شهرآرانیوز - بخش درخورتوجهی از بودجه کلانشهرهای کشور هرسال به حوزه عمرانی و توسعه زیرساخت‌های شهری معطوف می‌شود تا این بخش تخصصی برای آبادانی شهر‌ها و تسهیل در ارائه خدمات به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقلی گام‌های لازم را برای شهروندان بردارد. براساس بررسی شهرآرا در میان کلانشهرهای ایران از نظر بودجه سالانه در سال ۱۴۰۱، شهرداری مشهد پس از تهران بیشترین رقم بودجه‌ای را داراست و به‌تبع آن بخش شایان‌توجهی از اعتبارات مدیریت‌شهری به پروژه‌های عمرانی اختصاص می‌یابد.
در راستای بررسی دقیق جایگاه عمرانی شهر مقدس مشهد در میان دیگر کلانشهرهای کشور، با معاونان عمرانی برخی کلانشهرهای کشور هم‌کلام شدیم تا علاوه بر بررسی بودجه‌های موجود، اقدامات شاخص آن‌ها را در مقایسه با برنامه مدیریت‌شهری مشهد برای تحول در حوزه عمران در بوته نقد و بررسی قرار دهیم.
معاون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری مشهد
از مجموع بودجه ۲۶ هزارمیلیاردتومانی شهرداری مشهد در بودجه سال ۱۴۰۱، بیش از ۹ هزارمیلیارد تومان به پروژه‌های عمرانی حوزه‌های مختلف شهرداری اختصاص یافته است. از این میزان ۵۳۰۰ میلیارد تومان، معادل ۶۰ درصد، به فعالیت‌های عمرانی حوزه معاونت عمران، حمل‌ونقل و ترافیک تعلق می‌یابد که با توجه به آن، هفتصد پروژه کلان، متوسط و کوچک در شهر مشهد تعریف شده است. عملیات ساخت خط ۳ قطارشهری مشهد و ادامه حفاری خط ۴ ازجمله موارد برنامه‌ریزی‌شده در بودجه عمرانی ۱۴۰۱ شهرداری است.
بر مبنای این بودجه، پروژه‌هایی مانند سامان‌دهی زمین‌های پادگان لشکر ۷۷ و بازگشایی معابر این مجموعه، اجرای پروژه‌های مربوط به کرانه شمالی مشهد، خرید اتوبوس، پیاده‌روسازی، اجرای عملیات آسفالت، ساخت کانال‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی و ایمن‌سازی معابر تعریف شده است. پایان‌یافتن پروژه‌های در حال ساخت مانند پروژه تقاطع آزادگان و پل متصل‌کننده بزرگراه پیامبر اعظم (ص) به بولوار آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی نیز در دستورکار جدی معاونت عمران شهرداری مشهد قرار دارد.
معاون فنی‌و‌عمرانی شهرداری اصفهان
شهرداری اصفهان هم‌اکنون در کنار پروژه مستمر خود، سه پروژه اصلی خط ۲ قطارشهری، ساخت رینگ چهارم ترافیکی شهر اصفهان به طول ۷۸ کیلومتر و مرکز بین‌المللی همایش‌های شهر اصفهان را در دست ساخت دارد. بودجه امسال این شهر رقمی معادل ۱۱ هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان بوده که ۷۰ درصد آن، معادل ۸۲۰۰ میلیاردتومان به بخش عمرانی اختصاص داشته است. تأمین مالی پروژه‌های عمرانی شهر اصفهان از محل‌هایی مانند درآمد صدور پروانه‌ها، تراکم‌فروشی، اعمال ارزش افزوده، اجرای پروژه‌های مشارکتی و جذب اوراق مشارکت انجام می‌شود. اکنون خط یک قطارشهری اصفهان به بهره‌برداری رسیده است و خط ۲ مترو این شهر نیز با شانزده ایستگاه و به طول چهارده کیلومتر در حال ساخت است.
با توجه به افزایش قیمت‌ها و نوسان‌های اقتصادی در سال‌های گذشته، با استفاده از روش‌های مختلف تأمین مالی تلاش شد تا چرخ ساخت مترو در اصفهان از حرکت نایستد. بخشی از فعالیت‌های ما کند پیش می‌رود، اما اقدامات در این حوزه متوقف نشده است. مشهد پس از تهران یکی از شهرهای موفق در موضوع ساخت قطارشهری است. در زمینه تأمین مالی ساخت مترو باید بین کلانشهرهای مختلف هم‌افزایی باشد.
