به گزارش شهرآرانیوز، نوشابه‌های انرژی زا، نوشیدنی‌هایی هستند که در سال‌های اخیر در بین جوانان و نوجوانان مشتاقان زیادی پیدا کرده است. ترکیب اصلی این گونه نوشابه ها، کافئین، جینسینگ، تائورین، گوارنا، شکر و گروه ویتامین‌های B است که با تولید انرژی زیاد منجر به ایجاد حالتی نشاط آور خواهند شد. افزایش تمرکز، کاهش خستگی و بهبود عملکرد ارگان‌های بدن از جمله مزیت‌های مصرف نوشابه‌های انرژی زا محسوب می‌شوند. اما مصرف انرژی زا‌ها عوارض خاص خود را هم دارد.
بر اساس گزارشی از شرکت مشاوره بازرگانی Grand View Research، پیش بینی میشود تا سال ۲۰۲۵ بازار جهانی مصرف این نوشیدنی‌ها به ۸۴.۸ میلیارد دلار افزایش یابد. این مطالعه نشان داد، که نوجوانان به تنهایی در سال ۲۰۱۶، ۱۶.۳ میلیارد دلار نوشیدنی انرژی زا مصرف کرده اند. طبق مرکز ملی بهداشت مکمل و یکپارچه، در کنار مولتی ویتامین ها، نوشیدنی‌های انرژی زا بیشترین درخواست مکمل غذایی در بین نوجوانان و جوانان را دارد.
همچنین براساس بررسی‌های صورت گرفته یک سوم نوجوانان (۱۲-۱۷ سال) به طور منظم نوشیدنی‌های انرژی زا مصرف می‌کنند. نوشیدنی‌های انرژی زا حاوی مقدار زیادی کافئین و مواد محرک است و نباید در رژیم غذایی منظم نوجوانان وجود داشته باشد. کافئین، تنها ماده موجود در نوشیدنی‌های انرژی زا نیست. به دلیل تلخی طبیعی کافئین، غالباً قند زیادی به این نوشیدنی‌ها اضافه میشود تا طعم آن‌ها شیرین شود. بنابراین، همراه با افزایش انرژی، کودکان می‌توانند قند بالایی دریافت کنند که از قضا می‌تواند منجر به دیابت شود.
دکتر لیلا روزبه نصیرایی، دانش آموخته دکترای صنایع غذایی نانو در این باره به شهرآرانیوز می‌گوید: بعضی از نوشیدنی‌های انرژی زا در کشور تولید و بعضی وارد میشود، اما اینکه تست‌های مهم آزمایشگاه که بروی مواد تشکیل دهنده این نوشیدنی‌ها انجام میشود، مهم است؛ و اینکه با این آزمایش آنالیز ترکیبات مضر آن هم مشخص شود قابل اهمیت است. آنالیز کردن ترکیبات در کشور ما نیاز به استاندارد دارد. به طور مثال برای آنالیز مقدار کافئین وجود در محصول باید حتما کافئین استاندارد و خالص را داشته باشیم؛ و مقدار کمی ترکیبات را مشخص کنیم. متاسفانه آزمایش‌هایی که برای ترکیبات محصول انجام میشود از نظر کمی برای ما خیلی کاربرد ندارد و خیلی مستند نیست.
به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه، در نوشابه‌های انرژی زا به دلیل وجود کافئین خاصیت انرژی‌هایی آن مدنظر است. آنچه که در بحث نوشیدنی‌هایی انرژی زا اهمیت دارد استاندارد‌های است که در کشور برای آن در نظر گرفته شده است و این مهم است که مشخص شود مصرف روزانه آن تا چه حد مجاز است و به بدن آسیب نمی‌زند و خصوصا برای کودکان و نوجوان این میزان مصرف روزانه مهم است. اما متاسفانه این میزان مصرف را برای نوشیدنی‌ها نداریم و مشخص نیست.
دکتر روزبه همچنین می‌گوید: انچه که باید در بحث نوشیدنی‌های انرژی زا به خصوص آن بخش وارداتی است تاکید شود فرمول به کارگرفته شده در آن محصول مهم است و اینکه تنها به کنترل اعداد درج شده در جدول نباید اکتفا کرد. برای مثال اگر ترکیبات محصول چای لاغری آزمایش میشود آیا دیگر ترکیبات که شاید شیمیایی هم باشد در آزمیش آن مشخص میشود و یا فقط به ترکیبات گفته شده اکتفا و چکنترل میشود.
