الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ ساده‌تر آنکه سال گذشته روزی حدودا دو نفر در جاده‌های استان کشته شدند. هرچند مسئولان تأکید دارند که به این عدد شاخص طول راه‌ها و میزان تردد را نیز اضافه کنیم. به عنوان مثال اگر شاخص کشته‌ها را بر اساس یک میلیون تردد در نظر بگیریم، با این تعداد کشته در جایگاه شانزدهم قرار می‌گیریم.
با لحاظ کردن همین شاخص و اهمیت بالای تردد‌هایی که در جاده‌های استان به واسطه مضجع شریف رضوی صورت می‌گیرد باید به این نکته اذعان داشت که در میان ۳۱ استان، جاده‌های استان هنوز در جمع جاده‌های جان گیر کشور هستند. جاده‌هایی که نه تنها ایمنی به ارمغان نمی‌آورند بلکه خودشان نیز به عنوان یکی از سه عامل مؤثر در حوادث جاده‌ای -جاده، خودرو و راننده- یاد می‌شوند.
اما آماری که مسئولان از جاده‌های استان از لحاظ تعداد نقاط حادثه خیز می‌دهند مؤید شرایط جانکاه جاده‌ای استان است. آخرین آمار از شرایط جاده‌های استان و نقاط حادثه خیز را چند ماه قبل احمدرضا بخشی، رئیس اداره ایمنی راه و حریم راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی، ارائه داده است؛ ۱۴۷ مکان و محدوده دارای تصادف در راه‌های استان شناسایی شده است که از این تعداد شصت نقطه به عنوان پرتصادف و ۸۷ محدوده نیز دارای تصادف دسته بندی شد.
او این را هم گفته است که بیشتر نقاط پرتصادف استان در جاده‌های اصلی و شهری و در مسیر‌های شریانی مشهد-چناران-قوچان-فاروج و مشهد-نیشابور-سبزوار-کاهک قرار دارند.۲۲ تیرماه، سه نفر در پی برخورد پراید با تریلی در جاده خوشاب کشته شدند. ۱۸ تیرماه و سقوط خودرو به داخل دره در جاده کلات با یک کشته همراه شد. این نمونه‌ای از تصادفات منجر به فوت هفته گذشته جاده‌های استان است. نظر به اهمیت ایمنی جاده‌ها در کاهش تصادفات و فوتی ها، شهرآرا در گزارشی شرایط جاده‌ها وآزادراه‌های استان را از طریق سه مسئول راه وشهرسازی، حمل ونقل و راهداری و مجری آزادراه‌ها بررسی کرده است.
رضا صحراگرد معاون حمل ونقل اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی است. توضیحات او برای کم وکیف جاده‌های استان از این قرار است؛ یکی از شاخص‌های تشخیص ایمنی، کاهش یا افزایش فوتی‌ها در طول سال‌های گذشته است. از این حیث باید بگوییم که استان خراسان رضوی طی ۱۰ سال گذشته روند کاهشی داشته است. او این تأکید را در ادامه آمارش ضمیمه می‌کند: این روند کاهشی کشته‌های جاده‌ای به صورت متوسط سالانه، معادل ۴.۲ درصد است.
معاون حمل ونقل اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی می‌گوید: بر اساس آمار موجود، فوتی‌های تصادفات جاده‌ای در حوزه برون شهری و روستایی استان خراسان رضوی در سال ۱۳۹۰، هزار و ۴۸ نفر بود که این عدد در سال ۱۴۰۰ با ۳۸ درصد کاهش به ۶۵۱ نفر رسید. همچنین خراسان رضوی سال گذشته از نظر کمترین تلفات، جایگاه ۲۶ کشور را به خود اختصاص داد.
اینکه ۲۶ استان فوتی‌های کمتری نسبت به استان ما دارند مسئله تأمل برانگیزی است. جایگاهی که از سوی دیگر بیانگر آن است که استان ما جزو پنج استان با بیشترین کشته‌های جاده‌ای است. البته راهداری استان این جایگاه را جور دیگری توضیح می‌دهد. صحراگرد می‌گوید: بهتر است به این نکته توجه داشت که عدد مطلق متوفیان نمی‌تواند بیانگر جایگاه واقعی ایمنی استان در کشور باشد و باید فاکتور‌هایی نظیر جمعیت، طول راه و تردد نیز در این موضوع گنجانده شود.
به گفته معاون حمل ونقل اداره کل راهداری، حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی اگر فاکتور جمعیت در بررسی وضعیت متوفیان حوادث رانندگی لحاظ شود، با شاخص تلفات به نسبت ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، استان خراسان رضوی پس از تهران و البرز در رده سوم قرار دارد.