معاون امور زیربنایی و حمل‌ونقل شهری شهرداری اراک
اقدامات عمرانی شهر مشهد در بسیاری از موارد الگویی قابل احترام برای دیگر شهرهاست. امسال در شهر اراک ۱۵۵ پروژه ریز و درشت عمرانی پیش‌بینی شده و از مجموع ۲ هزارمیلیارد تومان بودجه شهرداری اراک، ۹۶۰ میلیارد تومان به پروژه‌های عمرانی این کلان‌شهر اختصاص یافته است.
بودجه پروژه‌های عمرانی شهر اراک از محل اعتبارات شهرداری تأمین و برای پروژه‌های بزرگ شهری نیز از روش تهاتر استفاده می‌شود. از محل اعتبارات استانداری نیز برای برخی پروژه‌ها بودجه‌ای در نظر گرفته شده است، اما این بودجه چشمگیر نیست. هنوز با ساخت سامانه مترویی در شهر اراک موافقت نشده است. البته با توجه به معابری که در این شهر وجود دارد و جمعیت اراک، اجرای شبکه زیرسطحی حمل‌ونقل توجیه ندارد. از همین رو در شهر اراک اجرای دو مسیر انبوه‌بر هم‌سطح پیش‌بینی شده که فرایند مطالعه آن در حال انجام است.
در دو دهه گذشته شهر مشهد از نظر عمرانی تحول چشمگیری داشته است و شاهد تغییرات محسوس عمرانی در این شهر هستیم. این کلان‌شهر در بسیاری زمینه‌های عمرانی بی‌شک الگوی دیگر شهر‌ها به حساب می‌آید و شهرداری اراک نیز از تجربیات مشهد در حوزه‌های مختلف استفاده کرده است. کلان‌شهر‌ها دارای چالش‌های عمرانی مشابهی در بسیاری از حوزه‌ها هستند و هم‌اندیشی در پیدایش راهکاری واحد مفید است.
معاون فنی‌وعمران شهرداری اهواز
هم‌اکنون در اهواز چند پروژه عمرانی بزرگ در دست اقدام است و برنامه دوره ششم مدیریت‌شهری این شهر، پایان‌بخشی به پروژه‌های نیمه‌تمام است. در این راستا دو تقاطع اصلی در اهواز که سال‌ها از شروع عملیات ساخت آن می‌گذرد، به بهره‌برداری می‌رسد.
با توجه به وجود گرمای شدید در اهواز و انجام اقدامات متعدد حوزه فاضلاب در این شهر، آسفالت معابر مشکلات جدی دارد و یکی از اقدامات اصلی ما سامان‌دهی وضعیت آسفالت در این شهر است.
امسال بودجه ما ۶۵۰۰ میلیارد تومان به ثبت رسیده که ۵۰ درصد آن، معادل ۳۲۰۰ میلیارد تومان برای پروژه‌های عمرانی شهر اختصاص یافته است.
به دلیل اختلافات حقوقی با پیمانکار، عملیات ساخت خط یک مترویی این شهر متوقف است و در حال رایزنی هستیم تا بتوانیم عملیات ساخت آن را امسال شروع کنیم. مشهد در حوزه آسفالت معابر و ساخت مترو دارای تجربیات موفقی است و انتقال تجربه بین کلان‌شهر‌ها می‌تواند مفید باشد.
معاون فنی‌وعمران شهرداری شیراز
در کمیسیون عمران مجمع کلانشهرهای ایران به‌صورت خاص تجارب کلان‌شهر‌ها به‌ویژه در حوزه مترویی ازجمله اقدامات مترویی شهر‌هایی مانند تهران، مشهد و شیراز به بحث و بررسی گذاشته می‌شود. بودجه امسال شهرداری شیراز ۱۶ هزارمیلیارد تومان بوده که ۱۳ هزارمیلیارد تومان آن مربوط به بخش عمرانی است. این مبلغ برای ۷۱ پروژه عمرانی بزرگ‌مقیاس، ۲۰۰ پروژه متوسط‌مقیاس و ۴۰۰ پروژه کوچک‌مقیاس تعریف شده است. شهر شیراز پس از تهران و مشهد، سومین شهر پیشرو در حوزه مترویی است و در این راستا ۷۰ درصد از خط ۲ قطارشهری ما تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد و کلنگ ساخت خطوط ۳ و ۴ نیز به زمین زده شده است.