علی صمدی جوان | شهرآرانیوز؛ هر سال با فرارسیدن هفته دولت، مطالبات مردم از مصوبات استانی و شهری نیز مطرح می‌شود. دراین‌بین، مشهد به‌عنوان دومین کلانشهر و خراسان رضوی به‌عنوان مهم‌ترین استان شرق کشور، جایگاهی مهم در مصوبات دولت‌های پیشین و کنونی جمهوری اسلامی ایران دارد. در این مطلب به مصوبات دولت‌ها درباره مشهد و تحقق آن پرداخته شده است.
دولت محمود احمدی نژاد
ششمین رئیس دولت ایران، اولین رئیس‌جمهوری بود که با پایه‌گذاری سفر‌های پیوسته استانی، بخشی از مصوبات دولتش درباره استان‌ها را در همان استان انجام می‌داد. مقصد نخستین سفر استانی احمدی‌نژاد پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۳۸۴، مشهد بود. دولت نهم و دهم در هشت سال مجموعا پنج سفر استانی به مشهد انجام داد که هر سفر برای پیگیری مصوبات دور قبل خود عنوان شده است.
دولت احمدی‌نژاد در آماری که در صدمین سفر استانی و چهارمین سفر به مشهد ارائه داده بود، انجام ۳۰۰۶ مصوبه (در ۲۰۴۸۳ بند) بوده است که دربرگیرنده ۷۳۴۰۰ پروژه یا اقدام بوده است. همچنین در خبری که خبرگزاری ایسنا در آن زمان (۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱) منتشر کرده بود، بیان شد که حدود ۱۷۵۰ سفر توسط اعضای دولت به شهرستان‌ها انجام شده است؛ علاوه بر سفر‌های استانی، شخص رئیس‌جمهور، معاون اول و اعضای کابینه حدود ۹۰۰ سفر موردی و پروژه‌ای برای پیگیری مصوبات به استان‌ها و شهرستان‌ها داشته‌اند.
آخرین سفر و اقدام رئیس دولت‌های نهم و دهم، سفر به مشهد در مرداد ۱۳۹۲ و فقط چند روز پیش از مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری حسن روحانی بود. احمدی‌نژاد در این سفر کلید ۵۰ هزار واحد مسکونی پروژه مسکن مهر استان را که ۱۳ هزار واحد آن متعلق به مسکن گلبهار بوده، به متقاضیان آن تحویل داده است.
رئیس‌جمهور اسبق ایران در مصوبات مربوط به مشهد مقرر کرده بود که در پنج سال برنامه پنجم توسعه، هزار میلیارد تومان به مشهد اختصاص یابد و به‌عبارت ساده و سرانگشتی سالی ۲۰۰ میلیارد تومان برای زیارت و کیفی‌کردن این امر اختصاص یابد.
همچنین، یکی‌دیگر از برنامه‌های سفر استانی احمدی‌نژاد به مشهد، مسئله حاشیه‌نشینی در این کلانشهر بود که مصوباتی نیز در این حوزه از سوی دولتی‌ها در دولت نهم و دهم به تصویب رسید.
دولت حسن روحانی
حسن روحانی پس از انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهور، در اولین سفرش آن‌هم به‌شکل غیررسمی وارد مشهد شد و مورد استقبال مرحوم آیت‌ا... واعظ طبسی قرار گرفت. هدف این سفر زیارت مرقد مطهر امام‌رضا (ع) بود. روحانی سفر‌های استانی به خراسان‌رضوی را در راستای توسعه شرق کشور انجام داد و براساس گزارش پایگاه خبری ریاست‌جمهوری در اسفند ۱۳۹۵، توسعه شرق کشور به‌دلیل تعادل‌بخشی به روند توسعه کشور و امنیت ملی هدف اصلی سفر رئیس دولت یازدهم بیان شده بود.
در اولین سفر استانی روحانی به مشهد، جمعا ۱۲۹ طرح و پروژه به تصویب رسید که تا سفر دوم وی در سال ۱۳۹۵، ۴۴ پروژه به‌طور کامل تکمیل شد و حدود ۶۰ پروژه نیز بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت. مهم‌ترین دستاورد این سفر برای مشهد، تکمیل و افتتاح بیمارستان ۶۱۰ تختخوابی امام‌رضا (ع) و اختصاص ۲۰ هزار میلیارد ریال بودجه تکمیل پروژه‌های عمرانی بود.
یکی از ایراد‌های مهم به دولت روحانی در سفر‌های استانی به خراسان‌رضوی، اجرای تعداد کمی از مصوبات و پروژه‌های تصویب‌شده بود؛ به‌گونه‌ای که در سفر مهر ۱۳۹۵ وی به مشهد، فقط شه مصوبه از ۱۹ مصوبه استانی خراسان‌رضوی به بهره‌برداری رسیده بود. کمک به تکمیل خط‌یک قطارشهری مشهد، بهره‌برداری از سه سد و بهره‌برداری از راه‌آهن خواف-هرات تنها طرح‌های تکمیل‌شده وعده‌های رئیس‌جمهور پیشین در سفر استانی بود.
بازسازی بافت فرسوده شهری، سامان‌دهی حاشیه‌نشینی شهر مشهد، مطالعه طرح‌های بلندمدت استان، برقی‌کردن راه‌آهن مشهد-تهران، کمک به تکمیل خط دو قطارشهری مشهد، نوسازی ناوگان شهری با واگذاری ۲ هزار دستگاه اتوبوس برای حمل‌ونقل شهرداری مشهد و تحویل گازوئیل و بنزین سالم به شهر مشهد نیز جزو مصوبات در دست اجرای دولت تا آن زمان بود که به‌شکل کامل محقق نشد.
