خرداد ۱۰ سال پیش بود که شهرآرا از یک هفته‌نامه به روزنامه تبدیل شد تا اخبار را روزانه به مخاطبان منتقل کند و پلی باشد برای ارتباط میان مردم و مدیران شهری. شهرآرا در این ۱۰ سال دستخوش تغییرات مختلفی چه در زمینه‌های محتوایی و چه در زمینه‌های ساختاری شده و در دوره جدید نیز با در نظر گرفتن صفحات جدید برای روزنامه و انتشار ضمیمه‌های مختلفی همچون «میلان»، «کوله‌پشتی»، «شهربانو» و «مترو» فصل جدیدی از فعالیت این روزنامه رقم خورده است. تلاش‌ها و تغییرات روزنامه در این سال‌ها در نهایت منجر به این شد که در مراسم دهمین سالگرد روزنامه شهرآرا، موضوع قرار گرفتن این روزنامه در اولین سطح از دسته‌بندی روزنامه‌های کشور مطرح شود، خبری که سید محمدرضا دربندی، مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ۲۳ خردادماه و در مراسم دهمین سالگرد روزنامه شهرآرا بیان کرد. در این مراسم که در تالار شهر مشهد برگزار شد، علاوه بر دربندی، مدیران کشوری و شهری و روزنامه‌نگاران مختلفی حضور داشتند که از میان آن‌ها می‌توان به علی ربیعی، سخن‌گوی دولت، محمدرضا کلایی، شهردار مشهد، محمدرضا حیدری، رئیس شورای شهر مشهد، حمیدرضا موحدی زاده، محمدحسین ودیعی، سیدمحسن حسینی پویا، از اعضای شورای شهر مشهد، سید علی حسینی، مدیرکل دفتر امور مجلس وزارت ارشاد، شهریار آل شیخ، معاونت برنامه و بودجه، مهدی زارعی، معاون فرهنگی و اجتماعی، مهدی یعقوبی، سرپرست معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد، احسان مازندرانی، مدیرمسئول سابق فرهیختگان، جواد دلیری، سردبیر روزنامه ایران، بهروز بهزادی، روزنامه‌نگار و سردبیر اسبق روزنامه اعتماد، ایمان شمسایی، مدیرمسئول روزنامه قدس، امیر جلیلی‌نژاد و سید جلال فیاضی، سردبیر و مدیرمسئول اسبق روزنامه شهرآرا، اشاره کرد.
شهرآرا صدای گروه‌های خاموش باشد
سخن‌گوی دولت تدبیر و امید هم با حضور در مراسم دهمین سالگرد انتشار روزنامه شهرآرا، با بیان اینکه موضوع رسانه و افکار عمومی سبقه دیرین دارد گفت که در شرایط کنونی، حیات امروز و فردای جامعه ایران را بدون اغراق منطبق با کنش‌های رسانه‌ای می‌دانم.
اما به گفته علی ربیعی، فناوری‌های ارتباطی امروز بیش از هر دوره دیگری بر زندگی مردم تأثیر گذاشته و به افکار عمومی متصل شده است.
او در ادامه با بیان اینکه امروز در زمینه ارتباطات و سخن دچار کاستی‌هایی هستیم افزود که برای داشتن جامعه‌ای خوشبخت باید با کمک رسانه‌ها و شهرآرا‌ها به دنبال سخن‌ها و روایت‌های مشترک باشیم.
سخن‌گوی دولت دوازدهم همچنین ارتباط را پایه اعتماد و اعتماد را پایه انسجام ملی دانست: «ما نیازمند این هستیم که بیش از گذشته صدای گروه‌های خاموش، فقرا، بیکاران، کارگران، بازنشستگان و گروه‌های مختلف اجتماعی را بشنویم. در این راستا امروز هم از شهرآرا می‌خواهیم صدای گروه‌های خاموش هم باشد.» ربیعی در ادامه با بیان اینکه «خوشحالیم که شهرآرا صدای توان‌یابان را سامان داده است» افزود: در دولت با کمک رسانه، نهاد‌های اجتماعی و مدنی می‌توانیم صدا‌های مشترک تولید کنیم، اما این امر محقق نمی‌شود مگر اینکه صدای همه گروه‌ها شنیده شود. او راه حل نخست ایجاد صدا‌های مشترک را موضوع آزادی‌های رسانه‌ای دانست و گفت: به‌نظر من صدای کاغذی از بین نرفته است، می‌دانیم که روزنامه می‌نویسد و این نوشتار هم ماندگار می‌شود.
