سیدمهرداد امیرکلالی | شهرآرانیوز؛ سرویس بهداشتی عمومی از هر نوعش که باشد، نیاز مبرم شهروندان در شهرهاست، به ویژه در کلان شهری مانند مشهد که علاوه بر جمعیت میلیونی، همه ساله تعداد زیادی زائر را هم در دل خود جای می‌دهد. موضوع نصب سرویس بهداشتی‌های کانکسی عمومی و سیار، چند سالی است که در دستورکار مدیریت شهری مشهد قرار گرفته است، اما باز هم کمبود و یا تعطیلی این چهاردیواری اضطراری در بسیاری از نقاط شهر به ویژه شریان‌های اساسی و پرترددی مانند هسته مرکزی شهر و اطراف حرم و خیابان‌هایی مانند بولوار احمدآباد به دلیل تمرکز مطب پزشکان و مراکز درمانی گلایه شهروندان را به همراه دارد.
خادمی یکی از شهروندان، در پیامکی که برای روزنامه ارسال کرده است، نوشته است: «در خیابان‌های پرترددی مثل عارف و پرستار که زائر و شهروند به مطب‌های دکتر مراجعه می‌کنند و ساعت‌ها در نوبت هستند، سرویس بهداشتی در نظر گرفته نشده است. مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها نیز به ندرت اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را به مراجعان می‌دهند. لااقل شهرداری به فکر سلامت مردم باشد و سرویس بهداشتی احداث کند.»
حمیدی فر نیز از مخاطبان روزنامه در پیامکی نوشته است: «برخی سرویس بهداشتی‌های سیار شهر در ساعاتی از روز که مردم به آن احتیاج دارند، بسته است. چند روز پیش که فرزند کوچکم به سرویس بهداشتی نیاز داشت، به دو سرویس بهداشتی رفتیم و هر دو بسته بودند و مجبور شدیم تا رسیدن به منزل صبر کنیم که برای سلامتی افراد خوب نیست.»
قاسمی نیا از کسبه محدوده حرم مطهر در تماسی با شهرآرا، گفت: «شهرداری باید در محدوده حرم مطهر، سرویس بهداشتی‌های بیشتری احداث یا مستقر کند. این حجم از زائر همیشگی، همواره به سرویس بهداشتی نیاز دارند و در نبود سرویس بهداشتی عمومی به مغازه‌ها مراجعه می‌کنند که ما نیز محدودیت داریم.»
به دنبال پیگیری این مطالبه شهروندان به سراغ سرپرست اداره کل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری مشهد رفتیم. داوود لطیفی با بیان اینکه هم اکنون در شهر مشهد ۴۱۷۸ چشمه سرویس بهداشتی عمومی وجود دارد، می‌افزاید: از این تعداد ۱۰۱۳چشمه (۵۸۱ ثابت +۴۳۲ سیار) در حوزه خدمات شهری، ۲۴۴۵چشمه در حوزه فضای سبز و ۶۴۰ چشمه به طور مشارکتی بهره برداری شده است.
او بیان می‌کند: در مواقع لزوم، هشتاد چشمه سرویس بهداشتی سیار هم جانمایی می‌شود.
در ادامه می‌افزاید: در قالب یک طرح برای جانمایی و پراکنش سرویس‌های بهداشتی سطح شهر، مشاور مطالعاتی را بر اساس یک سری ضوابط مجتمع‌های تجاری، میزان تردد و تعداد پایانه‌های حمل ونقل بار و مساجد در محله‌های شهر انجام داد که بر اساس این مطالعه، حدود هزار چشمه سرویس بهداشتی دیگر برای شهر مشهد در ۱۰۹ نقطه لازم است.
سرپرست اداره کل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری مشهد با اشاره به اینکه از نظر ما بهترین حالت این است که سرویس‌های بهداشتی احداث شود، بیان می‌کند: سرویس بهداشتی سیار، امکانات محدودی دارد و استفاده از آن برای معلولان سخت است و اتاق تعویض پوشک بچه ندارد.
لطیفی دررابطه با چگونگی احداث این تعداد سرویس بهداشتی نیز می‌گوید: احداث آن‌ها در قالب چند بسته تعریف شده که یکی از آن ها، بسته اقتصادی است که فراخوان جذب سرمایه گذار انجام شده است و سرمایه گذار سرویس بهداشتی را احداث کرده و از فضای آن برای تبلیغات استفاده می‌کند.
او ادامه می‌دهد: بسته دیگر این است که شهرداری اقدام به احداث سرویس بهداشتی کند و بودجه آن برای سال آینده پیش بینی شده است. بسته‌های دیگر مربوط به استقرار کانکس و استفاده از ظرفیت خیریه است.
