جلائیان - در هفته‌ای که گذشت هوای شهر آلوده بود و بادی نمی‌وزید تا ما را از آنچه که خودمان به وجدش آوردیم، نجات دهد. در فهرست آلوده‌ترین محلات شهر در بیشتر اوقات نام ۳ محله نخریسی، چمن و طرق همواره به چشم می‌آمد. تا اینکه بالاخره با نزول رحمت الهی تا زمانی که دوباره هوا را خاکستری کنیم پاک شد. برای اطلاع از چگونگی شرایط هوای منطقه و اطلاع از فعالیت اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی و خدمات شهری شهرداری مشهد به محل این ساختمان در خیابان چمن می‌رویم و با رضا اسماعیلی، مدیر مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی شهرداری مشهد که از سال ۹۲ مسئول این بخش است به گفتگو می‌پردازیم.
مدیر مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی شهرداری مشهد که از آغاز به کار این بخش در آن حضور داشته است درباره به وجود آمدن این مرکز می‌گوید: سال ۹۲ شهرداری مشهد به بحث آلایندگی‌های زیست محیطی شهری ورود می‌کند و به امضای تفاهم‌نامه‌ای با سازمان حفاظت از محیط زیست مبنی بر ایجاد مرکزی برای پایش آلایندگی‌ها در شهر مشهد اقدام می‌کند. البته این مرکز پیش از این در شهر تهران شکل گرفته بود، اما متأسفانه از این توافق توفیق خاصی حاصل نشده بود، اما در مشهد پس از امضای تفاهم‌نامه مرکزی ایجاد شد تا کار رصد، اندازه‌گیری آلاینده‌ها، جمع‌آوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی را انجام دهد.
وی می‌افزاید: شهرداری مشهد با ایجاد دفاتر و خرید تجهیزاتی همچون فناوری اطلاعات، سنجش صدا، الکترومغناطیس، امواج، خروجی گاز‌های خودرو‌ها و ... در این راستا اقدامات خوبی انجام داد. نتیجه اقدامات انجام شده این است که مسئولان استان و مدیران شهری از اطلاعات ما برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های خود بهره می‌برند و مرکز پایش توانسته این اعتمادسازی را انجام دهد و گزارش‌های یکپارچه صادر کند. همچنین ما با اداره‌ها و سازمان‌های مختلفی همچون اداره کل هواشناسی، بخش‌های مختلف شهرداری مشهد و در کل با ۱۶ سازمان به صورت مستقیم و غیرمستقیم ارتباط داریم و با یکدیگر مشورت می‌کنیم.
ایستگاه‌های سنجش آلاینده‌های هوا
در مشهد ۲۳ ایستگاه سنجش کیفیت هوا ایجاد شده است که کار اصلی آن سنجش آلاینده‌های موجود در محیطی است که در آن قرار گرفته است. اسماعیلی با اشاره به این ایستگاه‌ها می‌گوید: سازمان حفاظت محیط زیست ۱۲ ایستگاه سنجش آلاینده‌ها را در مشهد دارد و ۱۰ ایستگاه نیز شهرداری احداث کرده و یک ایستگاه نیز متعلق به اداره هواشناسی است. با توجه به این امکانات می‌توان گفت در کشور ما دارای بهترین شرایط سخت افزاری هستیم. وی با اشاره به ۲ بخش دیگر در اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی و خدمات شهری ادامه می‌دهد: علاوه بر بخش پایش در این اداره ۲ بخش دیگر وجود دارد که بخش نخست مربوط به گشت‌های آلاینده‌ای هستند. ما خودرو‌های تجهیز شده به دستگاه‌های سنجش آلایندگی داریم که همراه با افسر راهور در معابر شهر تردد می‌کنند. این خودرو‌ها با خودرو‌هایی که دودزا هستند برخورد می‌کنند و به آن‌ها فرصتی ۱۵ روزه می‌دهند که به رفع نقص اقدام کنند مگر نه جریمه و سپس به مراجع قضایی ارجاع خواهند شد.
کمربند میانی آلودگی هوای مشهد
هفته گذشته نام ۳ محله نخریسی، چمن و طرق به عنوان محلات آلوده شهر در بیشتر روز‌ها و به عنوان محلات آلوده در سایت مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی شهرداری مشهد قرار داشت. اسماعیلی درباره شرایط آلودگی در این محلات اظهار می‌دارد: برای اطلاع از آلودگی هوا در یک محله باید به میانگین ماهانه و سالیانه آن توجه کنیم و سپس ترافیک، جمعیت، میزان فعالیت‌های عمرانی و الگو‌های گردش هوا را بررسی کنیم. اینکه ما با توجه به آمار یک هفته بگوییم در یک محله آلودگی هوا بیش از محلات دیگر برجسته است آنچنان علمی نیست. وی می‌افزاید: من تحقیقاتی انجام دادم و در بازه زمانی ۵ ساله وضعیت آلودگی هوای مشهد را بررسی و تحلیل آماری کردم. در شهر ما می‌توانیم ۳ بخش را جدا کنیم که منطقه ۷ به نوعی در کمربند میانی قرار دارد. آلودگی‌اش نسبت به غرب مشهد بیشتر و از شرق و جنوب شرقی کمتر است.
از شایعه تا واقعیت
مسئول امور پایش آلاینده‌های زیست محیطی شهرداری ضمن رد شایعات بیان می‌کند: برخی به ما می‌گویند غباری در آسمان نمی‌بینیم و شما به دروغ هوا را آلوده اعلام می‌کنید و ...، مطالب این چنینی را به صورت مداوم می‌شنویم، اما در پاسخ به آن‌ها باید بگویم آلودگی هوا و گاز‌ها را با چشم نمی‌توان دید. در بحث آلودگی هوا شاخصه‌هایی همچون غلظت و تداوم آلودگی مطرح است و با توجه به این موارد دستگاه‌های مربوط مدارس را تعطیل می‌کنند تا از مشکلات ناشی از شرایط بد هوا کاسته شود. وی می‌افزاید: ما یکی از بهترین شبکه‌های پایش هوای کشور را در اختیار داریم و اطلاعات هوای شهر هر یک ساعت رصد، تحلیل و به روزرسانی می‌شود. من با تعهد علمی که دارم می‌گویم از سال ۹۲ که در این اداره بودم هرگز چنین اتفاقی که آمار به دروغ مطرح شود رخ نداده است و تمام آمار دقیق و درست به مسئولان و شهروندان اطلاع‌رسانی شده است.