دکترناصر وحدتی، معاون غذا و دارو علوم پزشکی مشهد در گفت وگو با شهرآرانیوز در این باره می‌گوید: هرماده غذایی که وارد کشور میشود از نظر سلامتی در آزمایشگاه‌های کنترل وزارت بهداشت کنترل میشود و اگر سالم بود وارد کشور و توزیع میشود. وی در پاسخ به اینکه آیا ترکیبات موجود در آن هم دقیق کنترل میشود گفت: کنترل آزمایشگاهی ترکیبات درج شده بروی محصول انجام می شود و اینکه نباید یک سری مواد مضر را داشته باشد. اما اگر بخواهیم در صد هزار ماده احتمالی همه را کنترل کنیم کنترل محصولی مثل نوشیدنی انرژی زا سه سال زمان می‌برد.
وی افزود: هیچ محدودیتی برای مصرف روزانه نوشیدنی‌ها نمی‌توان عنوان کرد وقتی ماده غذایی تایید میشود محدودیت بروی مصرف آن اهمیت ندارد. اما بهتر است روزانه از دو عدد بیشتر مصرف نشود.
عوارض جانبی نوشیدنی‌های انرژی زا بر نوجوانان چیست؟
طبق مرکز ملی سلامت مکمل و تلفیقی ایالات متحده، مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا می‌تواند اثرات منفی بر سلامتی یک نوجوان داشته باشد. مقادیر بالای کافئین و مواد افزودنی موجود در نوشیدنی‌های انرژی زا می‌تواند برای سلامتی نوجوانان مضر باشد.
عوارض جانبی نوشیدنی‌های انرژی زا بر نوجوانان
برخی از اثرات نامطلوبی از مصرف منظم نوشیدنی‌های انرژی زا، عبارتند از:
نوشیدنی‌های انرژی زا از نظر تغذیه ضعیف، سرشار از قند و کافئین زیادی هستند.
مصرف مواد، سیگار یا الکل در نوجوانانی که از این نوشیدنی ها، می‌خورند بیشتر است.
طبق تحقیقات دانشگاه چاپمن، ۴۰٪ نوجوانان (۱۹-۱۹ ساله) که از نوشیدنی‌های انرژی زا استفاده می‌کنند عوارضی مانند بی خوابی، حالت تهوع و استفراغ، بیحسی، سردرد و درد شکم را تجربه می‌کنند. در برخی موارد شدید، نوجوان ممکن است تشنج را تجربه کند.
نوشیدنی‌های انرژی زا حاوی گورانا، کافئین، کراتین، جینسینگ، تورین و مقادیر مختلف ویتامین، پروتئین، کربوهیدرات، اسید‌های آمینه و مواد معدنی هستند. ترکیبی از این ترکیبات، همراه با کافئین، می‌تواند منجر بهکم آبی بدن شود، زیرا کافئین ادرار آور است.
طبق گفته دانشگاه یوتا، نوشیدنی‌های انرژی زا ممکن است حاوی بیش از ۵۰۰ میلی گرم کافئین باشند که معادل ۱۴ قوطی نوشابه غیر کافئین دار است. چنین مقدار کافئین می‌تواند با مسمومیت کافئین همراه باشد.
برخی از نوشیدنی‌های انرژی زا می‌توانند حاوی الکل باشند. تولید کنندگان نوشیدنی‌های انرژی زای الکلی به دلیل ممنوعیت سازمان غذا و داروی ایالات متحده کافئین و سایر مواد محرک را شامل نمی‌شوند.
این نوشیدنی‌ها هنوز به عنوان «نوشیدنی‌های انرژی زا» فروخته می‌شوند، زیرا نوشیدنی‌ها بدون محرک‌های اضافی فرموله می‌شوند.
توجه داشته باشید که خطر ابتلا به این عوارض تنها در صورت نوشیدن نوشیدنی‌های انرژی زا به طور منظم وجود دارد. یک قوطی از آن گاهی ممکن است مشکلی جدی ایجاد نکند. (منبع: پزشکت)