم است که کانونی برای ایجاد گردوغبار است.
وی سوءاستفاده و استفاده ابزاری از منابع آبی‌های سطحی توسط کشور‌هایی از جمله ترکیه را عامل دیگر وقوع پدید گردوخاک در کشور دانست و گفت: سدسازی‌های بزرگی که روی آب‌های دجله و فرات انجام شده، سبب کاهش میزان آب این رود و به‌دنبال آن ازبین‌رفتن تالاب‌ها و آب‌های زیرزمینی شده است. این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند که اکنون شاهد وزش باد شدید در کشورهای همسایه و به‌دنبال آن در کشور خودمان باشیم.
اسماعیلی تصریح کرد: همچنین، در داخل کشور نیز گفته شده این عوامل با شدت کمتری وجود داشته است. متأسفانه بیابان‌زایی، ازبین‌رفتن پوشش گیاهی و خشک‌کردن تالاب‌های کشور نیز بر شدت خشکی زمین افزوده است.
رئیس مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی مشهد تأکید کرد: طبق بررسی‌ها و رصدها از طریق تصاویر ماهواره‌ای، غالب گردوغباری ایجادشده در غرب کشور، تهران، مرکز و مشهد از کشور عراق و مرز مشترک سوریه و عراق بوده است. این پدیده با کانونهای گردوغبار در ایران همراه است و سبب تشدید این پدیده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: قطعا این ریزگردها تأثیری منفی بر کشاورزی دارد. این ریزگردها دارای خاک شور، سدیم و املاح مضری است که پوشش گیاه و بافت خاک را تضعیف می‌کند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه برای جلوگیری از این پدیده به برنامه‌ریزی بلندمدت و مستمر نیاز است، گفت: برنامه‌‌ریزی‌ای که اگر امسال انجام شود ۱۰ تا ۱۵ سال آینده نتیجه آن را می‌بینیم. ابتدا باید در برنامه مدیریت اراضی تغییراتی اساسی انجام دهیم، سپس دیپلماسی محیط زیستی بین کشورها و منطقه به وجود بیاوریم. همچنین باید در سطح کلان و منطقه برنامه‌ریزی شود.