ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ هرم گرمای تابستان که احساس شود، زنگ رسیدن به زمان جابه جایی هم برای بسیاری از اجاره نشین‌ها به صدا درمی آید و از هر طرف، خرجی است که روی خرج تراشیده می‌شود. بیشتر ما حتی اگر تجربه اجاره نشینی را نداشته باشیم، حتما یکی از نزدیکانمان را در این موقعیت همراهی کرده ایم؛ موقعیتی که سختی آن در بیشتر مواقع از همان گام ابتدایی یعنی یافتن خانه با بودجه مناسب شروع می‌شود و تا چیدمان و سکنا گزیدن در منزل جدید ادامه دارد.
اگر قرار باشد از اجاره نشین‌ها حمایت شود، اولین گام تلاش برای خانه دار کردن آن هاست. بعد از آن هم باید بر اجرای قوانینی مانند سقف افزایش مجاز اجاره بها توسط موجران، نظارت دقیق شود. در گزارش‌های بی شماری بار‌ها به این موضوعات پرداخته ایم و «بی اعتنایی مسکن به سقف اجاره بها»، تیتر آخرین گزارشی بود که در این باره نوشتیم.
اکنون می‌خواهیم با اشاره به گوشه‌ای از دردسر‌های اجاره نشینی، مهم‌ترین هزینه‌هایی را که به یک مستاجر در مشهد برای جا به جایی مسکن تحمیل می‌شود، مرور کنیم.
مجموع دو هزینه مهم جابه جایی یعنی کمیسیون املاک و اثاث کشی باتوجه به مبلغ اجاره خانه و میزان اسباب و وسایل متفاوت است، اما می‌توان گفت در تابستان ۱۴۰۱ هزینه یک جابه جایی متوسط در مشهد، حدود ۴ میلیون تومان خواهد بود که در ادامه در قالب چند مثال درباره آن برایتان توضیح خواهیم داد.
اولین هزینه‌ای که باید برای رفتن به خانه نو پرداخت کنید، هزینه کمیسیون بنگاه است. بنگاه‌های مشهد برای دریافت کمیسیون معمولا از نرخ نامه مصوب پیروی نمی‌کنند؛ چون اعتقاد دارند مدت هاست این نرخ نامه به روزرسانی نشده است. ما و دیگر رسانه ها، بار‌ها در این زمینه نوشتیم، اما گوش کسی بدهکار نیست. طبق نرخ نامه مصوب تنظیم قرارداد استیجاری یا رهن معادل مبلغ هفت روز اجاره محل از هر طرف تا سقف حداکثر ۸۰۰ هزار تومان است که با احتساب مالیات بر ارزش افزوده ۸۷۲ هزار تومان تمام می‌شود.
این یعنی مبلغ کمیسیون برای اجاره ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به بالا نباید تغییر کند. اما برخی بنگاه‌های معاملات املاک در مشهد، قسمت دوم یعنی سقف حداکثری را نادیده می‌گیرند؛ مثلا اگر مبلغ اجاره یک واحد مسکونی ۶ میلیون تومان باشد، مشاوران املاک از هر طرف حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزارتومان کمیسیون می‌گیرند، آن هم بدون احتساب هزینه رسم ورسومی مانند پول چای و شیرینی، درحالی که طبق قانون باید ۸۷۲ هزار تومان دریافت کنند.
بگذارید برای تایید این ادعا به چند نمونه از کمیسیون‌های میلیونی برای تنظیم قرارداد استیجاری در نقاط مختلف مشهد اشاره کنیم؛ به عنوان مثال شما برای تنظیم قرارداد یک خانه ۱۰۰ متری در الهیه با اجاره ماهی ۷ میلیون تومان، باید نزدیک به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان کمیسیون پرداخت کنید یا کمیسیون اجاره یک خانه ۹۰ متری در صیادشیرازی به مبلغ ماهانه ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، برایتان بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان آب می‌خورد. اجاره یک واحد آپارتمان ۷۰ متری در ابوطالب، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که کمیسیون تنظیم قرارداد برای آن، معادل یک میلیون و ۵۰ هزار تومان خواهد شد. این مبالغ، کمترین رقم متوسط اجاره‌های شهر مشهد است.
همان طور که گفتیم، برای اینکه مبلغ کمیسیون با نرخ مصوب یکی شود، حداکثر مبلغ اجاره ماهانه باید ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد که با بررسی‌های ما در سایت دیوار و تماس با چند بنگاه با این قیمت، درنهایت سوییت‌ها یا حداکثر خانه‌هایی با متراژ ۷۰ متر با سن بنای بالا در انتهای بولوارتوس، خواجه ربیع، رسالت و حاشیه شهر پیدا خواهد شد؛ این یعنی به صورت معمول با مبالغ اجاره خانه در این روزها، کمیسیون‌ها میلیونی خواهد بود.