ربیعی همچنین با بیان اینکه امروز نیازمند میانجی‌های اجتماعی هستیم که با روزنامه‌ها سازگاری داشته باشند افزود: در این راستا برای داشتن جامعه‌ای با صدای واحد، باید با صدا‌هایی که مسئولانه می‌نویسند و پای نوشته خود می‌ایستند با جامعه حرف بزنیم.
او در ادامه با تأکید بر اینکه خواندن خبر‌های ناامیدکننده یا مواردی که برای ناامنی روانی تولید شده‌اند به پیشرفت جامعه کمک نمی‌کند گفت: امروز روزنامه‌نگاری تحریری و تحقیقی در راستای نشان دادن راه درست به مخاطبان و جامعه کمک می‌کند.
آثار شهرآرا جذاب و قابل اعتناست
سخن‌گوی دولت تدبیر و امید بر این مهم که آثار شهرآرا از مجموعه آثار قابل اعتنا و جذاب است تأکید کرد: این موضوع نشان می‌دهد که شهرآرایی‌ها توانستند در این مدت رسانه‌ای باسواد و قابل اعتنا را عرضه کنند. در همین راستا به همه دست‌اندرکاران رسانه تبریک می‌گویم. ضمن تقدیر از شهردار مشهد و شورای شهر می‌خواهم با حمایت‌های خود کمک کنند شهرآرا رسانه گروه‌های خاموش استان و مشهدهم باشد.
اما «با پلخمون نگات چغک دلمو زدی» جمله پایانی سخن‌گوی دولت دوازدهم بود. ربیعی بایادی از استاد شجریان که خواننده این تصنیف مشهدی است، گفت حالا می‌خواهم به شهرآرا بگویم: «با پلخمون صدات چغک مخمو زدی!»
مشکل کاغذ حل شده است
علی ربیعی در حاشیه این مراسم در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه «به تقویت و تربیت مطبوعات نیاز داریم» افزود: ضرورت نوشته‌های کاغذی را امروز بیش از همیشه احساس می‌کنم. به گزارش ایسنا، سخن‌گوی دولت در خصوص مشکلات حوزه کاغذ اظهار کرد: خوشبختانه کاغذ وارد شد و مشکل کاغذ تا حدود زیادی حل شده است. سخن‌گوی دولت با اشاره به اینکه «یکی از آسیب‌هایی که امروز در جامعه ایران وجود دارد این است که هر فرد یک خبر تهیه می‌کند و خبر‌هایی غیرمسئولانه تولید می‌شود» گفت: حتی به جای تبیین و تحلیل، بیشتر یک سری قالب‌های خبری افشاگری راه می‌افتد یا خبر‌هایی که ۱۰ درصد واقعیت دارد و ۹۰ درصد دیگر آن به نحوی دیگر بیان می‌شود. این موارد اغتشاش فکری را دامن می‌زند. راه حل این است که مطبوعات یا جا‌هایی را که مسئولانه می‌نویسند تقویت کنیم. همچنین روزنامه‌نگاری فضای مجازی را با روزنامه‌نگاری مسئولانه تقویت کنیم.
به نظر او، از این جهت، در چند وقت گذشته مطبوعات ما حال و روز خوشی را تجربه نکردند و با توجه به مشکلاتی که با آن روبه‌رو شدند، نیاز به تقویت و تربیت مطبوعات و نوشته‌های کاغذی حس می‌شود: ما باید به سمت نوشته‌های مسئولانه برویم. حتی در روزنامه نگاری فضای مجازی هم این اتفاق باید رخ دهد. برای مثال، تمام روزنامه‌ها یک بخش آنلاین هم برای خود ایجاد کردند. این هیچ ایرادی ندارد. باید به سمت نوشتن مسئولانه حرکت کنیم. باید از فرصت‌های فضای مجازی در مسئولانه‌نویسی بهره بگیریم. این کار با روزنامه‌نگاری و تبیین روزنامه‌نگاری تحقیقی، تحلیلی و رشددهنده اتفاق خواهد افتاد.
