شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ این روند در طی سه سال گذشته، به علت شیوع کرونا و تعطیلی سینماها دچار اختلال شده است، به طوری که بسیاری از آثار رونمایی شده در دوره‌های گذشته جشنواره، هنوز نتوانسته اند به اکران عمومی برسند. حتی با وجود آنکه برخی از این آثار از نمایش در سینماها انصراف داده اند و راهی اکران آنلاین یا تلویزیونی شده اند، همچنان صف فیلم‌های اکران نشده سینماها طولانی است.
حدود یک ماه دیگر هم چهل ویکمین دوره جشنواره فیلم فجر آغاز می‌شود و باز تعداد دیگری فیلم به این صف اضافه خواهند شد که خود می‌تواند بحران جدیدی را ایجاد و شانس فیلم‌های قدیمی‌تر برای رسیدن به اکران عمومی را کمتر کند. درحالی که برخی فیلم‌های دوره‌های قبلی جشنواره جزو آثاری هستند که اکرانشان در شرایط این روز‌ها می‌تواند به رونق یافتن دوباره سینماها کمک کند. در نوشتار پیش رو نگاهی داشتیم به آثاری که در سه دوره گذشته جشنواره رونمایی شده اند، ولی هنوز روی پرده نرفته اند.
از ۲۲ اثری که در بخش سودای سیمرغ چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده اند، تا به امروز فقط ۹ اثر راهی پرده سینما‌های کشور شده اند. از میان آثار اکران نشده این دوره می‌توان به «ملاقات خصوصی» ساخته امید شمس اشاره کرد. قرارداد نمایش این فیلم شهریور امسال ثبت شد و قرار بود نمایش آن در مهر آغاز شود، اما شکل گیری ناآرامی‌ها در کشور، سینماها را دچار رکود کرد و باعث شد عوامل سازنده «ملاقات خصوصی» فیلمشان را راهی پرده نقره‌ای نکنند. این فیلم با بازی پریناز ایزدیار و هوتن شکیبا در جشنواره سال گذشته، مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرده بود.
«نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی، «برف آخر» ساخته امیرحسین عسکری و «بی رؤیا» به کارگردانی آرین وزیردفتری که توجه داوران جشنواره سال گذشته را به خود جلب و جوایز مهمی دریافت کرده بودند نیز همچنان در صف اکران قرار دارند. «نگهبان شب» با بازی محسن کیایی، موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی شده است. «بی رؤیا» با بازی طناز طباطبایی و «برف آخر» با نقش آفرینی امین حیایی به ترتیب جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرده است.
در میان آثار اکران نشده از دوره چهلم جشنواره، دو فیلمی که با محوریت دفاع مقدس ساخته شده اند نیز دیده می‌شوند. «۲۸۸۸» به کارگردانی کیوان علی محمدی و علی اکبر حیدری که فیلمی متفاوت از سینمای جنگ است و داستانی عاشقانه را روایت می‌کند و «دسته دختران» ساخته منیر قیدی که راوی مقاومت و ایثار زنان در روز‌های پرتلاطم ابتدایی جنگ است.
«لایه‌های دروغ» رامین سهراب و «ماهان» به کارگردانی حمید شاه حاتمی نیز هنوز به اکران عمومی نرسیده اند، دو اثری که جزو فیلم‌های ضعیف جشنواره سال گذشته بودند و شاید مخاطبان زیادی هم منتظر اکران آن‌ها نیستند. «درب» ساخته هادی محقق که موفق به دریافت دیپلم افتخار جایزه ویژه هیئت داوران چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر شد هم وضعیت اکرانش همچنان نامشخص است.
سی ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر در اوج دوران کرونا و در شرایط متفاوتی برگزار شد. براین اساس فقط شانزده اثر که در بخش‌های مختلف سودای سیمرغ نامزد دریافت جایزه شده بودند، در سینماها اکران شدند. اما از میان همین تعداد هم همچنان آثاری باقی مانده اند که نتوانسته اند به اکران عمومی برسند.
