سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ این جمله را زیاد شنیده‌ایم که «ای بابا! کو کار!» عده‌ای هنوز بر این طرز تفکر پایبندند که شغل همان است که هر روز یک‌دست لباس رسمی اتوکشیده بر تن کنیم و سوار بر خودرو شخصی یا قطارشهری شویم و دم‌در یک اداره پیاده شویم. آنجا که رسیدیم، برویم پشت میزمان بنشینیم و خیلی عصاقورت‌داده دست‌هایمان را بالا بیاوریم، آستین‌ها را کمی بالا بکشیم و دکمه روشن‌شدن رایانه‌مان را بزنیم و ادامه ماجرا. حقیقت این است دیگر این روز‌ها کارمندی برای جوانان، همان شغل جذابی که برای پدربزرگ‌هایمان بود، نیست.
از طرفی هزینه‌های زندگی آن‌قدر سنگین شده است که فقط جوانان نیستند که به‌دنبال شغل هستند. ازاین‌رو، چه جوانان باسوادی که بعد از فارغ‌التحصیلی، چند صباحی طعم سرگشتگی را می‌چشند و دیگر مایل نیستند درِ این اداره و آن سازمان را بزنند و چه سرپرستان خانوار به‌ویژه بانوانی که به این باور رسیده‌اند می‌توانند با تکیه بر توانایی‌های خودشان کارآفرینی کنند. موضوعی که ما را هم بر آن داشت به راه‌اندازی مشاغل خانگی نگاهی بیندازیم؛ شغل‌هایی که می‌تواند یکی از جنبه‌های رشد و شکوفایی اقتصادی خانواده‌ها و جامعه باشد.
چندی پیش با همسرم به یکی از فروشگاه‌های بزرگ بالاشهر رفتیم. مدت‌ها بود با خودرو از جلو این فروشگاه عبور می‌کردیم، اما هربار به دلیلی فرصت نمی‌شد واردش شویم و در لابه‌لای قفسه‌های آن گشتی بزنیم. بالاخره یک روز به قصد رفتن به آن فروشگاه که شکل‌وشمایل ساختمان و کالا‌های شیک و نفیس پشت ویترینش خودنمایی می‌کرد، راهی شدیم. بیشتر کنجکاو بودیم ببینیم در آنجا چه کالا‌های متفاوتی عرضه می‌شود.
تقریبا به همه قفسه‌ها نگاهی انداختیم. متوجه شدیم همین‌طور که از بیرون این فروشگاه مشخص بود، کالاهایش شیک، گران‌قیمت و متفاوت است و البته بیشتر تولید خارجی. دراین‌میان، نکته جالب این بود که در یکی از یخچال‌های فروشگاه با چند شیشه ترشی متفاوت روبه‌رو شدیم. عنوان یکی از شیشه‌ها «ترشی سیب‌زمینی» بود. این محصول، تولید یک خانم کارآفرین اهل تهران است که فروشنده می‌گفت به‌دلیل کیفیت خوبش حاضر شدیم در کنار این همه کالای خارجی، عامل فروش آن باشیم.
متصدی فروشگاه می‌گفت گاهی ما گمان می‌کنیم دیگر تنوعی بیش از آنچه در بازار می‌بینیم، برای یک محصول خانگی مانند ترشی وجود ندارد، درحالی‌که خلاقیت و کیفیت در این نشان تجاری سبب شده است بازار فروشش از تهران تا مشهد گسترش پیدا کند. ترشی‌هایی که در اینجا ذکرش رفت، نمونه کوچکی از راه‌اندازی یک کسبوکار خانگی به‌دست یک خانم است و از این‌دست کارها که به‌اصطلاح توانسته‌اند بازار را قبضه کنند، تا دلتان بخواهد یافت می‌شود.
مدتی است به‌دلیل مشغله‌ام فرصت نمی‌کنم گشتی در بازار‌ها بزنم؛ اما همین چند هفته پیش خیلی اتفاقی به یکی از مراکز تجاری رفتم که کمتر از چند سال از راه‌اندازی آن می‌گذرد. همین‌طور که از پله‌های برقی طبقات را بالا می‌رفتم و از سر بی‌حوصلگی ویترین‌های پرزرق‌و‌برق را نگاه می‌انداختم، ناگهان با جمعیت و شلوغی زیادی روبه‌رو شدم. بازارچه‌ای برای عرضه کسبوکارهای خانگی بود که مدت‌هاست جمعه‌ها برپاست. تقریبا هر کار تولیدی که این روز‌ها از دست خانم‌ها برمی‌آید، در آنجا نماینده داشت. محصولات هم جذابیت خودش را داشت، به‌طوری‌که سر هر میزی می‌رفتم، می‌دیدم جای محصولی در خانه‌مان کم است؛ کاری که از دست خودم هم برمی‌آید و فقط من سراغش نرفته‌ام.
خانمی را می‌شناسم که بعد از اینکه از همسرش جدا شد، مجبور بود صفرتاصد هزینه‌های زندگی را به شیوه گذشته تأمین کند، اما این‌بار با پشتکار بیشتر. همسر سابق این خانم به دام اعتیاد افتاده بود و دو فرزندشان هم کم‌کم درحال گذار از سن نوجوانی بودند و باید برای آینده‌شان تصمیم‌های مهم‌تری می‌گرفت. این خانم از سال‌ها قبل که هنوز زندگی‌اش درگیر بحران جدایی نشده بود، با پخت انواع غذا، تهیه ترشی‌های مختلف، بافتنی، گلدوزی و چند کار دیگر تحسین آشنایانش را برمی‌انگیخت. به همین دلیل گاهی برای کمک‌خرج زندگی‌اش سفارش‌های محدودی از اقوام می‌پذیرفت؛ گاه دستمزد می‌گرفت و گاه هدیه می‌بخشید. اکنون به همین کارها، جنبه جدی تری داده است و به همین روش زندگی جدیدش را اداره می‌کند.
