ایران با داشتن ۳۰۰ روز آفتابی و برخورداری از باد‌های موسمی مناسب، یکی از کشور‌های مستعد برای بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ این درحالی است که همچنان ۹۰ درصد تامین برق کشور را نیروگاه‌های حرارتی برعهده دارند.
به گزارش شهرآرانیوز، براساس قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰- ۱۳۹۶) دولت باید سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای آن به حداقل پنج درصد برساند.
ماده ۵۰ قانون برنامه ششم توسعه تاکید دارد که دولت مکلف است سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه (سال ۱۴۰۰) به حداقل پنج درصد ظرفیت برق کل کشور برساند.
همچنین بر اساس تصویب‌نامه هیات وزیران درسال ۹۵ و با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شده وزارتخانه‌ها، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهاد‌های عمومی غیردولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، براساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده، وظیفه دارند در دو سال حداقل ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تعیین کنند.
تاکیدات قانونی در عمل چقدر محقق شده است؟
انرژی تجدیدپذیر چیست؟ بر اساس تعاریف، انرژی تجدیدپذیر انرژی‌ای است که از منابع تجدیدپذیر یا بازگشت‌پذیرمانند نور خورشید، باد، باران موج، جزر و مد و گرمای حرارتی زمین به دست می‌آید و می‌توان آن را در مدت زمان کوتاهی توسط منابع طبیعی جایگزین کرد.
استفاده از این نوع انرژی می‌تواند علاوه‌بر تولید برق پاک مانع از انتشار آلاینده‌های زیست محیطی شود.
مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران در این باره می‌گوید: برنامه ششم توسعه که شروع آن از سال ۹۶ بوده و تا پایان سال۱۴۰۰ ادامه دارد بندی دارد که براساس آن ۵ درصد ظرفیت کل نیروگاه‌های کشور باید نیروگاه تجدید پذیرباشد.
رضا صمدی اضافه کرد: برآورد‌ها نشان می‌دهد حدود ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت کل نیروگاه‌های کشور است که براساس قانون برنامه ششم توسعه می‌بایست، حدود چهار هزار مگاوات از نیروگاه‌ها تبدیل به نیروگاه تجدیدپذیر می‌شد، اما اکنون چیزی بیش از ۸۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور وجود دارد.
وی ادامه داد: روند فعلی بیانگر آن است که یک عقب ماندگی زیادی در این بخش وجود دارد و جبران آن نیازمند حمایت‌های دولتی است گرچه این حمایت‌ها هم نمی‌تواند تا ابد تداوم یابد بلکه باید خود این نیروگاه‌ها دارای توجیه اقتصادی بیشتری شوند تا توسعه یابند.
صمدی معتقد است: اکنون سوخت نیروگاه‌های حرارتی تا حدودی رایگان است و علاوه بر آن، این نیروگاه‌ها هزینه آلوده ساختن محیط زیست را هم پرداخت نمی‌کنند بنابراین می‌توانند به راحتی در برابر نیروگاه‌های تجدیدپذیر عرض اندام کنند.
مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان ساتبا ادامه داد: برای کشورمان که نفت خیز است و اقتصاد نفتی دارد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر سخت است.
وی گفت: علاوه‌بر این نوسان‌های اخیر ارزی که قیمت تجهیزات مورد نیاز انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش داد، عاملی شد تا این نوع از انرژی جایگاهی که باید داشته باشد را پیدا نکند.
صمدی افزود: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز به حمایت‌های ویژه دولتی دارد، زیرا اگر کسی بخواهد با سرمایه شخصی خود اقدام به راه اندازی این نوع نیروگاه‌ها کرده و برق تولیدی را به همان نرخی که برق تولیدی با سوخت‌های فسیلی دارند به فروش رساند نمی‌تواند در این رقابت نابرابر به جایی برسد.
محمدتقی زعفرانچی زاده، معاون توسعه بخش غیردولتی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) وزارت نیرو ۲۷ آذرماه امسال در نشست ملی هم اندیشی توسعه نیروگاه‌های برق آبی کوچک افزود: با افزایش نرخ ارز، قیمت تجهیزات مورد نیاز برای ساخت نیروگاه‌های تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر که بیشترشان تولید داخل کشور است، افزایش چندانی نداشته است در نتیجه هزینه سرمایه گذاری در این بخش بشدت کم شده است.
وی توضیح داد: در یک سال اخیر نرخ ارز تا سه برابر افزایش یافت در حالی که در محاسبه با نرخ جدید ارز، ما شاهد ارزان شدن دستکم ۲/۵ برابری هزینه سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر نسبت به گذشته هستیم و این وضعیت سرمایه‌گذاری را به صرفه کرده است.
زعفرانچی‌زاده یکی از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدید پذیر را خرید تضمینی برق تولیدی آن‌ها از سوی دولت با ضمانت ۲۰ ساله دانست و گفت که این موضوع یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این بخش برای سرمایه‌گذاران است.
وی البته پیشنهاد کرد که هزینه خرید تضمینی انرژی برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر باید از مشترکان پرمصرف در قالب عوارض و مالیات دریافت شود.
زعفرانچی‌زاده توضیح داد: دلیل اصلی ناتوانی وزارت نیرو در پرداخت مطالبات مالکان نیروگاه‌های تجدیدپذیر طبق قرارداد خرید تضمینی ارزان بودن قیمت برق بوده است که در صورت دریافت آن از مشترکان پرمصرف این مشکل هم رفع می‌شود.
وی فرایند خرید تضمینی برق را برای توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر اجتناب‌ناپذیر دانست و گفت: سه سال اخیر با اجرای خرید تضمینی جهش بسیار مناسبی در مشارکت بخش خصوصی به منظور راه‌اندازی نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایجاد شده است.
جایگزین‌کردن انرژی‌های تجدیدپذیر با انرژی‌های فسیلی نه تنها از نظر اشتغال آفرینی برای کشور بسیار سودمند است بلکه از عوامل مهمی درکاهش روز افزودن آلودگی‌های محیط زیست هم به حساب می‌آید.
منبع: ایرنا