شهرآرا دارای بیشترین حجم مطالب تولیدی است
سیدمحمدرضا دربندی، مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز در این مراسم آماری درباره وضعیت مطبوعات و رسانه‌های کشور ارائه کرد.
به گفته او از ابتدای انقلاب تا به امروز ۱۱ هزار رسانه از وزارت ارشاد مجوز گرفته‌اند که از میان آن‌ها تنها ۵۷۰۰ رسانه فعالند که شامل ۴۱۰۰ نشریه مکتوب و ۱۶۰۰ رسانه غیرمکتوب و ۳۰ خبرگزاری فعال است و باقی آن‌ها بنا به‌دلایل مختلف، فعالیتی انجام نمی‌دهند.
براساس گفته‌های دربندی، این ۴۱۰۰ رسانه مکتوب شامل ۳۰۰ روزنامه، ۱۸۰۰ هفته‌نامه و دوهفته‌نامه و ۲۰۰۰ ماهنامه است. او در ادامه، آماری از نشریات تخصصی ارائه کرد و گفت: در ایران ۳۵۰ نشریه با موضوع ورزش، ۲۸۰ نشریه با موضوع دین و معارف اسلامی و قرآن، ۱۰۰ نشریه با موضوع سینما، هنر و ادبیات، ۷۵ نشریه در حوزه کودک و نوجوان و ۹۰ نشریه با موضوع خانواده و سرگرمی و جدول منتشر می‌شود.
همچنین به گفته دربندی، ۱۴۰۰ نفر از مدیران مسئول این نشریات، خانم و ۱۵۰ مدیرمسئول، اهل سنت هستند.
مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد از سطح‌بندی روزنامه‌های کشور به سه سطح الف، ب و ج گفت و با اشاره به اینکه سطح الف به برترین روزنامه‌های کشور اختصاص دارد، از قرار گرفتن روزنامه شهرآرا در این سطح خبر داد: «روزنامه شهرآرا در ۱۶صفحه و با شعار مشهد، شهر امید و زندگی کارش را آغاز کرد و به این شعار جنبه عملی داد. من به‌عنوان مسئول همه مطبوعات ایران معتقدم اگرچه این نشریه ویژه مشهد است، آمادگی هماوردی با روزنامه‌های سراسر ایران و عرضه به‌عنوان روزنامه سراسری را دارد.»
او با اشاره به این موضوع که در سفرش به استان‌های دیگر و دیدار با اصحاب رسانه آن مناطق، از شهرآرا به‌عنوان الگویی مناسب یاد می‌کند، از ویژگی‌های این روزنامه گفت: «شهرآرا طیف متنوعی از مخاطبان را مدنظر دارد، مطالب تولیدی‌اش بسیار زیاد است و ویژه‌نامه‌های درخورتوجهی دارد.»
دربندی همچنین طراحی متفاوت لگو و تنوع در ظاهر و محتوای این روزنامه را از ویژگی‌های بارز شهرآرا دانست.
جهش شهرآرا به رده روزنامه‌های برتر کشور
به گفته مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، روزنامه‌های کشور در سه گروه «الف»، «ب» و «ج» تقسیم‌بندی می‌شوند که گروه «الف» بالاترین رتبه در این رده‌بندی است. به گزارش ایسنا، سیدمحمدرضا دربندی، با اعلام این مطلب گفت که روزنامه شهرآرا از منظر کمی و کیفی در گروه «الف» قرار دارد: «جنبه‌های کمی روزنامه شهرآرا مربوط به صفحه‌بندی، ظاهر و خلاقیت‌های آن است که در انتخاب تیتر و عکس بروز و ظهور یافته؛ به‌عنوان مثال تاریخ در این روزنامه به‌جای افقی به‌صورت عمودی نوشته شده است.»