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: با لحاظ کردن طول راه‌های حوزه استحفاظی استان و مقایسه استان‌ها بر اساس شاخص تلفات به هزار کیلومتر طول راه، استان خراسان جنوبی با شاخص ۱۵.۱ بهترین جایگاه و خراسان رضوی با شاخص ۳۴.۷ جایگاه ششم کشور را به خود اختصاص داده است.
معاون حمل ونقل اداره کل راهداری، حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی ادامه می‌دهد یکی دیگر از فاکتور‌های حائز اهمیت، شاخص تلفات به یک میلیون تردد است که با این شاخص، خراسان رضوی در جایگاه شانزدهم کشور است.
محمد پارسا نماینده مجری آزادراه‌های استان خراسان رضوی است. توضیح او با همه داشته هایمان از آزادراه‌های استان شروع می‌شود: در مجموع در استان ۱۱۲ کیلومتر آزاد راه داریم.
وسعتی که در مقایسه با جایگاه و ترافیک جاده‌های استان چشمگیر نیست. مسئولان نیز سال هاست که گفتگو‌ها و مصاحبه‌های خود را با همین عدد ثابت و بدون تغییر تنظیم و بیان کرده اند. با این حال در گفتگو‌های خود به نقش و جایگاه استان در حمل ونقل جاده‌ای و توسعه آزادراه‌ها تأکید کرده اند؛ تأکیدی که در تمام این سال‌ها و بدون هیچ تغییری -افزوده شدن آزادراه ها- استوار ماند.
البته نماینده مجری آزادراه‌های استان می‌گوید که قرار است این وسعت آزادراهی با دو پروژه افزوده شود. در خراسان رضوی دو پروژه آزادراهی در حال ساخت داریم. یکی از این پروژه ها، آزادراه مشهد چناران است که ۵۴ کیلومتر وسعت دارد. پروژه دوم قطعه اول آزادراه حرم تا حرم است.
پروژه‌های مطالعاتی آزادراه‌های استان دیگر نکته‌ای است که نماینده مجری آزادراه‌های استان توضیحاتی برای آن می‌دهد. او می‌گوید: مطالعات قطعه دوم آزادراه حرم تا حرم تمام شده است. مطالعات آزادراه از محدوده چناران تا قوچان نیز در حال انجام است.
بر زمین ماندن پروژه آزادراه حرم تا حرم از سمت استان خراسان رضوی و مشهد؛ موضوعی که نماینده مجری آزادراه‌های استان نیز آن را رد نمی‌کند و حتی اشاره‌ای به تعطیلی پروژه دارد. می‌گوید: برای آزادراه حرم تا حرم ۴۸۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات طرح شهید سلیمانی دیده شده است؛ رقمی که قرار نیست با وجود همه عقب ماندگی‌های پروژه از سمت استان تمام و کمال به استان اختصاص داده شود. به گفته پارسا سهم استان از این رقم یک سوم خواهد بود.
به گفته پارسا هنوز رقمی برای پروژه حرم تا حرم تخصیص نیافته است. نماینده مجری آزادراه‌های استان پیگیری‌های صورت گرفته برای تسهیل در تخصیص اعتبار را این طور توضیح می‌دهد: با پیگیری‌های صورت گرفته امیدواریم اواخر تیر یا مردادماه این اعتبار به منظور اجرا اختصاص یابد.
سفر استاندار خراسان رضوی و پیگیری‌های مستمر معاون عمرانی استاندارخراسان رضوی، دلیلی است که پارسا برای جان گرفتن پروژه رو به مرگ حرم تاحرم ذکر می‌کند.
کاهش مسافت مشهد تا نیشابور نیز مزیت برتری راه اندازی این آزادراه است که به گفته نماینده مجری آزادراه‌های استان با افتتاح قطعه نخست آزادراه حرم تا حرم نهایی خواهد شد. او می‌گوید: با اجرای این قطعه فاصله مشهد تا نیشابور ۲۸ کیلومتر کمتر خواهد شد و از ۱۱۸ کیلومتر فعلی به نود کیلومتر کاهش می‌یابد.
اما روند اجرای دیگر پروژه آزادراهی (مشهد-چناران) را پارسا این طور توضیح می‌دهد: به دلیل اهمیت و حجم بالای سفر‌هایی که از این مسیر انجام می‌شود، فروردین ماه امسال و در پی سفر هیئت دولت به استان، موضوع آزادراه مشهد چناران مورد توجه قرار گرفت. در پایان این سفر مصوب شد که ۲ هزار و ۹۵۰ میلیارد تومان برای اجرای این آزادراه منظور شود.
