محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ کلنگ طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی سال ۱۳۷۱ به زمین خورد و براساس قرارومدار‌های که میان دولت وقت، شهرداری مشهد و آستان قدس رضوی، تصمیم گرفته شد مداخلات جدی عمرانی برای بازسازی این بافت تاریخی و هویتی که آن زمان نام فرسوده را روی آن گذاشته بودند، انجام گیرد.
سال ۱۳۷۵ طرح اولیه نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی که به نام «طاش» معروف شده بود، در شورای‌عالی معماری‌وشهرسازی تصویب شد، اما اشکال‌ها و ایراد‌های آن موجب شد بر روی طرحی که هنوز اجرا نشده بود، بازنگری‌های جدی اعمال شود؛ به همین دلیل نیز حدود سه سال بعد، این طرح به‌صورت رسمی به فاز اجرایی راه یافت و بخش زیادی از پلاک‌ها و حتی خانه‌های تاریخی و ارزشمند بافت ثامن تخریب شد.
اجرای نامناسب و اتفاقات دیگری که در طول اجرای طرح رخ داد، باعث شد بار‌ها انواع‌واقسام بازنگری‌ها روی آن اعمال شود و درحالی‌که طبق گفته‌های مجریان طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی، این طرح بعد از بیست سال اجرا فقط حدود ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت، به‌دلیل توقف اقدامات حفاظت کننده از بافت تاریخی، به دستور شورای‌عالی معماری‌وشهرسازی، طرح قبلی با همه بازنگری‌هایش به بن‌بست خورد و سال ۱۳۹۹ طرح جدید با نام «حریم رضوی» تصویب و از ابتدای سال ۱۴۰۰ به شهرداری ابلاغ و مبنای عمل در منطقه ثامن شد.
اما تأمین بودجه برای اجرای طرح بافت نوسازی اطراف حرم مطهر رضوی که طرحی ملی محسوب می‌شود، به‌دلیل گستردگی و حجم پروژه‌ها، تقریبا برای شهرداری مشکل است و به ثمر رسیدن هرچه سریع‌تر آن و جمع شدن کارگاه‌های ساختمانی از سطح منطقه ثامن، نیاز به حمایت دولت و اختصاص بودجه ملی دارد؛ بودجه‌ای که با مجوز هرساله دولت از طریق انتشار اوراق مشارکت تأمین می‌شود و از سال ۱۳۹۶ به این‌طرف، هرسال مجوز انتشار اوراق مالی اسلامی با مبالغ نسبتا خوبی به شهرداری مشهد داده شده است. حالا براساس گفته‌های شهردار منطقه ثامن، اوراق هزارمیلیاردتومانی که پیش از این به تصویب شورای شهر مشهد رسیده بود، به‌زودی منتشر می‌شود تا پول آن، خرج اجرای زیرساخت‌های بافت اطراف حرم مطهر رضوی شود.
براساس آمار و ارقامی که حدود دو سال پیش منتشر شد، طرح نوسازی بافت اطراف حرم امام‌رضا (ع) با آن درصد پیشرفت نه‌چندان زیاد پس از بیست سال، بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان برای شهرداری و دولت هزینه داشته است و برای اینکه به نتیجه برسد و تمام شود، بی‌تردید به رقمی معادل و حتی بیش از چیزی که تا امروز اعتبار صرف آن شده است، نیاز دارد؛ اعتباری که بخش درخورتوجهی از آن از طریق انتشار اوراق مشارکت برای پروژه‌های بافت اطراف حرم به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌ها تأمین می‌شود. انتشار این اوراق از سال ۱۳۹۷ به بعد تقریبا سرعت بیشتری گرفت؛ در همین سال و براساس مصوبه سفر رئیس‌جمهور به مشهد، قرار شد ۳ هزارمیلیارد تومان اوراق مشارکت برای بافت اطراف حرم اختصاص پیدا کند. طبق این مجوز دولت، شهرداری مشهد می‌توانست در سال ۱۳۹۷، ۷۰۰ میلیارد تومان، در سال ۱۳۹۸، هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان و در سال ۱۳۹۹، هزارمیلیارد تومان اوراق منتشر کند.
حدود یک سال بعد، شهردار وقت منطقه ثامن اعلام کرد که بیش از ۶۷۷ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای سروسامان دادن به پروژه‌های منطقه، منتشر شده است و در روز‌های پایانی همین سال نیز شورای اسلامی شهر مشهد در مصوبه‌ای، به شهرداری اجازه داد پیگیری‌ها و رایزنی‌هایش را برای انتشار هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان اوراق آغاز کند.
تأمین اعتبار برای پروژه بیست‌وچندساله نوسازی اطراف حرم مطهر رضوی در سال ۱۳۹۹ هم ادامه پیدا کرد و فقط در پنج ماه ابتدایی این سال، طبق ادعای معاونت اقتصادی شهرداری مشهد، حدود هزارمیلیارد تومان اوراق برای این پروژه منتشر شد. سال ۱۴۰۰ حدود ۳۲۷ میلیارد تومان اعتبار دیگر در قالب همین اوراق به طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر اختصاص یافت تا بخشی از چالش‌های مالی این پروژه سنگین، بر طرف شود و روال کار سرعت بگیرد.
سال ۱۴۰۱ از نظر تأمین مالی و انتشار اوراق مشارکت برای بافت ثامن، تقریبا سال خوبی بود؛ ۲۲ تیر امسال، شورای اسلامی شهر مشهد به لایحه دوفوریتی انتشار اوراق مالی اسلامی برای فاز ۵ طرح بازسازی بافت اطراف حرم مطهر رأی مثبت داد و شهرداری مجوز پیگیری انتشار اوراق به مبلغ هزارمیلیارد تومان را از شورای شهر گرفت. در مرداد همین سال نیز معاونت اقتصادی شهرداری مشهد خبر داد که ۲۳۰ میلیارد تومان اوراق برای این بافت منتشر شده است و قرار است تا ۵۰ درصد از مبلغ بازپرداخت آن را دولت بدهد.
اما شهردار منطقه ثامن در گفتگو با شهرآرا، با اشاره به گرفتن موافقت از بانک مرکزی برای تخصیص این اوراق جدید گفت: فرایند‌های موردنیاز بانکی برای این هزارمیلیارد تومان اوراق، طی و موافقت‌ها دریافت شده است. معاونت اقتصادی شهرداری مشهد درحال‌حاضر تلاش می‌کند تا پایان سال مجوز انتشار آن را بگیرد.
ساسان نورین‌مقدم با تأکید بر برنامه‌ریزی شهرداری برای اجرای پروژه‌هایی متناسب با این عدد افزود: ما برای این عدد، به اندازه هزارمیلیاردتومان برنامه داریم و متناسب با آن، پروژه تعریف و اجرا خواهیم کرد و این پروژه‌ها و برنامه‌ها به اطلاع مردم خواهد رسید. وی ادامه داد: با انتشار این اوراق، بخشی از گام‌های لازم برای پیشبرد طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی برداشته می‌شود و در ادامه با اختصاص ارقام دیگری، طرح کامل خواهد شد.