لغو ۷۰ درصدی تورهای ورودی و افزایش تعداد تورهای خروجی ترکیه، گردشگری داخلی را زمین گیر کرده است.
شیما سیدی- «بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون گردشگر در دنیا وجود دارد.»، «از هر ۱۰ شغل در دنیا، یکی در حوزه گردشگری است.»، «گردشگری پول سازترین و پایدارترین صنعت جهان است.» حتما این جملات را زیاد شنیده اید، تقریبا هر مسئولی که می‌خواهد در حوزه گردشگری سخنرانی کند، این جملات را اول متن خود می‌گذارد و بعد هم با اشاره به ظرفیت‌های ایران ادامه می‌دهد «ایران جزو ۱۰ کشور اول دنیا در جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی است»، کشوری چهارفصل است و جاذبه‌های طبیعی بی نظیری دارد.
بر اساس همین ویژگی‌ها هم در سال‌های اخیر صنعت گردشگری مورد توجه بسیاری از مردم و مسئولان قرار گرفته است. بسیاری از مردم ایران کسب و کارشان را بر پایه گردشگری بنا کرده اند و مسئولان هم از آن سو با تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه برای بهره مندی بیشتر از صنعت گردشگری خیز برداشته اند، اما دریغ که گردشگری صنعتی «ترسو» و از آن سو هم «بی دفاع» است، بدین معنی که با کوچک‌ترین خبری ولو شایعه، به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد.
حادثه دردناک اخیر ایران هم گرچه اشتباه بود و داغی عظیم بر سینه مان نهاد، صنعت گردشگری را دستخوش چالشی بی سابقه کرد. قرار گرفتن ایران در فهرست هشدار سفر برخی از کشور‌های اروپایی، لغو پرواز‌ها به سمت ایران و همچنین لغو ۷۰ درصد تورهای ورودی به ایران نشان از حال ناخوش صنعت گردشگری در این روز‌ها دارد که اگر درست مدیریت نشود، می‌تواند منجر به نابودی صنعت گردشگری ایران شود.
با تسهیلات سفر‌های داخلی را رونق دهیم
جابه جایی گردشگری، به معنای تقویت گردشگری داخلی و جلوگیری از تضعیف ظرفیت‌های گردشگری یکی از راه‌هایی است که به از میان نرفتن کسب و کار‌های مرتبط با گردشگری در شرایط فعلی کمک می‌کند. این راه حل باید دست کم تا زمانی که دوباره گردشگری خارجی روی مدار اصلی قرار گیرد، ادامه یابد؛ بنابراین اگر دولت در شرایط فعلی کشور درک کرده که گردشگری، اشتغال و توسعه اقتصادی خوبی ایجاد کرده و باعث تحرک شده است.
در نتیجه باید به این جریان بیشتر کمک کند و با تعیین مشوق‌هایی مثل «سهمیه بنزین سفر» به ویژه برای نوروز و سایر تعطیلات، کمک کند تا اقشار مختلفی به سفر روند تا با کاهش جریان سفر‌های داخلی مواجه نشویم.
روزانه ۱۸ پرواز از تهران به استانبول حرکت می‌کند
مجید فرقانی، دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: «متأسفانه تحولات اخیر چه موقت باشد و چه طولانی مدت، بر صنعت گردشگری ما تأثیر خود را به صورت کوتاه مدت و بلند مدت خواهد گذاشت.» او ایجاد انگیزه در میان مردم برای رفتن به سفر داخلی را راه حلی برای عبور از بحران فعلی می‌داند، اما توضیح می‌دهد که سیاست کنونی سازمان هواپیمایی کشور درست بر خلاف این مسیر حرکت می‌کند. به گفته فرقانی «سازمان هواپیمایی کشور با صدور بی رویه مجوز پرواز در برخی از مسیر‌های خارجی مثلا استانبول، موجب شده نرخ این پرواز‌ها به شدت کاهش یابد.»
او ادامه می‌دهد: «روزانه ۱۸ پرواز از تهران به استانبول و برعکس در حرکت است و این ازدیاد پرواز موجب شده نرخ پرواز تهران استانبول به ۱۹۰ هزار تومان و تورهای ۳ شب به مقصد این شهر به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برسد.
