به گزارش شهرآرانیوز، ساده‌ترین روش محاسبه زمان انتظار برای خرید خانه، این است که درآمد خانوار را بر قیمت واحد مسکونی تقسیم کنیم. در این روش، کل درآمد خانوار یا درصدی از آن بر قیمت یک واحد مسکونی تقسیم می‌شود. آخرین آمار رسمی از شاخص دسترسی به مسکن و دوره انتظار برای دستیابی به آن، مربوط به وزارت راه‌وشهرسازی است که این آمار هم فقط تا سال ۹۵ است و آمار رسمی چند سال اخیر منتشر نشده است.
آمار وزارت راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد که زمان دسترسی به مسکن در سال ۱۳۷۱ معادل ۱۸ سال و در سال ۹۵ هم همین عدد بوده است. این درحالی است که متوسط قیمت یک مترمربع مسکن در کشور در سال ۷۱، معادل ۲۱۰ هزار تومان و در سال ۹۵ معادل یک‌میلیون‌و ۹۰۰ هزار تومان بوده است. اما زمان انتظار برای خانهدارشدن طی سال‌های ۷۱ تا ۹۵ به‌طور ثابت روی عدد ۱۸ ثابت نبوده است. این شاخص در سال ۷۹ به عدد «۱۲ سال انتظار» و در سال ۸۶ به عدد «۲۲ سال انتظار» رسیده است.
جای تأسف است که از سال ۹۵ وزارت راه‌وشهرسازی از انتشار نتایج این پژوهش درباره شاخص زمان انتظار برای خانهدارشدن در کشور خودداری کرده است. با‌این‌حال محاسبه حدودی این رقم نباید کار مشکلی باشد.
اگر ۳۰ درصد از درآمد را محدوده مناسبی برای پس‌انداز در نظر بگیریم و فرضمان بر این باشد که هر کارگر یا کارمند برای خانهدارشدن، فقط به حقوق خود متکی است، زمان انتظار برای خانهدارشدن محاسبه‌شدنی است. در سال ۱۴۰۱ حداقل دستمزد برای کارگر با یک فرزند، ۶۳،۰۷۷،۲۵۰ ریال است که در این رقم حق مسکن، بن کارگری و حق اولاد نیز لحاظ می‌شود.
اگر یک کارگر به‌صورت ماهانه ۳۰ درصد از این مبلغ (معادل یک میلیون و ۸۹۲ هزار تومان) را کنار بگذارد، در پایان سال ۲۲ میلیون و ۷۰۷ هزار تومان پس‌انداز خواهد کرد. اگر فرض بگیریم که میزان رشد نرخ مسکن و همین‌طور تورم و هزینه‌های زندگی با نرخ افزایش سالانه حقوق کارگران برابر باشد، در این صورت با تقسیم قیمت مسکن بر پس‌انداز سالانه کارگر به زمان انتظار کارگران برای خانهدارشدن می‌رسیم.
بانک مرکزی متوسط قیمت مسکن در تهران در مهر ماه سال جاری را ۴۳ میلیون تومان اعلام کرده است. در یک شرایط ایدئال و با چندین فرض محال، یک کارگر ایرانی در شهر تهران پس از ۱۵۲ سال می‌تواند یک خانه ۸۰ متری بخرد.
محاسبه اینکه در شهر مشهد یک کارگر پس از چند سال می‌تواند صاحب خانه شود، کمی با مشکل امکان‌پذیر است، چون بانک مرکزی متوسط قیمت مسکن را فقط برای شهر تهران اعلام می‌کند.
آپارتمان نوساز در مشهد از متری ۱۸ میلیون تومان تا بیش از ۵۰ میلیون تومان معامله می‌شود. برای ساده‌تر‌شدن محاسبات اگر متوسط نرخ مسکن در مشهد را ۲۵ میلیون تومان در نظر بگیریم، یک کارگر مشهدی برای خرید یک خانه ۸۰ متری باید حداقل ۸۸ سال پس‌انداز کند.
البته بدون تردید استفاده از تسهیلات ویژه مسکن یا سایر تسهیلات می‌تواند مسیر خرید خانه را کمی کوتاه‌تر کند. با این حال نباید فراموش کنیم که هم‌اکنون نرخ تسهیلات مسکن با نرخ واقعی قیمت‌ها در این بازار، تطابق ندارد و به‌عنوان مثال وام ۳۲۰ میلیون تومانی مسکن در مشهد، فقط کفاف پرداخت حدود ۱۶ درصد قیمت یک آپارتمان ۸۰ متری در منطقه متوسط و ضعیف این کلان‌شهر را می‌دهد.
رشد اقتصادی، افزایش درآمد خانوار و ثبات قیمت مسکن، سه عامل تعیین‌کننده برای کاهش زمان دسترسی خانوار‌ها به مسکن است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد در یک دهه اخیر، این عوامل تأثیر منفی بر دسترسی به مسکن گذاشته و به همین دلیل، زمان انتظار برای خرید خانه افزایش یافته است.
بررسی آمارهای مختلف نشان می‌دهد که طی یک دهه اخیر طبقه متوسط اقتصادی در ایران لاغرتر و جمعیت طبقه فقیر بیشتر شده است. بدون تردید رسیدن به یک استاندارد در سطح رفاه عمومی و دسترسی به حداقل‌های یک زندگی معمولی مثل مسکن، حق طبیعی هر ایرانی است.