به گفته نماینده مجری آزادراه‌های استان خراسا ن رضوی، اجرای پروژه آزادراه مشهد-چناران به صورت مشارکتی است که در این باره ۵۰ درصد این پروژه سهم دولت و ۵۰ درصد آن سهم آستان قدس رضوی است.
کم وکیف اجرای این پروژه و قول اتمام آزادراه مشهد چناران را پارسا به تخصیص اعتبارات گره می‌زند. او با همین تأکید، درباره زمان اتمام و تحویل آزادراه مشهد-چناران اعلام می‌کند: اگر اعتبارات تخصیص داده شود، ۳۲ کیلومتر این آزادراه، ظرف هجده ماه به پایان می‌رسد و هم زمان با هفته دولت سال آینده به بهره برداری می‌رسد.
پارسا برای روند تخصیص اعتبارات سفر هیئت دولت می‌گوید: هنوز اعتباری از این محل تخصیص داده نشده است. همان طور که گفتم با تخصیص اعتبارات کار با سرعت اجرایی می‌شود.
نماینده مجری آزادراه‌های استان خراسا ن رضوی این را هم برای وضعیت اعتبارات سفر هیئت دولت به استان اضافه می‌کند که هنوز اعتباری تخصص نیافته است. او تأکید دارد که از لحاظ تخصیص اعتبارات، پروژه آزادراه مشهد-چناران تنها نیست و در این میان هنوز هیچ اعتباری برای مصوبات سفر اختصاص نیافته است.
کم وکیف جاده‌هایی را که بخش عمده تردد در آن‌ها را زائران علی ابن موسی الرضا (ع) به خود اختصاص می‌دهند از حسین حسینی، رئیس مطالعات فنی و مهندسان راه وشهرسازی خراسان رضوی، جویا شدیم. همان ابتدا می‌گوید که بررسی وضعیت راه‌ها از لحاظ ایمنی خارج از حوزه کاری راه وشهرسازی است و در این باره تأکید می‌کند که این موارد از راهداری استان پرسیده شود.
اما اجرای پروژه‌های اصلاحی جاده‌های استان به منظور ارتقای ایمنی از وظایف حوزه راه وشهرسازی است. رئیس مطالعات فنی و مهندسان راه وشهرسازی خراسان رضوی نیز با پذیرش این نکته می‌گوید که پروژه‌های جاده‌ای استان براساس تعداد تصادفات جاده‌ها تعریف و تصویب می‌شود تا اصلاح وضعیت و ارتقای ایمنی صورت پذیرد.
حسینی می‌گوید که بر اساس همین آمار تصادفات، سه راهی شادمهر، کاشمر جزو اولویت‌های پروژه‌های جاده سازی در استان است.
جاده‌ای که در سال‌های اخیر و به دلیل تعداد بالای تصادفات منجر به فوت بار‌ها با عناوین جاده مرگ، جاده وحشت و... در رسانه‌ها تیتر شد. محمد اسماعیل نیا، نماینده پیشین کاشمر، نیز این جاده را قتلگاه توصیف کرده بود.
اقدامات اصلاحی و روند ارتقای ایمنی این جاده را رئیس مطالعات فنی و مهندسان راه شهرسازی خراسان رضوی این طور توضیح می‌دهد: کل محور سه راهی شادمهر تا کاشمر با توجه به قرارداد‌های بسته شده و تأمین منابع، ظرف سه سال به پایان می‌رسد.
محور دولت آباد- تربت حیدریه دومین محوری است که حسینی در فهرست پروژه‌های جاده‌ای استان ذکر می‌کند. رئیس اداره مطالعات فنی و مهندسان راه وشهرسازی می‌گوید: احداث باند دوم بزرگ راه این محور با توجه به معضلاتی که داشت، به طول ۲۴ کیلومتر، بسته شد.
آخرین محوری که حسینی از آن یاد می‌کند محور مشهد، فریمان، تربت جام، دوغارون است که به گفته او قرارداد این محور بسته شده و در دست اجراست.
رئیس مطالعات فنی و مهندسان راه و شهرسازی خراسان رضوی با اشاره به مسیر ترانزیت و اهمیت آن می‌گوید: محور مشهد، فریمان، تربت جام و دوغارون از جمله محور‌های مهم استان است که برای دوبانده شدن ردیف قانونی دارد. کل این مسیر ۲۳۰ کیلومتر است که ۵۰ کیلومتر آن به منظور اتمام و تکمیل باقی مانده است.