معصومه متین‌نژاد | شهرآرانیوز؛ کرونا چیز‌های زیادی را از ما گرفت و یکی از آن‌ها رسم میهمانی‌رفتن و میهمانی‌دادن بود. حالا پس از دوسال با فروکش‌کردن نسبی تب این بیماری، بازهم قرار است که ما مشهدی‌ها میزبان زائران، ولی نعمتمان، امام‌رضا (ع) باشیم؛ به‌ویژه اینکه رسم این میهمان‌نوازی را از برادران عراقی‌مان به‌خوبی یاد گرفته‌ایم. نهاد‌ها و سازمان‌هایی مانند آستان قدس رضوی و شهرداری برای این منظور برنامه‌ریز‌ی‌های زیادی کرده‌اند، ولی همچنان وظیفه و رسالت ما شهروندان به‌جای خود باقی است.
اینکه چه‌کاری می‌توانیم برای پذیرایی و خدمت‌رسانی به زائران انجام بدهیم، شاید در نگاه نخست، کمی سخت به‌نظر برسد، ولی با کمی تأمل در نیاز‌های زائران و توانایی‌ها و امکانات خودمان، به‌راحتی می‌توانیم این مسیر خدمت را بیابیم. اسکان، رفت‌وآمد، خوردوخوراک و بهداشت‌ودرمان نیاز‌های اولیه زائران است، جدا از این مسائل، نیاز‌های زیاد دیگری هم دارند که می‌توان برای آن‌ها فردی یا گروهی برنامه‌ریزی کرد. اجازه بدهید برای روشن‌ترشدن موضوع، چند نمونه از این خدمت‌رسانی‌ها را باهم مرور کنیم.
کمک نقدی بی‌دردسرترین و کوتاه‌ترین مسیر برای خدمت‌رسانی به زائران است. چون شناخت دقیقی از نیاز‌های زائران نداریم، با انتخاب این مسیر می‌توانیم بهترین کمک را به کسانی بکنیم که برای این منظور برنامه‌ریزی می‌کنند. موکب‌ها، مساجد محل و پایگاه‌های خدمت‌رسانی به زائران که در مناطق نزدیک به حرم معمولا فعال‌اند، بهترین مرجع برای دریافت این کمک‌ها هستند.
اینکه بخواهیم در آپارتمانی هفتادمتری پذیرای زائران آقا باشیم، آن هم درحالی‌که خودمان در آن ساکن هستیم، کمی سخت و غیرممکن است، ولی می‌توان درصورت داشتن خانه‌ای اضافه یا طبقه‌ای مجزا، با هماهنگی با مسجد محل یا پایگاه‌های خدمت‌رسانی به زائران، چند روز پذیرای تعدادی از زائران بود. بهتر است برای این‌کار کسانی اقدام کنند که خانه‌هایشان فاصله زیادی با حرم مطهر ندارد. مالکان هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها و خانه‌های اجاره‌ای هم می‌توانند به حرمت حضور زائران و عزاداران ویژه آقا در این چند روز، تخفیف ویژه‌ای در خدماتشان بدهند.
این‌روز‌ها سفره‌های نذر بسیاری در خانه‌های ما مشهدی‌ها پهن است. چه بهتر که این نذر‌ها را البته با مشارکت دیگر همسایه‌ها به محل اسکان یا رفت‌وآمد زائران منتقل کنیم. این‌طوری با یک تیر چند نشان زده‌ایم؛ هم نذرمان ادا شده، هم به بهترین شکل مصرف شده و هم در بین همسایه‌ها فرهنگ‌سازی شده‌است. حتی اگر پای نذری در میان نباشد، می‌توان با مشارکت همسایه‌ها غذا یا دسری پخت و بین زائران توزیع کرد. نیازی نیست به خودمان سختی زیادی بدهیم. غذا‌هایی مانند عدسی یا خوراک لوبیا هم سریع آماده می‌شوند و هم توزیع و مصرفشان راحت است. یعنی زائران در حالت عبور هم می‌توانند این نوع غذا‌ها را راحت بخورند و به راهشان ادامه بدهند. برای دسر هم می‌توانیم حلوا، شله‌زرد و امثال آن یا انواع میوه را بسته‌بندی و توزیع کنیم.
برای پیداکردن جمعیت هدفتان می‌توانید این چند مسیر را دنبال کنید:
باوجود فعالیت منظم وسایل حمل‌ونقل عمومی و انتقال زائران در شهر، بازهم نیاز به استفاده از تاکسی یا خودرو‌های شخصی برای رفع نیاز زائران احساس می‌شود؛ بنابراین اگر وسیله‌ای داریم، می‌توانیم از این فرصت برای خدمت‌رسانی بیشتر به زائران استفاده کنیم. اگر هم کسی حرفه‌اش رانندگی است، نیازی نیست که حتما رایگان خدمات بدهد، همین‌که هزینه کمتری از زائران بگیرد، کافی است. گاهی می‌بینیم که برخی شهروندان در چنین روز‌هایی به‌جای رعایت انصاف، قیمت‌هایشان را چندین‌برابر می‌کنند.