در حالی که در همین زمان نرخ پرواز و تور مشهد در هتل چهارستاره بیشتر از این ارقام می‌شود. ادامه این روند در شرایطی که تعداد پرواز‌های ورودی ما از کشور‌های خارجی کاهش یافته است، گردشگری داخلی را به نابودی می‌کشاند.» فرقانی در پایان تأکید می‌کند: «در صورتی که جلوی این رقابت ناسالم گرفته نشود، انگیزه‌ای برای سفر‌های داخلی باقی نمی‌ماند.»
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی مشهد، تخصیص یارانه سفر، سهمیه بنزین سفر و... را تنها راه حل حفظ صنعت گردشگری ایران می‌داند.
از این شرایط عبور می‌کنیم
سقوط هواپیمای اکراینی ضربه بزرگی به گردشگری وارد کرده است، اما با برنامه ریزی جدید از آن عبور می‌کنیم و حتما به حالت نرمال برمی گردیم. این واکنش علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به تحولات اخیر است. او با قابل توجه خواندن لغو ۷۰ درصدی تورهای ورودی به ایران، درباره برنامه وزارتخانه برای کاهش اثر این تحولات بر وضعیت گردشگری کشور گفته است: «ما بازار‌های جدیدی را اضافه می‌کنیم و امیدواریم این شرایط تغییر کند.»
برای بازگرداندن رونق گردشگری چه باید کرد؟
مژگان ثابت تیموری، نایب رئیس کمیسیون گرشگری اتاق بازرگانی درباره نقش گردشگری در صلح جهانی می‌گوید: «سوگندنامه صلح گردشگری در سال ۱۹۸۸ در کانادا، جهانگردی را نیروی حیاتی برای صلح می‌داند. تجارت جهانی و سرمایه گذاری با نبود صلح مختل خواهد شد به همین نسبت وقوع ناامنی در یک کشور، ورود گردشگر به آن مقصد گردشگری را نیز تحت تأثیر قرارداده و متعاقب آن تولید ناخالص داخلی کاهش خواهدیافت؛ بنابراین گردشگری منتفع از صلح خواهد بود و اقتصاد جهانی منتفع از توسعه گردشگری.»
او سپس با اشاره به تحولات اخیر توضیح می‌دهد: «همان گونه که اخبار و آمار نشان می‌دهد، آسمان ایران به دلیل وقایع اخیر و سقوط هواپیمایی کشور اوکراین، ناامن تشخیص داده شده است. کشور‌ها برای حفظ امنیت جانی شهروندان و اتباع خود، مسیر پروازی هواپیمایی خود را از آسمان ایران به آسمان عراق و آذربایجان تغییر داده اند. این مسئله علاوه بر اینکه ذهنیت گردشگران را به ایران منفی می‌کند، عواید حاصل از آسمان امن پیش از این واقعه در کشور را نیز متضرر نموده است.
کشور‌هایی که به دنبال ورود به مقصدی امن، تاریخی و زیبا، ایران را انتخاب کرده بودند، در صورت تمایل نیز امکان ورود به کشور را ازدست داده اند.» تیموری درپاسخ به این سوال که برای برگردندان رونق دوباره گردشگری به کشور چه باید کرد می‌گوید: «یکی از این گزینه‌ها تعامل با شرکت‌های رقیب ایرلاین‌هایی است که پرواز خود را به ایران لغو نموده اند، که اکنون نیز این اتفاق در ترکیه رخ داده است و شرکت‌های کمتر نام و نشان دار، به جای هواپیمایی ترکیش وارد قرارداد‌های جابه جایی مسافران ایرانی و یا گردشگران از مقصد ترکیه شده اند.
دوم مذاکره با شرکت‌های هواپیمایی قدرتمندی است که پیش از این با ما قرارداد داشته اند تا با جلب اطمینان از امنیت آسمان ایران و سهل کردن تعاملات ارزی (حتی به قیمت پرداخت هزینه بیشتر)، پرواز‌های خطوط قبلی را از سر بگیرند. سوم با شفاف سازی، اعتماد از دست رفته در فضای بین المللی را پس از حادثه سقوط هواپیما بازگردانیم. پیگیر برقراری صلح در فضای خلیج فارس و امنیت تنگه هرمز و همسو نمودن کشور‌های جنوبی خلیج فارس باشیم تا امکان تعاملات تجاری و گردشگری برقرار شود و به جلب اعتماد و جبران خسارت به شرکت‌های خدمات مسافرتی خارجی گردشگر فرست به ایران اقدام نماییم.»