هر نوع فعالیتی که با تکیه بر توانایی‌های یک فرد در فضای منزل و با استفاده از امکانات و وسایل منزل راه‌اندازی شود و سود اقتصادی داشته باشد، کسبوکار محسوب می‌شود. برای نمونه با استفاده از اینترنت خانگی می‌توان با سرمایه کم یا بدون سرمایه، تجارت جدیدی راه‌اندازی کرد یا افرادی که علاقه‌مند به نوشتن و پژوهش هستند، می‌توانند از خانه به‌عنوان تولید‌کننده محتوا با برخی وبگاه‌ها و شرکت‌ها همکاری کنند.
به‌طورکلی می‌توان کسبوکارهای خانگی را به دو دسته تقسیم کرد:
یک ایده ناب، پشتوانه کسبوکار موفق است. بهترین ایده برای شروع کسبوکار نیز از متمرکزشدن بر توانایی‌ها و فعالیت‌های دوست‌داشتنی افراد شکل می‌گیرد. در اینجا گام‌به‌گام با هم پیش می‌رویم و از مراحل راه‌اندازی کسبوکارهای خانگی را بررسی می‌کنیم.
ایده مناسب
با یک ایده مشخص و قوی کسب‌وکارتان را شروع کنید. برای یافتن چنین ایده‌ای بر ویژگی‌ها و موقعیت خودتان تمرکز کنید.
محیط کار
با اینکه کار شما در دسته کسبوکارهای خانگی است، برای مدیریت مسائل کاری باید فضایی اختصاصی، متناسب با نوع و میزان فعالیت در نظر بگیرید.
شناسایی مشتریان
هر کسب‌و‌کاری برای بقا و پیشرفت به مشتری نیاز دارد، بنابراین در کنار ایده خوب باید بسنجیم مردم هم متقاضی محصول یا فعالیت ما هستند یا نه.
شناسایی رقبا
تمایز در کسبوکار سبب جذب مشتری بیشتر می‌شود و شما می‌توانید با شناخت دقیقی که از رقبا پیدا می‌کنید، در نظر مشتری‌ها متمایز شوید. افزون بر این، شناخت نقاط ضعف رقیب به شما کمک می‌کند از تکرار اشتباه آن‌ها پرهیز کنید.
آزمایش ایده
گاهی پیش می‌آید برای ترک شغل فعلی‌تان به راه‌اندازی کسبوکار جدید فکر کنید. اگر چنین قصدی دارید، بهتر است بازخورد مشتریان بالقوه خود را بسنجید. شما می‌توانید در وقت‌های آزادتان در رویداد‌های محلی، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها شرکت کنید و ایده خود برای کسب درآمد را بیازمایید.
تأمین بودجه
یکی از کار‌های ضروری قبل از راه‌اندازی هر کسبوکار، تهیه فهرستی از تجهیزات لازم و تخمین‌زدن بودجه موردنیاز است.
این مشاغل تنوع زیادی دارند و گستره آن‌ها از تولید پوشاک و زیورآلات تا پخت انواع غذاهاست؛ مانند تولید شمع، کیف و وسایل چرمی و شیرینی و دسر. عرضه کسبوکارهای خانگی هم آسان است. درگذشته افراد برای فروش تولید‌های خانگی‌شان از هر معاشرت و دیداری استفاده می‌کردند. گاهی هم صاحبان مشاغل، وبگاه طراحی و از این طریق محصولشان را به مشتریان معرفی می‌کردند. اکنون شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام کار را راحت‌تر از گذشته کرده‌اند. با این روش بسیاری از کسبوکارهای خانگی در مدت کوتاهی به یک کسبوکار جمع‌و‌جور، اما پردرآمد تبدیل شده‌اند که همه ما با نمونه‌هایی از آن‌ها آشنا هستیم؛ مانند:
مزیت
عیب
آموزش برخط از روش‌های آموزشی است که از آغاز بحران کرونا تا امروز تجربه آن در کشورمان آزموده شده است. برای افرادی که در زمینه‌ای خاص تخصص دارند، آموزش برخط یکی از بهترین روش‌های راه‌اندازی کسبوکار با سرمایه کم است. این شیوه، جدا از دو تقسیم‌بندی نخست است که درباره کسبوکارهای خانگی مطرح کردیم و به‌تازگی جزو رایج‌ترین روش‌های آموزش شده است.
۱ تا ۱۰ میلیون تومان
در ایران با سرمایه کم یعنی حدود یک تا ۱۰ میلیون تومان امکان کارآفرینی در منزل وجود دارد.
۵ هزار دلار
بر اساس آمار‌های معتبر، در نقاط مختلف جهان ۴۴درصد از کسبوکارهای خانگی در شروع راه‌اندازی کمتر از ۵هزار دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند.
۶۰%
بیش از ۶۰درصد کسبوکارهای خانگی به هیچ سرمایه‌ای نیاز ندارند.
سرمایه در مشاغل خانگی
شما در کسبوکارهای خانگی برای خرید یا اجاره دفترکار، حقوق کارمندان، تجهیزات و بسیاری موارد دیگر هزینه‌ای نمی‌پردازید. به همین دلیل می‌توانید تا زمانی که به سوددهی لازم نرسیده‌اید، همچنان کم‌خرج درآمد داشته باشید.