یکی از خدمت‌های متفاوت و ماندگار به زائران امام‌رضا (ع) که حکم سوغات نیز برای آن‌ها دارد، تهیه و توزیع کالا‌ها و محصولات فرهنگی بین زائران است. کتاب، پیشانی‌بند، عطر و ادکلن، صنایع‌دستی، اسباب‌بازی برای بچه‌ها و... برخی از این محصولات بچه‌ها را بیش از بزرگ‌تر‌ها خوش‌حال می‌کند و خاطره خوشی از شهر مشهد و این سفر زیارتی در ذهنشان به‌جا می‌گذارد.
اینکه تنی سالم داریم و می‌توانیم کار کنیم، افزون بر اینکه جای شکر دارد، نیازمند پرداخت زکات هم هست. منظورمان از زکات، ارائه خدمتی متفاوت به زائران از جنس حرفه و توانمندی است که داریم؛ مانند پزشکان و پرستاران که می‌توانند خدمات بهداشتی و درمانی به زائران بدهند یا تعمیرکاران کیف و کفش که نیازمندی‌های زائران در این بخش را تأمین کنند یا رانندگان که می‌توانند وظیفه جابه‌جایی درون‌شهری زائران را برعهده بگیرند یا آشپز‌ها و کمک‌آشپز‌ها که می‌توانند کار پخت‌وپز یک یا چند نوبت از غذای زائران را در محل‌های اسکان آن‌ها انجام بدهند.
افرادی هم که فکر می‌کنند تخصصشان در مسیر خدمت‌رسانی به زائران نیست، می‌توانند با حضور در محل‌های اسکان زائران و هماهنگی با مدیریت این بخش‌ها، آمادگی‌شان را اعلام کنند تا درصورت نیاز، از حضور آن‌ها به بهترین شکل برای ارائه خدمت به زائران استفاده شود.
براساس پیش‌بینی‌ها مشهد امسال در دهه آخر صفر میزبان بیش از ۶ میلیون زائر خواهد بود. ازاین‌رو لازم است که همه ظرفیت‌های مختلف نهادی، سازمانی و مردمی پای کار باشند تا بتوان به بهترین شکل به زائران حضرت خدمت‌رسانی کرد. این دغدغه سبب شده‌است تا این روز‌ها پویشی در شهر مشهد و بین مجاوران آقا با نام «هم‌محله‌ای امام‌رضا (ع)» شکل بگیرد؛ پویشی که قرار است با مرکزیت مساجد و سامان‌دهی همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مردمی رقم بخورد و هرکسی متناسب با توانایی‌اش گوشه‌ای از این کار بزرگ را برعهده بگیرد. برای آگاهی بیشتر درباره این پویش و ثبت‌نام در آن می‌توانید به نشانی zaer.masjedona.ir سری بزنید.
۳ میلیون جمعیت ثابت و ۶ میلیون جمعیت متغیر، فشار زیادی را به بخش‌های حمل‌ونقل، انرژی و خدمات عمومی وارد می‌کند. پس سعی کنیم در این روز‌ها کمتر در شهر رفت‌وآمد و اقتصادی‌تر از پیش از حامل‌های انرژی استفاده کنیم.
ما مشهدی‌ها به‌دلیل برخورداری از نعمت همسایگی، فرصت‌های زیادی را برای زیارت امام رضا (ع) داریم. پس سعی کنیم این روز‌ها با کوتاه‌ترکردن زمان زیارت و حضور در حرم مطهر فرصت بیشتری را برای زائران فراهم کنیم.
اگر خودمان یا یکی از اطرافیانمان حرفه‌ای داریم که ارتباط و تعامل مستقیمی با زائران دارد، مانند فروشندگان اطراف حرم، حتما حواسمان به زائران ویژه این روز‌های آقا باشد. بخش زیادی از این زائران، پیاده و از شهرستان‌ها و روستا‌های اطراف به مشهد می‌آیند و گردشگر نیستند.
اگر زائری در کوچه و خیابان از ما مشورت یا نشانی می‌خواهد، او را به‌درستی راهنمایی کنیم. اگر هم نمی‌دانیم، بدون خجالت به او بگوییم که نمی‌دانیم.
اگر نذری می‌دهیم، حواسمان به جمع‌آوری زباله‌های به‌جامانده از آن باشد. حتما چند سطل یا نایلون بزرگ زباله برای این منظور از پیش درنظر بگیریم.