محمد زمان حسینی | شهرآرانیوز؛ جغرافیای طبیعی افغانستان متشکل از معادن بسیاری است. این معادن عمدتا مربوط به منابع معدنی، سنگ‌های قیمتی و بخش زیادی دیگر از منابع را نیز لیتیون، نفت و گاز تشکیل می دهد.
زغال سنگ بخش زیادی از منابع معدنی افغانستان را به خود اختصاص داده و این درحالی است که بزرگترین کشور مصرف کننده زغال سنگ جهان یعنی چین در همسایگی افغانستان قرار دارد.
این مسئله به خوبی اهمیت این ماده معدنی را برای افغانستان روشن می‌سازد. از طرف دیگر افغانستان به دلیل ثروت‌های زیر زمینی که در خاکش نهفته است، همواره مورد توجه قدرت‌های استعماری به منظور چپاول بوده است.
منابع زغال‌سنگ دست نخورده افغانستان آن‌قدر زیاد است که می‌تواند نیازهای چندین کشور را در زمینه زغال سنگ برآورده سازد. در واقع زغال‌سنگ افغانستان دست نخورده باقی مانده و تا چند سال پیش ایران یکی از کشورهای صادر‌کننده زغال‌سنگ به افغانستان بود.
کارشناسان معتقدند که زغال سنگ ریشه گیاهی دارد و این ماده نه تنها صرفا در تبدیل آن به سوخت کاربرد دارد، بلکه در کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی که دارای صنایع متالوژی و حمل ونقل می باشد نیز عیان گشته است.
افغانستان با داشتن کمربندی به طول ۷۵۰ کیلومتر از شرق تا غرب کشور یکی از معدود کشورهای جهان است که به دلایل مختلف بخصوص شرایط خاص امنیتی در چهاردهه گذشته نتوانسته دست به استخراج زغال سنگ و دیگر منابع معدنی خود در مقیاس وسیع بزند و حالا معادن افغانستان که بزرگترین سرمایه این کشور است دستخوش طمع همسایگان این کشور شده است.
بعد از روی کار آمدن طالبان در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ این گروه با توجه به تحریم‌هایی که از سوی ایالات متحده وضع شد یکی از منابعی که برای تامین بودجه خود به آن امید داشت استخراج از معادن مخصوصا زغال سنگ بود. آنها می‌گویند که از محل صادرات زغال سنگ درآمد زیادی داشته‌اند.
این درحالی است که در دوره جمهوریت استخراج غیرقانونی، فروش مواد معدنی و اخاذی از شرکت‌های فعال در زمینه معدن از منابع عمده درآمد طالبان بود و حالا که همه چیز در دست آنان است منابع معدنی را با قیمت بسیار کمی در اختیار دیگران به خصوص پاکستان قرار می‌دهند.
با متوقف شدن عرضه زغال سنگ اندونزی به بازار جهانی این محصول و افزایش قیمت آن همچنین اختلاف میان پاکستان با یک شرکت آفریقایی که واردکننده زغال سنگ به این بود، «شهباز شریف» نخست وزیر این کشور در تاریخ 6 تیرماه به ادارات ذیربط دستورداد تا واردات زغال سنگ از افغانستان را تشدید کنند.
دلیل این اقدام شریف نیاز پاکستان به زغال سنگ افغانستان برای تولید برق ارزان عنوان شده است.
روزنامه دان پاکستان در گزارشی در این باره نوشت که شهباز شریف در این جلسه دستور داده، بهای زغال سنگ وارداتی از افغانستان «به جای دلار به روپیه پرداخت شود، تا در منابع ارزی کشور صرفه‌جویی شود.»
شریف با ابراز نگرانی از افزایش قیمت زغال سنگ در بازار بین المللی، آن را «دلیل اصلی افزایش هزینه‌های تولید برق» از نیروگاه‌های متکی به زغال سنگ در پاکستان عنوان کرده است.
روزنامه دان گزارش داده بود که واردات زغال سنگ مورد نیاز برای نیروگاه‌های صحیوال در ایالت پنجاب و هاب در ایالت بلوچستان تنها از افغانستان، «سالانه ۲.۲ میلیارد دلار در هزینه‌های وارداتی پاکستان صرفه‌جویی خواهد کرد.»
در همین حال وزارت مالیه طالبان بعد از انتقاد به عملکردش در مورد خام فروشی منابع افغانستان در واکنش طالبان به دستور نخست وزیر پاکستان قیمت یک تُن زغال سنگ را از ۹۰ دلار به ۲۰۰ دلار افزایش یافته است.
براساس گزارش‌ها در حال حاضر پاکستان بیش از ۷۰درصد زغال سنگ مورد نیاز خود را از آفریقا وارد می‌کند که قیمت آن برای این کشور بسیار گران تمام می‌شود و این کشور متهم است، بعد از تسلط طالبان بر افغانستان کوشش کرده که منابع افغانستان را بگونه ارزان قیمت خریداری کند.
به نظر می‌رسد که طمع پاکستان در مورد منابع طبیعی افغانستان و تحریم طالبان به تبع آن نیاز طالبان به فروش منابع طبیعی و کسب درآمد سبب شده که مرغوب‌ترین معادن و مواد طبیعی افغانستان با کامیون‌های پاکستانی از این کشور خارج شوند.