سحر دولتشاهی و پژمان جمشیدی که داستانی تلخ دارد، پیش‌تر اعلام شده بود در تابستان ۱۴۰۱ روی پرده می‌رود، اما این اتفاق رخ نداد و عوامل فیلم خبر جدیدی درباره وضعیت اکران آن منتشر نکرده اند. «روزی روزگاری آبادان» ساخته حمیدرضا آذرنگ، دیگر فیلم به نمایش درآمده در جشنواره سی ونهم، با وجود دریافت پروانه نمایش هنوز روی پرده سینما‌های کشور نرفته است. «ستاره بازی» به کارگردانی هاتف علیمردانی و مامان ساخته آرش انیسی نیز در صف اکران سینماها قرار دارند.
فقط چند روز بعد از پایان سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر، شیوع کرونا در کشور اعلام و سینماها تعطیل شد. اتفاقی که حتی اکران عید نوروز را که معمولا از آثار رونمایی شده در جشنواره فیلم فجر تشکیل می‌شود، لغو کرد. ازاین رو با وجود گذشت سه سال، آثار مختلفی از این رویداد هنوز باقی مانده اند که راهی پرده سینماها نشده اند. از میان آن‌ها می‌توان به «ابر بارانش گرفته» ساخته مجید برزگر، «من می‌ترسم» به کارگردانی بهنام بهزادی، «سه کام حبس» ساخته سامان سالور و «عامه پسند» اثر سهیل بیرقی اشاره کرد.
کیوان علی محمدی و علی اکبر حیدری نیز که سال گذشته با فیلم «۲۸۸۸» در جشنواره حضور داشتند، هنوز اثر قدیمی شان به نام «سینما شهر قصه» از آثار رونمایی شده در جشنواره سی و هشتم به اکران عمومی نرسیده است. باید دید این دو سینماگر کدام یک از این دو آثار را زودتر راهی پرده سینماها می‌کنند. «پدران» ساخته سالم صلواتی و «دشمنان» به کارگردانی علی درخشنده نیز دو فیلم حاضر در بخش نگاه نو سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر هستند که وضعیت اکرانشان همچنان نامشخص است.
سه اثر سیاسی «لباس شخصی»، «مصلحت» و «ضد» که به ترتیب در دوره‌های سی وهشتم، سی ونهم و چهلم دوره جشنواره فیلم فجر رونمایی شدند، همچنان در صف اکران قرار دارند. «لباس شخصی» به کارگردانی امیرعباس ربیعی که در بخش نگاه نو سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت به عملکرد حزب توده ایران در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد.
ربیعی با وجود اکران نشدن فیلم «لباس شخصی» سال گذشته با اثر جدیدش به نام «ضد» که آن هم درام سیاسی است، در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرد. فیلمی که داستانش در بستر التهابات کشور در تابستان سال۱۳۶۰ می‌گذرد. با وجود آنکه سامانه عماریار برای اکران مردمی «ضد» برنامه ریزی کرده، همچنان وضعیت نمایش این فیلم نامشخص است. «مصلحت» به کارگردانی و نویسندگی حسین دارابی و تهیه کنندگی محمدرضا شفاه که در سی ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت نیز به ماجرایی در اوایل سال۶۰، زمانی که نظام سیاسی جدید مستقر می‌شود، می‌پردازد.
در این زمان اختلاف سیاسی میان یکی از شخصیت‌های بانفوذ نظام با فرزندش، آن‌ها را در مقابل هم قرار می‌دهد و موجب تقابل و موازانه سخت پیوند خانوادگی و مصلحت سیاسی کشور می‌شود. رئیس سازمان سینمایی حوزه هنری مرداد امسال درباره علت اکران نشدن این فیلم گفته بود: «موارد و ملاحظاتی از طرف برخی دستگاه‌ها درباره فیلم مصلحت وجود دارد که خارج از فضای مربوط به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سینماست، اما با رایزنی‌های انجام شده، مسئله و مشکل خاصی برای اکران فیلم مصلحت وجود ندارد. بر اساس تقویم زمان بندی اکران فیلم‌های حوزه هنری، هنوز زمان مناسب اکران این فیلم فرانرسیده است.»