این درحالی است که روحانی وعده کرده بود «طرح دوخطه و برقی‌شدن راه‌آهن مشهد-تهران به‌احتمال زیاد تا پایان عمر این دولت و شاید هم ظرف سه سال به پایان برسد.» نوسازی ۵ هزار سرویس حمل‌ونقل عمومی شهرداری مشهد هم به‌صورت کامل به اجرا درنیامد که در آن زمان سبب اعتراض مرتضوی، شهردار وقت مشهد، نیز شد.
دولت حسن روحانی در حالی به پایان رسید که از مجموع اعتبار ۱۲۹ طرح ویژه مشهد، تنها ۶۳ درصد از مصوبات و وعده‌های وی در مورد دومین کلانشهر ایران به اجرا درآمد.
دولت سید ابراهیم رئیسی
سید ابراهیم رئیسی پس از انتخاب به‌عنوان رئیس قوه مجریه مانند دو رئیس‌جمهوری پیش از خودش، مقصد نخستین سفرش را مشهد برگزید. البته وی به‌عنوان تولیت آستان قدس رضوی پس از رحلت آیت‌ا... واعظ طبسی، چند سالی در این شهر خدمت کرده بود و کمابیش به شرایط و نیاز‌های مشهد آگاهی داشت.
دولت رئیسی با گذشت یک سال از آغاز فعالیت کابینه سیزدهم، اولین سفر استانی به مشهد و هجدهمین سفر استانی دولتش همراه با برخی وزرای دولت را در فروردین ۱۴۰۱ انجام داد. بازدید از طرح‌ها و پروژه‌های صنعتی، عمرانی و دانش‌بنیان مهم‌ترین قسمت سفر رئیسی بود. رئیسی چالش حاشیه‌نشینی را در این سفر عنوان کرد و بر آن تأکید داشت. وی ضمن اشاره به این مشکل از لزوم توجه به مبانی فرهنگی، اقتصادی و مسکن نیز سخن گفت.
یکی از اقدامات دولت سیزدهم در ارتباط با مشهد، تشکیل شورای ملی زیارت است که در دی ۱۴۰۰ از سوی رئیس‌جمهوری در سفر سرزده وی به مشهد مصوب شد. براساس این مصوبه، در بودجه ۱۴۰۱ ردیف بودجه زیارت به تصویب مجلس رسید و ابلاغ شد و اکنون در دستورکار قرار گرفته است. این درحالی است که دولت رئیسی برای بهبود عملکرد در حوزه زیارت، ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه در امسال تدارک دیده است. قطار سریع السیر مشهد-تهران، تأمین هزار دستگاه اتوبوس درون شهری مشهد و خطوط ۳ و ۴ قطارشهری با محوریت حرم مطهر رضوی ازجمله پروژه‌هایی بوده است که رئیسی در سفر دی سال گذشته مصوب کرده بود.
با گذشت شش ماه از نخستین سفر رسمی رئیس‌جمهور به مشهد، سرانجام هفته گذشته بودجه مصوبات آن سفر به خراسان‌رضوی تخصیص داده شد. درمجموع ۱۸۳مصوبه در این سفر تصویب شد که ارزش ریالی این مصوبات ۲۶هزارو۷۰۰میلیارد تومان است.
جواد خدایی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان‌رضوی، در مصاحبه با شهرآرا در ۳۱ مرداد امسال، علت تأخیر تخصیص اعتبار را اجرای پروژه هدفمندی یارانه‌ها، وضعیت اعتبارات عمومی کشور و همچنین افزایش حقوق‌ها بیان می‌کند.
مهم‌ترین قسمت مصوبات دولت برای مشهد، اعتبار خطوط ۳ و ۴ قطارشهری و تجهیز ناوگان اتوبوس‌رانی شهرداری بیان شده است که برای این منظور، دولت رئیسی در موضوع قطارشهری ۶هزار میلیارد تومان اختصاص داده است که این اعتبار از محل فروش نفت و انتشار اوراق تأمین خواهد شد. این اعتبار سه‌ساله است که طبق اولویت‌بندی‌های خطوط ۳ و ۴ مترو و براساس برنامه اجرایی کارگاه پروژه تخصیص پیدا خواهد کرد. اکنون اولویت خط ۳ فعال‌شدن مسیر منتهی به حرم مطهر و اولویت خط ۴ نیز تکمیل عملیات حفاری است. تجهیز ناوگان اتوبوس‌رانی براساس مصوبه هیئت دولت با اختصاص ۸۰۰ دستگاه اتوبوس خواهد بود.
امسال و در هفته دولت، ۱۱۱طرح عمرانی و خدماتی با صرف ۴۶۵۰ میلیاردو۵۳۵میلیون‌و۹۰۰هزار تومان اعتبار در مشهد آماده افتتاح خواهد شد که ۱۰۱ طرح بنا بر اعلام فرماندار مشهد، متعلق به این شهر است.
توجه به مشهد به‌عنوان شهری فراملی و بین‌المللی نکته‌ای است که دولت‌ها باید به آن توجه کنند و در تخصیص بودجه، اولویت افزایش اعتبارات و... برای این کلانشهر مذهبی تلاش کنند.