لیلی رحمانی - سقف‌های شیروانی بزرگ بر روی سوله‌های چند صدمتری نمایی از ورود به منطقه صنعتی یا نیمه صنعتی را به ذهن متبادر می‌کند، اما کافی است وارد یکی از کوچه‌ها شوید تا ببینید چند ساختمان در آن وجود دارد و چه جمعیتی زندگی روزمره را در این محله به جریان انداخته اند. جمعیت متراکم در این محله نسبتا جوان تلفیقی از فضا‌های نیمه‌صنعتی و مسکونی است. از وضعیت آشفته محله می‌توان فهمید جنب و جوش برای سوار شدن طبقات ساختمان‌ها بر روی هم زیاد است و می‌توان به چشم دیدچطور آپارتمان‌های چند طبقه در میان گل ولای کوچه قد می‌کشند و بالا می‌روند. رنگ زندگی با نزدیک شدن به ساعت تعطیلی مدارس بیشتر هم می‌شود، وقتی سروکله دانش آموزانی پیدا می‌شود که مجبورند از میان خیابان‌های خاکی، چاله‌های خیابان، بولوار نیمه ساخته و از لابه لای ماشین‌های سنگین حمل بار مسیرشان را پیدا کنند.
آپارتمان‌های جدیدی که سر برمی آورند
ضمیری ۱۰ سالی است که در محله «کشاورز» زندگی می‌کند، اما به گفته او شرایط از آن زمان تاکنون هیچ فرقی نکرده و فقط روز به روز به جمعیت آنجا اضافه شده است. ماشین حسابش را بر می‌دارد و با یک حساب و کتاب چند ثانیه‌ای می‌گوید: آپارتمان‌های جدیدی در این محله سر برمی آورند. اگر در نظر بگیریم که در هر واحد و به طور میانگین ۴ نفر زندگی می‌کنند، هزاران نفر ساکن این محله اند و این به معنای حضور تعداد زیادی از ساکنان جدید است که نیاز‌های زیادی هم دارند. به کوچه‌ها که نگاه کنید، زمین‌های خالی زیادی را می‌بینید که به تدریج ساخته می‌شوند. ماشین‌های سنگین که مربوط به سوله‌های صنعتی اطراف هستند شب‌ها در زمین‌های خالی جا خوش می‌کنند و ما صبح‌ها با صدای روشن شدن موتور‌ها و حرکتشان از خواب بیدار می‌شویم. نمی‌دانم روزی که این زمین‌ها ساخته و خودرو‌های ساکنان هم به این شلوغی‌ها اضافه شود خیابان چه شکلی می‌شود.
واحدهای صنعتی را انتقال دهید
از دیگر مشکلات اساسی «کشاورز» واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی‌ای هستند که در ابتدای ورود توجه ما را نیز جلب می‌کنند. ضمیری می‌گوید: از فعالیت این واحدها کلافه شده ایم، چرا که آلودگی صوتی و آلاینده‌های زیست محیطی تولید می‌کنند، مثلا کارگاه‌های ام دی اف سازی در این حوالی و در همسایگی ما فعالیت می‌کنند و باعث می‌شوند ما هرروز در بین براده‌های چوب نفس بکشیم.
خادم، از دیگر ساکنان، نیز بر همین موضوع تأکید می‌کند و می‌خواهد برای انتقال این واحدها برنامه ریزی شود. می‌گوید: هوای محله ما همیشه آلوده است، علاوه بر آلودگی خود این واحدها، عبور ومرور خودرو‌های سنگین هم طاقتمان را طاق کرده است، امیدوارم به حال این محله فکری کنند. کسی نمی‌خواهد در چنین شرایطی زندگی کند، اما گرانی مسکن ما و بسیاری دیگر از اهالی را به اینجا کشانده است؛ بنابراین از شهرداری می‌خواهیم برای فعالیت واحدهای صنعتی در این محله دست کم مجوز جدیدی صادر نکند و آن‌ها را به محلی دیگر انتقال دهد.