دربندی همچنین با اشاره به ویژگی‌های ظاهری شهرآرا گفت: از این منظر می‌توان به تنوعی که این روزنامه برای مخاطبان گوناگون شامل کودکان، بانوان و محله‌ها دارد، اشاره کرد.
او درباره حوزه محتوایی شهرآرا نیز گفت: برخلاف بعضی روزنامه‌ها که مطالبشان حالت کپی دارد، از نظر محتوایی در شهرآرا بیشترین حجم مطالب تولیدی مشاهده می‌شود. مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نکته مهم دیگر درباره روزنامه شهرآرا را جنبه محلی آن دانست و گفت: بسیاری از روزنامه‌های محلی را که ورق می‌زنید، احساس نمی‌کنید محلی است؛ یعنی همان اخبار ملی و بین‌المللی را پوشش می‌دهند که در همشهری، اطلاعات، کیهان و جام‌جم هم وجود دارد، این درحالی است که وقتی شهرآرا را می‌خوانید، احساس می‌کنید این روزنامه، محلی و مربوط به مردم مشهد است.
شهرآرا مشکلات مردم را در حوزه‌های مختلف شهری بازگو کند
محمدرضا حیدری، رئیس شورای شهر مشهد، ضمن تشکر از شورای شهر اول برای تاسیس نشریه شهرآرا گفت: شهرآرا هم‌زمان با اوج فعالیت‌های رسانه‌ای در دولت اصلاحات متولد شد و بعد از آن، همه تلاش کردند این روزنامه در بعد کمی و کیفی رشد کند و به جایگاه امروزش برسد. حیدری با اشاره به تلاش جدی روزنامه شهرآرا برای ایجاد تغییرات محتوایی، از فلسفه نظام شورایی گفت: «بن‌مایه فلسفه نظام شورا، مشارکت مردم است و این نظام شورایی برپا شده است تا شهر‌ها و روستا‌ها را منتخبان مردم اداره کنند.» حیدری ادامه داد: ارتباط بین مردم و منتخبانشان و بیان مطالبات و انتظارات آن‌ها به ابزار‌ها و تکنیک‌های زیادی نیازمند است که روزنامه یکی از مهم‌ترین آن‌هاست: «روزنامه یکی از ابزار‌هایی است که می‌تواند زبان گویای مردم و صدای مخاطبان باشد.» رئیس شورای شهر مشهد با تاکید بر اینکه در دوره اخیر هم شورای شهر و هم شهردار نمی‌خواهند شهرآرا سخن‌گوی مدیریت شهری باشد، گفت: روزنامه باید مشکلات مردم را در حوزه‌های مختلف شهری بازگو کند. شهرآرا نیز خود یکی از منتقدان شهری است. در صفحه اول این روزنامه، می‌توانید نقد و نکته‌های انتقادی به مدیریت شهری را ببینید. حیدری همچنین با اشاره به این مهم که شهرآرا باید زبان سلایق، علایق و قشر‌ها و جریان‌های مختلفی باشد که سال‌ها کسی صدایشان را نشنیده است، از این رسانه خواست تا این امکان را فراهم آورد: «این از انتظارات ما از شهرآرا بود که خوشبختانه شهرآرا با تیم جوان و باانگیزه خود، توانست در این مدت عملکرد خوبی داشته باشد.» به نظر حیدری، قطعا تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله زیادی داریم، ولی درعین‌حال امیدواریم با مشارکت همه بزرگان این اتفاق رخ دهد.
تنوع و تکثر ویژگی برجسته شهرآرا است
به گفته شهردار مشهد در مراسم دهمین سالگرد انتشار روزنامه شهرآرا، این روزنامه در سالیان اخیر عموما به‌دنبال ارائه گونه‌ای از تنوع و تکثر بوده است؛ مانند تنوع در ویژه‌نامه‌ها و تکثر در نگاه‌ها، شکل‌ها و نحوه ارتباط‌گیری.