این مقام مسئول شهرداری درباره سرانه سرویس بهداشتی در شهر‌های بزرگ، بیان می‌کند: در شهر مکه مکرمه به ازای هر ۵۱۰ نفر، یک چشمه سرویس بهداشتی، در تهران به ازای هر ۱۴۷۳ نفر، یک چشمه سرویس بهداشتی و در مشهد به ازای هر ۷۰۰ نفر یک چشمه سرویس بهداشتی وجود دارد که پراکنش آن در شهر نیاز به بازنگری دارد که مشاور، مطالعات آن را انجام داده و با افزوده شدن هزار چشمه دیگر، سرانه سرویس بهداشتی در مشهد بهتر می‌شود.
لطیفی درباره کمبود سرویس بهداشتی در خیابان‌های پرتردد شهر می‌گوید: بر اساس ضوابط شهرسازی، مجتمع‌های تجاری، آزمایشگاه‌ها و مطب‌های پزشک مکلف هستند که سرویس بهداشتی مراجعانشان را تأمین کنند، ولی متأسفانه این مراکز کم لطفی می‌کنند و اجازه استفاده مراجعانشان را از سرویس‌های بهداشتی نمی‌دهند. از سویی نمی‌توان در همه جای شهر سرویس بهداشتی احداث کرد، چون کسبه به استقرار یا احداث آن اعتراض می‌کنند، ولی بااین حال ۳۱ چشمه سرویس بهداشتی در محدوده خیابان احمدآباد داریم و صنوف شاغل در خیابان‌های پرتردد مثل عارف و پرستار باید با مردم در این زمینه همکاری کنند.
سرپرست اداره کل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری مشهد درباره سرویس‌های بهداشتی محدوده حرم مطهر نیز بیان می‌کند: سرویس‌های بهداشتی محدوده حرم سه شیفت و در باقی مناطق دوشیفت هستند. در برخی مناطق که مراجعه کننده کمی وجود دارد، ساعات پرتردد را مشخص می‌کنیم و در همان ساعات سرویس بهداشتی باز است. اگر شهروندان خواستار ادامه فعالیت بیشتر یک سرویس بهداشتی هستند، آدرس موردنظر را به سامانه ۱۳۷ شهرداری اعلام کنند تا به پیمانکار اعلام کنیم که در آن ساعات مدنظر بازنگه دارند.
همچنین او از تزریق دویست چشمه سیار سرویس بهداشتی در دهه آخر صفر به ظرفیت شهر خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: این سرویس‌های بهداشتی عموماً اطراف حرم مطهر، مناطق ثامن، هشت و ورودی‌های شهر مشهد در زمان تراکم جمعیت مستقر می‌شوند. از طریق بودجه دولتی نیز طرحی نوشته شده است که از این محل نیز برای احداث سرویس بهداشتی در اطراف حرم مطهر استفاده شود. همچنین در مناطق ۱۰، ۵ و ۴ احداث می‌شود.
لطیفی خاطرنشان می‌کند: همچنین امسال، برنامه ریزی برای تأمین ۲۴۸ چشمه سرویس بهداشتی در دستورکار قرار گرفته بود که از این تعداد ۱۷۳ چشمه سرویس بهداشتی بهره برداری شده است، ۲۵ چشمه در حال ساخت و ۵۰ چشمه در ایام مناسبتی استفاده می‌شود.
سرپرست اداره کل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری می‌گوید: در بین مناطق به لحاظ دارابودن سرویس بهداشتی، منطقه ۷ با ۷۲۱ چشمه دارای بالاترین رتبه و منطقه ۱۲ هم با ۸۸ چشمه، کمترین رتبه را به خود اختصاص داده است.
لطیفی بیان می‌کند: جانمایی سرویس‌های بهداشتی برابر استعلام از مناطق و با اولویت نقاط زائرنشین و پرتردد انجام می‌پذیرد. بنابر بررسی و مطالعات انجام شده، محله‌های سرشور، عنصری، پایین خیابان و جنت دارای بیشترین اولویت تأمین سرویس بهداشتی و محله‌های صفی آباد، رحمانیه، نقویه، صادقیه، امیریه، رازی، شهید رضوی، مهرمادر شمالی، سیس آباد، شهرک شیرین، زکریا، گلدیس و شهید رضوی هم کمترین اولویت را دارند.
او می‌گوید: شهروندان برای اطلاع از پراکنش سرویس‌های بهداشتی می‌توانند به نرم افزار شهرمن در قسمت نقشه همراه یا سایت اینترنتی sdi.mashhad.ir مراجعه کنند. در محدوده حرم مطهر نیز تابلو اخباری نصب کرده ایم.