بولوار نیمه کاره مشکلاتی را برای محله به وجود آورده است
وضعیت بولوار آشفته است و اهالی می‌گویند بیشتر از یک سال از شروع پروژه می‌گذرد و هنوز کاری پیش نرفته است. بسیاری از آن‌ها معتقدند پیشرفت نکردن محله شان هم به خاطر بسته بودن این بولوار بوده و باعث شده است این محدوده همچون ساختمان نیمه ساخته‌ای معطل بماند. حالا اهالی منتظرند ببینند بالاخره وضعیت بولوار به کجا می‌رسد. یکی از خانم‌های ساکن محله با ظرف پلاستیکی در دست، به سختی از میان گل و لای زمین‌های خالی عبور می‌کند و می‌گوید: برای خریدن همین ظرف پلاستیکی مجبور شدم به شهرک نوید بروم که با ما فاصله زیادی دارد. ما در اینجا هیچ امکاناتی نداریم و از زمانی هم که یادمان می‌آید همین آش بوده است و همین کاسه! یکی دیگر از خانم‌های محل نیز همراه با فرزندش که کوله پشتی مدرسه به دوش دارد، در حال عبور از عرض بولوار است. به گفته او در این محله مدرسه وجود ندارد و اهالی ناچارند فرزندشان را به محله‌های اطراف ببرند. مرتضوی از دیگر اهالی هم با بیان همین مسئله می‌گوید: تعداد بچه‌های اینجا کم نیست، اما هیچ مدرسه‌ای در اینجا ساخته نشده است. البته این تنها مدرسه نیست که اینجا کمبودش احساس می‌شود، بلکه ما حتی مسجد و درمانگاه و داروخانه هم نداریم، بار‌ها برای خرید یک بسته قرص به شهرک نوید رفته ام. البته طبیعی است که تا زمانی که اینجا مطب پزشک یا درمانگاه احداث نشود، داروخانه‌ای هم نخواهد بود.
محلی برای تفکیک ضایعات کیسه به دوش‌ها
در کوچه‌های انتهایی بولوار، خیابان‌هایی هست که هنوز یک طرفشان خاک و زمین خالی است. تعداد انبار‌های ضایعات هم آنجا کم نیست. یکی از اهالی می‌گوید: خانه‌های ما هر روز پر از خاک و گل و لای می‌شود و دائما شاهد این هستیم که افراد زیادی با کیسه‌های پر از زباله و ضایعات به اینجا می‌آیند و در این زمین‌های خالی بارشان را خالی و آن‌ها را برای فروش به ضایعاتی‌های اطراف تفکیک می‌کنند. صالحی این‌ها را می‌گوید و ادامه می‌دهد: حرفی نمی‌توانیم بزنیم تا زمانی که این زمین‌های خالی در اینجا هستند، آن‌ها هم می‌آیند و کارشان را انجام می‌دهند، ضایعاتی‌ها هم که نزدیک اند و به این صورت کار برای خریدار و فروشنده راحت می‌شود.
کوچه‌های مسدود
ورودی بعضی از کوچه‌ها به وسیله بلوکه‌های سیمانی بسته شده و کسی نمی‌داند بعد از احداث بولوار قرار است همین گونه بسته بمانند یا خیر. البته این تنها اهالی کشاورز یک هستند که حتی بسته بودن موقتی خیابانشان را نپذیرفته و بار‌ها اعتراض کرده اند. یکی از اهالی که مجبور است هر روز مسیری طولانی را تا ابتدای بولوار طی کند می‌گوید: قبلا چند مینی بوس داخل بولوار خدمات می‌دادند که مدتی است از آن‌ها هم خبری نیست و برای سوار شدن باید خودمان را به ابتدای بولوار برسانیم. به گفته این مرد جوان حتی در همان جا هم یک ایستگاه اتوبوس مجهز وجود ندارد و تنها یک تابلو نشان دهنده محلی است که قرار است چند مینی بوس توقف کنند. او ادامه می‌دهد: یک پل عابر پیاده هم داریم که تا چندی پیش پلکانی به سمت بولوار ما نداشت و مجبور بودیم برای عبور از آن مسیر طولانی تری را برای رسیدن به پلکان پیاده روی کنیم.
انتقال همه واحدهای صنعتی به خارج از شهر غیراصولی است
تلفیق بافت مسکونی با فضا‌های صنعتی و نیمه صنعتی مشکلاتی را در محدوده بولوار کشاورز ایجاد کرده است. سازمان محیط زیست رسیدگی به این مسئله را به سازمان ساماندهی مشاغل شهری مربوط می‌داند. ازاین رو سراغ مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد می‌رویم و بهروز کیانی دراین باره بیان می‌کند: مشاغل مزاحم تعاریف خاص خود را دارند و نمی‌توان هر واحدی را به راحتی به جای دیگری انتقال داد، چراکه این یک سیاست غیر اصولی است. مردم به بسیاری از این واحدها نیاز دارند و نمی‌توانند مسیر‌های طولانی را برای رسیدن به آن طی کنند، انتقال همه واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی به بیرون از شهر به معنای محرومیت شهروندان از آن هاست. او درباره وضعیت بولوار‌کشاورز نیز بیان می‌کند: این محدوده سال هاست که محل فعالیت کارگاه‌ها و انبار‌های آهن آلات و ... است و مالکان املاک مسکونی با علم به وجود چنین مراکزی در این محدوده خانه هایشان را ساخته اند. به گفته او با این حال در این زمینه بازنگری‌هایی شده، برای مثال اگر قسمت عمده محدوده‌ای بافت صنعتی است و تنها بخش کمی به واحدهای مسکونی اختصاص دارد، می‌توان موضوع را با انتقال بافت مسکونی ساماندهی کرد، در بعضی موارد هم مسئله با رعایت استاندارد‌های لازم حل شدنی است و بعضی از واحدها می‌توانند با استاندارد سازی در محل قبلی شان بمانند. این موضوع از طریق شهرداری مناطق (بند ۲۰) و سازمان ساماندهی مشاغل در حال پیگیری است.