وضعیت اکران «خائن کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی و از آثار رونمایی شده در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر که از حضور بازیگران مطرح زیادی بهره گرفته همچنان نامشخص است. در ماه‌های گذشته در برخی خبر‌های غیررسمی اعلام شده بود عوامل این فیلم قصد دارند، نسخه سریالی «خائن کشی» را از طریق یکی از پلتفرم‌ها منتشر کنند. پیش از این فیلم «روز بلوا» ساخته بهروز شعیبی، سینماگر مشهدی که در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر رونمایی شده بود نیز به صورت مینی سریال دردسترس مردم قرار گرفته بود و نسخه سینمایی آن روی پرده نرفت. در سه سال گذشته به دلیل تعطیلی سینماها، برخی آثار به طور آنلاین اکران شدند که از میان آن‌ها می‌توان به «مردن در آب مطهر» ساخته نوید محمودی، «پسرکشی» به کارگردانی محمدهادی کریمی و «کشتارگاه» اثر عباس امینی از آثار رونمایی شده در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر اشاره کرد.
همچنین در اقدامی بی سابقه دو فیلم از آثار سی ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر پیش از اکران در سینماها در تلویزیون به نمایش درآمدند. «یدو» ساخته مهدی جعفری و «تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری در نوروز ۱۴۰۰ برای مخاطبان تلویزیون به نمایش درآمدند. البته «تک تیزانداز» بعد از این اتفاق مدت کوتاهی در سینماها اکران شد، ولی «یدو» هیچ وقت به اکران عمومی در سینماها نرسید.
«شهرک» ساخته علی حضرتی و «بی مادر» به کارگردانی سیدمرتضی فاطمی، دو اثر رونمایی شده در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر که از حضور هنرمندان مشهدی بهره گرفته اند نیز هنوز نتواسته اند به اکران عمومی برسند. در فیلم «شهرک» ساعد سهیلی و در «بی مادر» میترا حجار به ایفای نقش پرداخته است.
«قصیده گاو سفید» به کارگردانی بهتاش صناعی‌ها و تهیه کنندگی غلامرضا موسوی سینماگر مشهدی که اولین بار در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر رونمایی شد را می‌توان جزو آثار توقیفی سال‌های اخیر سینماها دانست که هنوز نتوانسته پروانه نمایش دریافت کند.
البته نسخه‌ای از این فیلم در فضای مجازی منتشر شده است که احتمال اکران آن در صورت صدور مجوز را هم کم رنگ می‌کند. رضا عطاران که انتظار می‌رود امسال با فیلم «رکر» در چهل ویکمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشد، دو فیلم اکران نشده در کارنامه کاری اش دیده می‌شود که هر دو در جشنواره سی و نهم رونمایی شده بودند.
«شیشلیک» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که به نظر می‌رسد توقیف شده و معلوم نیست مشکل اکرانش حل می‌شود یا نه و فیلم «روشن» ساخته روح ا... حجازی که سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای عطاران به همراه داشت. «روشن» در شهریور امسال توانست پروانه نمایش دریافت کند. فیلم «گیج گاه» اولین ساخته عادل تبریزی، سینماگر مشهدی و با بازی حامد بهداد و باران کوثری، با وجود گذشت دو سال از اکرانش در سی ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر هنوز راهی پرده سینماها نشده است.
البته قرارداد اکران این فیلم در شهریورماه امسال ثبت شده بود و قرار بود در پاییز اکرانش آغاز شود که درنهایت این اتفاق رخ نداد. «تعارض» با نام سابق ریست به کارگردانی محمدرضا لطفی و تهیه کنندگی سیدامیر سیدزاده، سینماگر مشهدی که در بخش نگاه نو سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت نیز هنوز به اکران عمومی نرسیده است.