جزایری | شهرآرانیوز؛ روز گذشته مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های مسافربری از افزایش ۲۹ درصدی قیمت بلیت اتوبوس بین شهری خبر داد. احمدرضا عامری گفت که باتوجه به افزایش هزینه شرکت‌های حمل ونقل و با پیگیری سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای، از ماه‌ها قبل درخواست تغییر قیمت را داده بودیم. در ایام نوروز قیمت‌ها ۲۵درصد افزایش یافت که پس از اتمام سفر‌های نوروزی، قیمت بلیت به حالت سابق بازگشت و هیچ شرکتی تا به امروز حق نداشته است قیمت بلیت را تغییر دهد.
اما این تغییر چه تأثیری بر روی میزان هزینه سفر به مشهد می‌گذارد؟ آیا این مسئله می‌تواند هزینه‌های ورود به این شهر را به طور معناداری تغییر دهد؟ براساس اعلام حجت الاسلام والمسلمین حجت گنابادی نژاد، معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی، از ۱۵اسفند سال گذشته تا ۱۳ فروردین امسال ۱۰میلیون و ۲۰۷هزار و ۲۹۲نفر زائر به مشهد سفر کرده اند. سهم کمترین جابه جایی با حمل ونقل هوایی به میزان ۳درصد بوده است، حمل ونقل ریلی ۵درصد، جاده‌ای عمومی ۶درصد و خودروی شخصی ۸۶درصد بوده است.
این اظهارنظر نشان می‌دهد که سهم ناوگان حمل ونقل جاده‌ای در میزان ورود زائران حدود ۶۱۲ هزار و ۲۴۰ نفر از زائران نوروزی بوده است. آمار‌های منتشرشده در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد که در نوروز این سال سهم اتوبوس به عنوان وسیله سفر به مشهد ۷ درصد بوده است، درحالی که حدود ٨٢درصد زائران با خودرو شخصی و ١١درصد با هواپیما و قطار وارد این شهر شده اند. این آمار نشان می‌دهد که در چند سال اخیر میزان سفر به مشهد از طریق حمل ونقل هوایی، ریلی و جاده‌ای کاسته و بر میزان استفاده از وسایل حمل ونقل شخصی افزوده شده است.
هر چند ارزانی اتوبوس باعث شده‌است که تقاضا برای سفر نوروزی به مشهد با وسایل حمل ونقل عمومی جاده‌ای از هواپیما و قطار بیشتر باشد، اما نبود زیرساخت‌های جاده‌ای مناسب، فرسوده بودن اتوبوس‌های بین شهری (متوسط عمر ناوگان اتوبوس‌های بین شهری کشور بیش از ۱۲ سال است.) و نبود مراکز خدمات دهی مناسب بین جاده‌ای موجب شده است تا سفر با اتوبوس جزو اولویت‌های زائران نباشد. ازاین رو پیش بینی می‌شود درصورتی که اقدام مناسبی برای ارتقای کیفی سفر با اتوبوس به مشهد نشود، در آینده بر میزان سفر به این شهر از طریق خودرو‌های شخصی افزوده شود.
هر چند افزایش قیمت بلیت اتوبوس موجب گلایه زائران شده است، بااین حال فعالان بخش حمل ونقل برون شهری نیز می‌گویند که هزینه‌های جانبی از جمله تعمیر، سرویس و نگهداری خودرو، تأمین لاستیک، تعویض روغن و… به حدی زیاد است که افزایش ۲۹ درصدی نرخ کرایه‌ها به هیچ وجه جوابگوی هزینه‌های اتوبوس‌های بین شهری نیست.
محمد فتاحی، کارشناس اقتصاد گردشگری، در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه دسترسی مناسب به خدمات حمل ونقل یکی از راه‌های تسهیل سفر زائران به مشهد است، می‌گوید: متخصصان گردشگری برای تحلیل رفتار مسافران، عوامل تأثیرگذار در تقاضای سفر نظیر سن، درآمد و شرایط اقتصاد کلان کشور را بررسی می‌کنند.
در حوزه حمل ونقل شاید نسبت به نرخ تورم کشور که بیش از ۴۵ درصد است، افزایش ۲۹ درصدی قیمت بلیت اتوبوس چندان به چشم نیاید، اما از آنجا که بخش درخورتوجهی از افرادی که از خدمات اتوبوس بین شهری برای سفر به مشهد استفاده می‌کنند، افرادی از دهک‌های کم برخوردار یا با درآمد متوسط روبه پایین هستند، این افزایش قیمت بلیت برای آن‌ها معنادار است و بر میزان سفرشان به مشهد تأثیر می‌گذارد.
وی می‌افزاید: دراین بین افرادی هم هستند که تا پیش ازاین، ترجیح می‌دادند که به جای وسیله شخصی از اتوبوس برای سفر به مشهد استفاده کنند، اما ازآنجا که اکنون سفر با وسایل حمل ونقل ریلی، هوایی و درنهایت اتوبوس گران شده است، این افراد گزینه سفر با اتومبیل شخصی را برای ورود به مشهد انتخاب می‌کنند که همین مسئله سبب ایجاد مشکلات ترافیکی در زمان‌های اوج ورود زائران به این شهر می‌شود.
وی می‌گوید: در حال حاضر، مشکلات حاکم بر صنعت حمل ونقل جاده‌ای مانند فرسوده بودن ناوگان، زیرساخت‌های نامناسب و نرخ زیاد تعمیرات سبب شده است تا کارایی هزینه اتوبوس در جابه جایی مسافران با افزایش مسافت کاهش یابد. همین مسئله سبب می‌شود تا فعالیت ناوگان حمل ونقل جاده‌ای در مسیر‌هایی که نسبتا دورتر از مشهد هستند، صرفه اقتصادی نداشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: بااین حال به این نکته باید توجه کرد که با نرخ‌های دستوری برای حمل ونقل جاده‌ای نمی‌توان بستر‌های خدمات دهی مناسب به زائران را فراهم کرد، چرا که هم اکنون زیرساخت‌های جاده‌ای و ناوگان حمل ونقل ما فرسوده هستند و اصرار به نرخ‌های دستوری فقط به کاهش کیفیت خدمات منجر می‌شود. ازاین رو اگر می‌خواهیم به زائران در حوزه حمل ونقل جاده‌ای خدمات بهتری بدهیم، باید زمینه نوسازی ناوگان حمل ونقل جاده‌ای و دسترسی بهتر فعالان این بخش به خدمات ضروری، مانند قطعات خودرو را فراهم کنیم تا از این طریق سرمایه گذاری در بخش حمل ونقل جاده‌ای سودآور باشد. برای این کار دولت می‌تواند زمینه نوسازی ناوگان حمل ونقل جاده‌ای را از طریق واردات اتوبوس فراهم کند. همچنین نوسازی ناوگان حمل ونقل جاده‌ای از طریق اعطای تسهیلات باید موردتوجه قرار بگیرد.