وقتی میخواهیم از لذتهای این دنیا صحبت کنیم، معمولا سخن از خوردنیها و پوشیدنیها و انواع و اقسام تفریحات و مکانهای زیبا به میان میآید، درحالی که لذتهای انسانی فقط در این موارد که همه از جنس رفاه و راحتی است، خلاصه نمیشوند.
روح انسان به گونهای خلق شده است که از انجام صفات اخلاقی و انسانی لذت میبرد. ممکن است مثل بسیاری از کارها در ابتدای امر انجامشان سخت به نظر برسد، اما چشیدن آنها روح آدمی را فربه و دنیای او را زیباتر میکند.
خلق این گونه تصاویر به شدت برای دنیای امروز لازم است و جامعه ما در همه عرصهها و محیطها نیاز فراوانی به وجود چنین تصاویر دل پذیری دارد. معجزه اخلاق در جایی آشکار میشود که پایبندی به این اصول و به کاربستن این دستورات میتواند نفرتها را به عشق تبدیل کند و اصطکاکها را به همدلی بدل نماید.
روایت معروفی از امام صادق (ع) وجود دارد که داستان مرد کهن سالی است که میخواست پیش حضرت آموزش ببیند و از محضر ایشان استفاده ببرد و حضرت نکات جامعی را به او آموزش داد که به کاربستن آنها دستورالعمل جامعی برای رسیدن به اوج اخلاق و سلوک معنوی است.
در کتابهای زیادی این حدیث شرح داده شده است. در بخشی از این حدیث شریف حضرت سه سفارش درباره موضوع صبر و بردباری میفرماید که: «وَ أَمَّا اللَّوَاتِی فِی الْحِلْمِ: فَمَنْ قَالَ لَک إِنْ قُلْتَ وَاحِدَةً سَمِعْتَ عَشْراً- فَقُلْ إِنْ قُلْتَ عَشْراً لَمْ تَسْمَعْ وَاحِدَةً وَ مَنْ شَتَمَک فَقُلْ إِنْ کنْتَ صَادِقاً فِیمَا تَقُولُ- فَاللَّهَ أَسْأَلُ أَنْ یغْفِرَهَا لِی وَ إِنْ کنْتَ کاذِباً فِیمَا تَقُولُ فَاللهَ أَسْأَلُ أَنْ یغْفِرَهَا لَک وَ مَنْ وَعَدَک بِالْجَفَاءِ فَعِدْهُ بِالنَّصِیحَةِ وَ الدُّعَاءِ»؛
«اما آن سه خصلت که در بردباری است: اول اینکه اگر کسی به تو گفت اگر یکی بگویی ده تا میشنوی، بگو اگر ده تا هم بگویی، یکی نمیشنوی. دوم اینکه اگر کسی دشنامت داد، بگو اگر تو راست میگویی از خدا میخواهم که مرا ببخشد و اگر دروغ میگویی از خدا میخواهم که تو را ببخشد.
سوم اینکه اگر کسی تو را تهدید به ستم کرد، تو او را اندرز ده و برایش دعا کن.» این روش برخورد بارها در رفتار خود اهل بیت (ع) دیده شده است؛ رفتاری که انجام آن برای ما آسان به نظر نمیرسد، اما انجام دادنش و دیدن تأثیر این رفتار لذتی وصف ناپذیر دارد. میگویند روزى شخصی نصرانى به امام باقر (ع) جسارت کرد و گفت: «انت بقر؟»؛ «تو گاو هستى؟» حضرت در جواب فرمود: «انا باقر»؛ «اسم من باقر است.» نصرانى گفت: «تو پسر زنى آشپز هستى.»
امام فرمود: «آشپزى شغل مادرم است.» نصرانى، اما گفتگو را رها نکرد و باز به مادر ایشان جسارت کرد و گفت: «تو پسر کنیز سیاه رنگ و بدزبان هستى.» امام باقر (ع) فرمود: «اگر این لقب هایى را که به مادرم نسبت دادى، راست است، خدا او را بیامرزد و اگر دروغ است، خدا تو را بیامرزد.» نصرانى وقتى این اخلاق بزرگوارانه را از آن حضرت دید، تحت تأثیر قرار گرفت و مسلمان شد. (بحارالانوار: جلد۴۶، صفحه ۲۸۹)
بارها چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی تجربه کرده ایم که انجام این دستورالعمل و نسخه اخلاقی جواب میدهد و میتواند بیش از پیش زیبایی مسلک ما را به دیگران معرفی کند و ما را بیش از پیش در راستای اهدافمان موفق کند. از خداوند بزرگ میخواهیم که همه ما مدعیان پیروی از اهل بیت (ع) را به راستی پیرو این بزرگواران قرار بدهد، ان شاءا....