یکی از علامتهای عزاداران واقعی، شناخت اولویتهای دینی و رعایت آنها و شناخت وظیفه شرعی و دغدغهمندی برای رعایت آن است. عزاداریهای ما با همه اهمیتش در میان واجبات دینی شمرده نمیشود و امیر مؤمنان علی (ع) میفرمایند: لاقربه بالنوافل اذا أضرت بالفرایض؛ عمل مستحب، انسان را به خدا نزدیک نمیکند، اگر به واجب زیان رساند (نهجالبلاغه، حکمت۹۳). یکی از تذکرات اصلی در این باب آن است که بدانیم رسالت اصلی این عزاداری آن است که ما را در انجام وظایف شرعی و واجبات دینی یاری کند، پس جایی که میبینیم عزاداری ما به وظیفه شرعی ما صدمه میزند، اینجا حتما این کار مستحب و خوب از مدار خود و رسالت اصلی اش خارج شده است و باید در صدد اصلاح آن برآمد.
حفظ این شعائر دینی به همین است که نگذاریم دچار اینگونه انحرافات و تهیشدن از معنا و جهت بشود. مسئله رعایت حقوق مردم و حقالناس، یکی از وظایف دینی مهم ماست که گاهی اهمیت آن از جهاتی بالاتر از حقا... هم بیان میشود که توبهکردن از گناهان بسیار سادهتر است از کار کسی که در طول زندگیاش حقوق افراد بسیاری را ضایع کرده و از بین برده است و حالا میخواهد توبه کند و دیگر دسترسی و شناختی به آنها ندارد.
در روایات آمده است که در روز عاشورا امامحسین (ع) به شخصی دستور میدهند که به افراد بگو هرکسی دین و حقی از مردم بر گردن دارد، بهدنبال ما نیاید و در جنگ با ما شرکت نکند. حضرت سیدالشهدا (ع) با این کار کسانی را که حقالناسی به گردن دارند، از سپاهیان خود جدا میکنند، زیرا هرکس که حقالناسی بر گردن داشته باشد، روز قیامت بهقول عوام پایش گیر است، حتی اگر جان خودش را در راه خداوند داده باشد و به مقام شهادت رسیده باشد.
گاهی در فضای عزاداریها هم این مسئله مهم حقالناس مطرح میشود، به اینکه افراد به بهانه عزاداری مرتکب کارهایی میشوند که موجب تضییع حقوق مردم یا احتمال تضییع حقوق آنها و گاهی مورد اعتراض آنهاست و اگر امامحسین (ع) کسانی را که حقالناس به گردن داشتند، از کربلا راند، پس حتما کسانی که اهل رعایت این حقالناس نیستند، نمیتوانند زیر خیمه امامحسین (ع) و عزاداری اهلبیت (ع) و مورد عنایت ایشان قرار بگیرند.
رهبر معظم انقلاب دراینباره میفرمایند: توصیه من به عزاداران این است که موجبات ناراحتی مردم را فراهم نکنند ... بعضی سینهزنی میکنند پشت بلندگو ... اگر بناست از پشت بلندگو پخش شود، باید در بین مستمعان پخش شود. در خیابان، محله و پشتبام که مستمعی ندارد ... بیرون مجلس، ساعتهای دیروقت شب، مردم را اذیتکردن، یک بیمار را از خواب انداختن، این با هیچ منطق اسلامی و حسینی تطبیق نمیکند (۶ شهریور ۱۳۶۶).
همچنین در استفتایی از ایشان دراینباره آمده است: سؤال: آیا بهراهانداختن دستههای عزاداری در معابر عمومی که گاهی باعث اذیت و بستهشدن مسیر عابران و وسایل نقلیه میشود، اشکال دارد؟ جواب: بهراهانداختن دستههای عزاداری برای سیدالشهدا (ع) و اصحاب ایشان و شرکت در امثال این مراسم، امری بسیار پسندیده و مطلوب است و از بزرگترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک میکند، ولی باید از هر عملی که باعث اذیت دیگران میشود یا فینفسه از نظر شرعی حرام است، پرهیز شود (حوزه نیوز).
نواختن طبل و سنج بهگونهای گوشخراش بهویژه در کوچهپسکوچههای محلات و گذرهای تنگ و در کنار بیمارستانها و آسایشگاهها ازجمله مصادیق اذیتوآزار مردم و تضییع حقوق آنان است که باید ترک و حقوق مردم رعایت شود. صدای بلند بلندگوها در ساعات دیروقت شب، ریختن ظروف یکبارمصرف چای و نوشیدنی و غذا در شهر، راهبندانکردن و بستن مسیر مردم در کوچه و خیابان همه و همه میتواند برخی مصادیق حقالناس باشد که باید این آسیبها توسط خود مردم بهطور جدی جلوگیری و تصحیح شود. از خداوند بزرگ میخواهیم عزاداریهایی را که با عشق انجام میدهیم، از گناه بزرگ تضییع حقالناس حفظ کند و ما را اهل رعایت این دستور مهم قرار بدهد. انشاءا..