محمدرضا کلائی تنوع و تکثر را ویژگی شهرآرا دانست و با اشاره به اینکه مشهد پایتخت معنوی ایران اسلامی است، گفت: زمانی امکان بروز و ظهور قدرت معنویت بیشتر می‌شود که بتواند تنوع و تکثر‌ها و تضاد‌های ظاهری را به وحدت تبدیل کند: «نگاه شهرآرا در دادن تنوع، تکثر، ارائه فرم و محتوا‌های متنوع و متکثر تاحدود زیادی فرصت را برای نمایش قدرت معنویت در پایتخت معنوی ایران اسلامی فراهم کرده است، این ارزشمند‌ترین بعد شهرآرا از دید من مخاطب است.»
به نظر کلائی، اگر شهرآرا بتواند به این روند ادامه دهد و بیش از گذشته میان مردم جای بگیرد، می‌تواند نمادی ورای رفاقت‌ها و رقابت‌ها باشد. در این شرایط می‌توانیم محوری معنوی داشته باشیم که همه دور آن جمع شویم و زندگی بهتری را برای هم رقم بزنیم. شهردار مشهد همچنین از تلاش شهرآرایی‌ها تقدیر و برای رشد روزافزون این رسانه، ابراز امیدواری کرد.
شهرآرا به دنبال ارتباط با همه مردم است
چند روزی است که در سطح شهر پویشی با عنوان «ما بهم ربط داریم» به‌راه افتاده است؛ پویشی که از رابطه‌ها و افزایش کیفیت آن‌ها می‌گوید. همین موضوع محور صحبت‌های مجید خرمی، مدیر مسئول روزنامه شهرآرا، در جشن ده‌سالگی این روزنامه بود.
خرمی با بیان اینکه شهرآرا ۱۰ سال پیش در سوم خرداد۸۸ تبدیل به روزنامه‌ای محلی شد، گفت: آن زمان ما توقع داشتیم مجموعه‌ای از اخبار محلی را برای مخاطب محلی مخابره کنیم، اما امروز ما با دنیای رسانه ارتباط داریم؛ دنیایی که از ما توقع دارد خبر‌هایی را منتشر کنیم که در تمام دنیا کاربردی
باشد.
به گفته او امروز فقط فرستنده خبر عنصری محلی است و خبری که در لحظه مخابره می‌شود، همه از آن استفاده می‌کنند، از این‌رو دیگر رسانه‌ای با عنوان محلی نداریم و همه روزنامه‌ها و رسانه‌ها کارکردی جهانی دارند.
او ادامه داد: ۱۰ سال پیش شهرآرا تبدیل به روزنامه‌ای برای ارتباط میان مخاطبان و مدیران شهری شد، اما امروز ما دورهم جمع شده‌ایم تا ده‌سالگی رسانه شهرآرا را جشن بگیریم؛ رسانه‌ای که امروز از یک رابطه می‌گوید.
خرمی در ادامه صحبت‌هایش از تفاوت میان ارتباط و رابطه گفت: «رابطه یعنی همدیگر را بفهمیم، درک کنیم و یک ارتباط دوسویه برقرار کنیم: «ابزار‌های ارتباطی به‌شدت گسترش پیدا کرده‌اند، ولی آیا ما آدم‌ها نیز به‌هم نزدیک شده‌ایم؟ آیا فکر می‌کنیم واقعا رابطه برقرار شده است؟»
به گفته مدیرمسئول روزنامه شهرآرا، سالانه ۳۷۰ میلیارد دلار برای گوشی‌های هوشمند هزینه می‌شود و ۲۶ درصد از مردم دنیا روزانه بیش از ۷ ساعت از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند، اما در این بین ما چقدر توانسته‌ایم به کیفیت رابطه‌هایمان کمک کنیم و رابطه‌هایمان را افزایش دهیم: «ما فقط ارتباط برقرار می‌کنیم و درمورد رابطه‌ها حرف نمی‌زنیم.»
خرمی همچنین با اشاره به تلاش شهرآرا برای بهبود رابطه‌ها گفت: امروز ما به‌هم ربط داریم، از این‌رو شهرآرا نیز به‌دنبال ایجاد رابطه است. من مطمئن هستم مخاطبان هم کمک می‌کنند تا این رابطه پایدارتر باشد.