دیگر گذشت زمانی که همه جمع می‌شدند تا یک خانواده، اثاث و وسایل خود را به خانه جدید ببرد. حالا در بیشتر مواقع این کار را به شرکت‌های باربری می‌سپرند. اسباب کشی، دومین هزینه مهمی است که وقت جابه جایی خانه، بر دوش مستاجران سنگینی می‌کند. هزینه حمل ونقل درون شهری نیز دارای یک قیمت گذاری دستوری و مشخص است، اما آن طور که از گلایه‌های مردمی برمی آید، معمولا رقم اول تا آخر معامله، بسیار متفاوت و درنهایت گاهی موجب درگیری بین دو سوی معامله یعنی شرکت حمل بار و مستاجر می‌شود.
آن طور که شرکت‌های باربری می‌گویند، معمولا مستاجران تعرفه‌ها را بادقت مطالعه نمی‌کنند و گاهی هم کارگران پول اضافه می‌گیرند. از طرف دیگر مردم ادعا می‌کنند رقمی که در ابتدای مراجعه به باربری طی می‌کنند، با مبلغی که در عمل باید پرداخت کنند، بسیار متفاوت است. کارگران هم گلایه دارند که اسباب کشی، شغل سنگینی است و آن‌ها حداکثر می‌توانند ۱۰ سال کار کنند، آن هم بدون دریافت بیمه و خدمات.
حتما هر سه طرف حق دارند؛ اول باید فکری به حال کارگرانی شود که سلامت بدنی خود را بدون هیچ پشتوانه‌ای بر سر این کار می‌گذارند. بعد هم یک سقف قیمتی مشخص و منصفانه، هم برای خدمات باربری و هم برای مستاجران تعیین کرد، اما ما در این گزارش می‌خواهیم به بخش هزینه جابه جایی برای مستاجران اشاره کنیم. طبق آخرین مصوبه شرکت‌های باربری، هزینه اجاره یک خاور معمولی در سه ساعت اول، ۳۰۰ هزار تومان است و برای هر ساعت اضافه به آن ۵۰ هزار تومان افزوده می‌شود.
همچنین آن طور که شرکت‌های باربری می‌گویند، متوسط هزینه یک کارگر برای سه ساعت خدمت ۱۴۰ هزار تومان است که البته این هزینه برای سه طبقه است و برای طبقات بالاتر به این مبلغ اضافه خواهد شد. کمترین تعداد کارگری که می‌توانید در اختیارداشته باشید، به جز راننده، در برخی شرکت‌ها سه و در برخی دیگر چهار نفر است. به جز هزینه ماشین باربری برای حمل اثاث منزل و دستمزد کارگر باید مبلغی نیز برای هزینه حمل وسایل سنگین کنار بگذارید.
تقریبا خیلی از کالا‌های اساسی منزل در جدول کالا‌های سنگین قرار می‌گیرند؛ از یخچال (بالای ۱۶ فوت)، میز ناهارخوری شش نفره و بیشتر، کمد، کاناپه بزرگ و مبل سه نفره بزرگ (در بعضی باربری‌ها کاناپه دونفره و بزرگ تر)، تاج تخت دونفره و... در این جدول قرار دارند که شما باید برای جابه جایی هرکدام از آن‌ها در هر طبقه، هزینه اضافه پرداخت کنید؛ مثلا هزینه جابه جایی یک یخچال سای بای ساید برای هر طبقه ۳۰ هزار تومان است. اگر زمان اسباب کشی شما از سه ساعت بیشتر شود، هم برای کارگر و هم ماشین به هزینه شما افزوده می‌شود. همچنین اگر خانه در طرح ترافیک قرار داشته باشد یا فاصله محل پارک ماشین تا خانه بیشتر از ۳۰ متر باشد و تعداد طبقات شما بیش از سه باشد، باید هزینه اضافه بپردازید.
آن قدر فاکتور این هزینه‌ها طول ودراز و متفاوت است که سعی کردیم با یک مثال درباره آن برایتان توضیح دهیم.
فرض کنید قصد جابه جایی از یک خانه در طبقه سوم به منزلی دیگر در طبقه پنجم را دارید. یک یخچال سای بای ساید، دو مبل سه نفره، کتابخانه، میز ناهارخوری، تخت خواب، میز تلویزیون شیشه‌ای و بوفه جزو وسایل سنگین شماست. زمان اسباب کشی شما چهار ساعت طول کشیده و مبدأ یا مقصدتان در طرح ترافیک قرار گرفته است. تعداد کارگر‌هایی که در این جابه جایی به شما کمک می‌کنند، نیز چهار نفر هستند.
هزینه این اسباب کشی حداقل برایتان حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تمام می‌شود. برخی تاکسی‌های اینترنتی نیز گزینه حمل بار دارند که با انتخاب همین موارد درنهایت هزینه باربری شما دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تمام می‌شود؛ البته کاربرانی که از این نرم افزار‌ها استفاده کرد ه اند، به دلیل پشتیبانی ضعیف و... هزینه بیشتری را متحمل شده و در فضا‌های مختلف به آن گلایه کرده اند.
درمجموع می‌توان این طور نتیجه گرفت که در تابستان ۱۴۰۱ (هنوز تعرفه جدیدی برای حمل بار اعلام نشده است.) هزینه یک جابه جایی از یک خانه در طبقه دوم به منزلی در منطقه متوسط و در طبقه چهارم با اجاره حدود ۶ میلیون تومان (کمیسیون یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان) برای مستاجران، حدود ۴ میلیون تومان تمام می‌شود.