حمیدرضا معصومیان | شهرآرانیوز؛ لیگ‌برتر درحالی از یک‌ماه بعد آغاز خواهد شد که از بین چهارده تیمی که سهمیه خود را در لیگ‌برتر حفظ کردند، فقط پنج تیم با سرمربیانی که لیگ بیست‌ویکم را شروع کردند، به میادین پا می‌گذارند و ۹ سرمربی در طول فصل گذشته یا در دوره پیش‌فصل، صندلی سرمربیگری را به شخص جدیدی سپردند. لیگ ایران فصل گذشته با متوسط ۴۷.۹ سال روی نیمکت ۹ لیگ‌برتری کار خود را آغاز کرد و این فصل متوسط سنی سرمربیان به ۴۹.۳۴ سال رسیده است. باتوجه‌به کم‌تجربه‌بودن نیرو‌های جوان‌تر، ممکن است این میانگین در طول فصل بیشتر هم بشود و از عدد پنجاه عبور کند.
نسبت به هفته نخست لیگ بیست‌ویکم، فرهاد مجیدی، محرم نویدکیا، رسول خطیبی، علیرضا منصوریان، رضا عنایتی، فیروز کریمی، فراز کمالوند و علی‌اصغر کلانتری، هشت چهره‌ای هستند که از دایره مربیان لیگ‌برتر خارج شده‌اند و نکته جالب اینکه به‌جز کلانتری و کریمی، دیگر مربیان کمتر از پنجاه سال هستند. نویدکیا هم هنوز شمع تولد چهل‌سالگی‌اش را فوت نکرده است. بااین‌حال، شاید به‌جز دو مربی کهنه‌کار شاغل در فجر و تراکتور، دیگر مربیان همچنان آلترناتیوی جدی برای نیمکت‌های کنونی لیگ‌برتر باشند.
نکته مهم درباره لیگ بیست‌ویکم، غیبت سرمربیان خارجی بود. در شروع لیگ هیچ چهره غیرایرانی روی نیمکت تیم‌های لیگ‌برتری جایی نداشت. اما این فصل استقلال و سپاهان و تراکتور سکان هدایتشان را به دو سرمربی پرتغالی و روس‌تبار سپرده‌اند که متوسط سنی ۵۸.۱۱ سال دارند. نکته جالب اینکه پیش از این، آخرین تغییر در تیم قهرمان مربوط به پرسپولیسِ برانکو بود که به‌دلیل دریافت‌نکردن مطالباتش ایران را ترک کرد، اما این‌بار فرهاد مجیدی با پیشنهاد مطلوب، از استقلال رفت و جایش را به ساپینتو سپرد. بی‌گمان یکی از مؤلفه‌های علاقه مدیران ایرانی به استخدام سرمربی خارجی، عملکرد این سه چهره جدید خواهد بود.
آلومینیوم اراک و نساجی قائمشهر تنها تیم‌های لیگ بیست‌ودوم هستند که این فصل با نیمکت جوان نسبت به شروع فصل گذشته، به رقابت‌ها پا خواهند گذاشت. مهدی رحمتی ۳۹ ساله و حمید مطهری ۴۸ ساله دو مربی تازه‌کار فوتبال ایران هستند که روی نیمکت دو تیم نساجی و آلومینیوم خواهند نشست.
ژوزه مورایس، سرمربی ۵۶ ساله پرتغالی، چهره نه‌چندان مسنی است که در فصل جدید سرمربی سپاهان خواهد بود، اما تغییر از نویدکیای ۳۹ ساله به او، باعث می‌شود سپاهان با اختلاف هفده‌ساله در تغییر سرمربی، رکورددار فصل جدید فوتبال ایران باشد. پس از سپاهان نام نفت مسجدسلیمان، تراکتور، صنعت نفت و هوادار دیده می‌شود که بیش از شش سال مسن‌تر شده‌اند.
گل‌محمدی، قلعه‌نویی، نکونام، ربیعی، تارتار و مجتبی حسینی؛ این شش نفر نسبت به پیش‌فصل لیگ قبلی همچنان صندلی خود را حفظ کرده‌اند و مدیران باشگاه‌ها تشخیص داده‌اند که گزینه مناسبی برای نیمکت تیمشان هستند. در این بین، امیر قلعه‌نویی ۵۸ ساله مسن‌ترین سرمربی است و محمد ربیعی ۴۰ ساله جوان‌ترین. یحیی گل‌محمدی که پانزده سال پیش در لیگ هفتم جوان‌ترین سرمربی لیگ‌برتر بود، حالا ۵۱ ساله شده و جواد نکونام جاه‌طلبی خود را در ۴۱ سالگی ادامه می‌دهد.
مجتبی حسینی ۴۸ ساله نیز تیمی جوان و مقرون‌به‌صرفه پدید آورده است که بازیکنانش مشتریان دست‌به‌نقد زیادی دارند. مهدی تارتار فصل گذشته موفق شد با تیم ارزان‌قیمت ذوب‌آهن جایگاهی را کسب کند که برای تیم‌های با بودجه محدود، دستاورد بسیار بزرگی است. حالا آن‌ها باید ثابت کنند که مدیران باشگاه‌ها در استفاده از ثبات، اشتباه نکرده‌اند.
قربان بردیف، تنها مربی بیش از شصت سال لیگ‌برتر خواهد بود که البته تا پایان فصل به هفتادسالگی نیز خواهد رسید و نکته جالب اینکه باشگاه تراکتور از او برنامه پنج‌ساله گرفته است. بردیف تلاش خواهد کرد تراکتور را از جایگاه سیزدهمی به جمع مدعیان بازگرداند و این هدف دشواری است که سرمربی روس‌تبار سابق روبین‌کازان خواهد داشت.
جوان‌ترین چهره لیگ‌برتر مازیار زارع است که با ملوان قهرمان لیگ آزادگان شد و در اولین تجربه سرمربیگری در سطح اول فوتبال ایران، کار دشواری برای حفظ سهمیه ملوان خواهد داشت. پس از او مهدی رحمتی ۳۹ ساله حضور دارد و سپس نام محمد ربیعی و فرزاد حسین‌خانی، سرمربیان دو تیم مسی دیده می‌شود. نکته جالب اینکه کم‌سن‌ترین مربی این فصل لیگ‌برتر از همتای فصل گذشته خود یک‌سال جوان‌تر است.
در مجموع متوسط سنی لیگ‌برتر از ۴۷.۹ به ۴۹.۳ سال رسیده است و به‌این‌ترتیب یک‌سال‌ونیم مسن‌تر می‌شود. البته اگر نام سرمربیانی مانند فیروز کریمی که خیلی زود جایشان را به مربیان دیگر دادند، حذف کنیم، متوسط سنی لیگ بیست‌ویکم از این هم کمتر بود. درنهایت باید دید لیگ بیست‌ودوم با چه متوسط سنی به کار خود پایان خواهد داد. البته شاید موضوع جوانی را نتوان به‌عنوان یک ارزش لازم و کافی دانست. حضور ژوزه مورایس، ریکاردو ساپینتو و قربان بردیف به‌عنوان خارجی‌هایی که سن‌وسال بیشتری دارند، کیفیت لیگ را احتمالا افزایش خواهد داد یا حضور مربیان باتجربه مثل قلعه‌نویی و گل‌محمدی نیز کارآمدی خود را برای پرسپولیس و گل‌گهر دارد.