محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ بازار قدیمی مشهد که به بازار بزرگ مهم معروف است، براساس نقل‌های مشهور تاریخی، در زمان شاهرخ تیموری و با دستور او در مشهد ساخته شده است؛ بازاری که روزگاری تقریبا از انتهای کوچه سرشور آغاز و در ابتدای مسجد گوهرشاد تمام می‌شد.
با این حال در جریان احداث خیابان خسروی، فلکه حضرتی و سایر طرح‌های توسعه و نوسازی حرم‌مطهر‌رضوی بخش‌های زیادی از این بازار از بین رفت و بازار فرش در سمت چپ خیابان اندرزگو و بازار سرشور در سمت راست این خیابان از گزند تخریب دور ماندند؛ هرچند که به‌مرور زمان و با تغییر و تحولات و مداخلاتی که در بافت این بازار‌ها انجام شد، از شکل و شمایل قدیمی‌شان فاصله گرفتند و دیگر اثری از آن بازار‌های پنجاه‌شصت سال پیش باقی نماند.
ماجرای بهسازی بازار‌های تاریخی مشهد از سال ۱۳۹۸ و با بهسازی و مرمت بازار سرشور آغاز شد و حدود دو سال بعد و پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان نوبت به بازسازی و مرمت بازار فرش رسید؛ پروژه‌ای که روند آن بنابه دلایل مختلف در سال‌های اخیر کمی کند پیش رفت، ولی چند وقتی است که با برطرف شدن برخی موانع سرعت مرمت و بهسازی بازار فرش بیشتر شده و با ۶۵درصد پیشرفتی که دارد، به‌احتمال زیاد در دی‌ماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
سازمان میراث فرهنگی حدود ۱۶ سال پیش بازار فرش مشهد را جزو بنا‌های واجد ارزش شناخت و آن را وارد فهرست آثار ملی ایران کرد و از همان زمان هم مذاکراتی میان شهرداری مشهد و اداره کل میراث‌فرهنگی استان برای مرمت و سروسامان دادن به بازار فرش انجام شد که به هیچ نتیجه‌ای نرسید. فرسودگی شدید و خطر تخریب بازار و تهدید جان مردم باعث شد بالاخره شهرداری و میراث‌فرهنگی در سال ۹۷ برسر مرمت بازار فرش به توافق برسند. حدود سه سال بعد، یعنی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰، عملیات اجرایی مرمت و بهسازی بازار فرش مشهد به‌صورت رسمی آغاز شد و مدیران وقت شهرداری اعلام کردند که پروژه آذرماه به‌صورت صد‌در‌صدی آماده می‌شود و به بهره‌برداری می‌رسد.
اما ثبت ملی بودن بازار و نیاز به هماهنگی‌های مداوم با میراث‌فرهنگی برای انجام کوچک‌ترین کار‌ها و تغییرات، همکاری نکردن برخی از مالکان با شهرداری در امر بهسازی بازار، وجود معارضات ریز و درشت و مختلف در سطح زیرین بازار و کمبود استادکاران سنتی ماهر دست به دست هم داد تا روند پروژه ناخودآگاه کندتر از حد معمول شود و افتتاح آن به تعویق بیفتد.
اما سرپرست شهرداری منطقه ثامن در گفتگو با خبرنگار ما، با بیان اینکه هدف از مرمت بازار فرش ایمنی و رفع خطر و حفاظت از این اثر مهم تاریخی در شهر مشهد بوده است گفت: این پروژه با هدف ایمن‌سازی و رفع خطر از یک فضای عمومی و همچنین حفظ و پاسداشت این اثر ارزشمند تاریخی، فرهنگی و اجتماعی کلنگ خورد. دراین‌راستا شهرداری مشهد پروژه مرمت بازار فرش را از سال ۱۳۹۹ در دستورکار خودش قرار داد و طرح مرمت هم توسط شهرداری تهیه شد و در شهریور سال ۱۳۹۹ در شورای فنی استان تصویب و کمیته فرهنگی میراث‌فرهنگی کشور هم آن را تأیید کرد.
ساسان نورین‌مقدم در ادامه تصریح کرد: فاز اول عملیات اجرایی این بازار از حاشیه خیابان اندرزگو تا ابتدای کوچه حوض چهل‌پایه با اعتباری در حدود ۹۷میلیارد ریال توسط شهرداری مشهد آغاز شد که همچنان ادامه دارد. وی با اشاره به آخرین وضعیت مرمت بازار فرش تأکید کرد: پروژه هم‌اکنون حدود ۶۵درصد پیشرفت فیزیکی دارد و اگر معارض و موانع و مشکلات رفع شود و کسبه دهانه ابتدایی بازار همراهی خوبی داشته باشند، امیدواریم تا دی‌ماه امسال بهسازی و مرمت بازار فرش در این فاز به اتمام برسد.
نورین‌مقدم از بررسی و برنامه‌ریزی برای اجرای فاز دوم و سوم بهسازی این بازار تاریخی خبر داد و گفت: طراحی و اجرای فاز دوم بهسازی بازار از ابتدای کوچه حوض چهل‌پایه تا انتهای بازار سرپوشیده و فاز سوم آن، از انتهای بازار فعلی آغاز و تا باب‌الهادی حرم‌مطهر حضرت‌امام‌رضا (ع)، هم‌اکنون در دست بررسی و برنامه‌ریزی در شهرداری مشهد و سایر سازمان‌های مربوط است.