بازگشت به روال عادی مینی بوس‌ها بعد از اتمام پروژه
سخن گوی سازمان اتوبوس رانی هم درباره تغییرات ایجاد شده در سیستم حمل ونقل بولوار کشاورز می‌گوید: خط ۱۰.۶۰ در مسیر بولوار کشاورز مشغول خدمت رسانی است که به دلیل عملیات عمرانی اکنون تغییر مسیر داده و بعد از اتمام عملیات به روال سابق باز خواهد گشت.
توزیع درمانگاه‌های شهر منتقی است!
مدیر روابط دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم درباره کمبود مراکز درمانی می‌گوید: احداث درمانی در آغاز یک اقدام اقتصادی است و به اقتصاد درمان ارتباط دارد، خرید زمین و احداث درمانگاه هزینه‌هایی دارد که باید با توجه به شرایط هر منطقه بررسی شود. اخباری با اشاره به اینکه تراکم بیمارستان‌های شهر در مناطقی خاص سهوی است ادامه می‌دهد: موضوع ساخت مراکز بهداشت متفاوت است و تقریبا این مراکز به صورت منطقی در تمام شهر توزیع شده اند و مشکل خاصی هم در این باره وجود ندارد.
بلاتکلیفی معبر اصلی تا ۲ هفته دیگر روشن می‌شود
احداث بولوار کشاورز به عنوان شریان اصلی این محله از ابتدای آذر ماه سال گذشته آغاز شده و به گفته شهردار منطقه ۲ تاکنون ۵۰ هزار متر از این بولوار آسفالت شده و ۳۰۰۰ متر دیگر تا رسیدن به انتهای خیابان شکری ۲۲ باقی مانده است. به گفته جلال قربانی بودجه پروژه نیز حدود ۸ میلیارد تومان است که شامل احداث کانال جمع آوری آب‌های سطحی و ساخت و آسفالت خود بولوار است، در این پروژه ۲ باند سواره رو، ۲ باند کند گذر و یک میدان پیش بینی شده است. پیش از این و در گزارشی با عنوان «کشاورز در حاشیه بهسازی» که در همین صفحه منتشر شد اهالی خیابان کشاورز یک از بسته شدن این خیابان که در این طرح پیش بینی شده بود گله داشتند که با پیگیری و حضور معاون اجرایی منطقه در بین مردم وعده پیگیری آن به اهالی داده شد و اکنون با گذشته حدود ۳ ماه از این وعده موضوع در حال پیگیری است. تا هفته آینده برای باز شدن یا بسته ماندن این معبر تصمیمات لازم گرفته خواهد شد. قربانی این موضوع را از دلایل کند پیش رفتن روند پروژه می‌داند و می‌گوید: بعد از اعلام رأی نهایی معلوم می‌شود که در این معبر تغییراتی بدهیم یا روند اجرای پروژه را از سر بگیریم. قربانی همچنین درباره آسفالت معابر فرعی کشاورز تأکید می‌کند: معابر زیر ۲۰ متر مطابق مصوبه شورای شهر و رویه منطقه به صورت اشتراکی آسفالت خواهد شد و شهروندان می‌توانند بعد از تشکیل پرونده در ناحیه مربوط و ثبت درخواست موضوع را پیگیری کنند.
کمبود زمین برای احداث مدرسه
مدیر روابط عمومی اداره آموزش و پرورش نیز با تأکید بر اینکه یکی از معضلات اصلی مناطق حاشیه شهر کمبود فضای آموزشی و کم بودن سرانه دانش آموزی است می‌گوید:یکی از معضلات اصلی برای احداث مدرسه کمبود زمین است. به گفته مهدی مجیدی فر درصورتی که زمینی در اختیار آموزش و پرورش قرار بگیرد یکی از اولویت‌ها ساخت مدرسه در مناطقی، چون تبادکان و محدوده بولوار کشاورز خواهد بود.