سید مهرداد امیرکلالی | شهرآرانیوز؛ محله فردوسی در محدوده منفصل شهری توس با وجود آرامگاه فردوسی و حضور پرتعداد گردشگران و مسافران از شهر‌های مختلف ایران و خارج از کشور همچنان دچار کمبود در زیرساخت‌های اساسی است. دلیل اصلی پیشرفت نکردن در حوزه‌های عمرانی، نبود طرح تفصیلی در این محله و علت نبود طرح تفصیلی تا به امروز برای این قسمت از شهر، بافت تاریخی این محله است.
این معضل اساسی و به تبع آن سایر مشکلات شهری که برای اهالی این محله وجود دارد، باعث شد تا در تریبون مردمی این هفته شهرآرا، با شهردار منطقه ۱۲ مشهد همراه و با ساکنان این منطقه وارد گفتگو شویم. شهردار منطقه ۱۲ مشهد در این تریبون مردمی خبر خوشی را برای شهروندان دارد و از نهایی شدن طرح تفصیلی توس تا آخر شهریور خبر می‌دهد.
در ابتدا به خیابان شهدا در جوار آرامگاه فردوسی می‌رویم. یک عضو شورای اجتماعی محله با بیان اینکه محله فردوسی در محدوده مجموعه‌های میراث فرهنگی و گردشگری است، توضیح می‌دهد: این محله شامل چهار هسته توس علیا، توس سفلا، اسلامیه و اسفندیان است و طرح تفصیلی ندارد. در نتیجه پروژه‌های عمرانی در سطح محله اجرا نمی‌شود. هر پروژه عمرانی برای محله منوط به اخذ مجوز از میراث فرهنگی و گردشگری است.
باید طرح تفصیلی در این محله تصویب شود تا طرح‌های عمرانی شهرداری و دیگر‌نهاد‌ها به اجرا درآید. علی نیری ادامه می‌دهد: بعضی معابر فرعی در اسلامیه و توس علیا همچنان خاکی و جمع آوری آب‌های سطحی در وضعیت نامناسبی است. در بارندگی اخیر معابر دچار آب گرفتگی شدند و مشکلات زیادی را برای اهالی ایجاد کردند.
او دبستان «شهادت ۲» را به ما نشان می‌دهد و می‌گوید: مدارس محله ما بسیار قدیمی است و مدرسه «شهادت ۲»، پانصد دانش آموز در دو نوبت دارد و کلاس‌ها بسیار شلوغ است. هر کلاس چهل دانش آموز دارد. حتی به دلیل جمعیت زیاد دانش آموزان، کلاس‌ها در کانکس برگزار می‌شود.
به اتفاق اهالی به سمت محله دیگر مشهور به اسلامیه، می‌رویم. یکی دیگر از اعضای شورای اجتماعی محله در مورد اشکال اصلاح هندسی یکی از خیابان‌ها می‌گوید: در کنار آرامگاه فردوسی، در نبش خیابان فردوسی ۲، راستگردی احداث شده است که باعث باریک شدن خیابان و بروز تصادفات و ترافیک شده است. محمود شریف می‌افزاید: در پیگیری‌هایی که با شهرداری منطقه ۱۲ داشتیم، منطقه ۱۲ اعلام کرد که سازمان ترافیک شهرداری گفته است که این اصلاح هندسی باید به همین شکل بماند. این چه اصلاح هندسی است که مردم باید متضرر شوند؟
این فعال اجتماعی محله در ادامه بیان می‌کند: از وقتی جلوخان آرامگاه فردوسی احداث شده، پایانه اتوبوس از محله دور شده است. اهالی باید مسافت زیادی را طی کنند تا به پایانه برسند. درخواست جانمایی دیگری برای پایانه داریم. همچنین درخواست اختصاص ون برای تردد در داخل محله را داریم. خیابان امام رضا (ع) پشت آرامگاه عریض است و قابلیت رفت و آمد و و دور زدن در کل محله را دارد.
در این بازدید شهردار منطقه ۱۲ نیز با ما همراه شد. حجت ا... شریعتمداری توضیح می‌دهد: شورای اسلامی شهر مشهد علاوه بر رویکرد مثبتی که به مسیر اصلی یعنی بولوار شاهنامه دارد، نگاه خاص حمایتی نیز به بافت جمعیتی این منطقه دارد. در بافت‌های جمعیتی عمده درخواست اهالی، توجه به زیرسازی و آماده سازی، آسفالت و هدایت آب‌های سطحی است. در سال گذشته بالغ بر ۳۵ میلیارد تومان برای پروژه‌های زودبازده در نظر گرفته شد و بالغ بر ۶۰ هزار متر مربع معابر آسفالت شد.
او می‌افزاید: ۵ هزار متر کف سازی برای سنگ فرش انجام شد که متناسب با بافت قدیمی محلات صورت گرفت. در سال جاری، شورای اسلامی شهر مشهد بالغ بر ۲۶۰ میلیارد تومان اعتبار مختص پروژه‌های عمرانی برای سه محله کلاته برفی، چهاربرج و فردوسی در نظر گرفته است. شهردار منطقه ۱۲ مشهد درباره راه‌های دسترسی به بولوار شاهنامه نیز می‌گوید: مطالعات تقاطع غیرهم سطح سه راه فردوسی به پایان رسیده است و امسال این پروژه کلنگ زنی خواهد شد. با اجرای این پروژه، ورود و خروج خودرو‌ها به شهر مشهد، شهرک صنعتی و آرامگاه فردوسی تسهیل می‌شود و تردد خوبی رقم می‌خورد.
شریعتمداری ادامه می‌دهد: تندیس میدان سپهبد در بولوار شاهنامه از سوی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد تا پایان سال جاری نصب خواهد شد. همچنین احداث پارک پردیس حدود چهل هکتار در جلوخان آرامگاه فردوسی در سرانه فضای سبز محله، تحول بزرگی ایجاد خواهد کرد که در روز‌های آینده، کلنگ احداث پروژه به زمین خواهد خورد.
او درباره وضعیت سرانه فضای سبز محله می‌گوید: با تأکید و دستور حجت الاسلام و المسلمین نصرا... پژمانفر، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی و با اهتمام شورای اسلامی شهر مشهد، زمینی از اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان به شهرداری واگذار شد و شهرداری منطقه ۱۲ در طول یک ماه، «پارک کودک» را برای بهره برداری به شورای اجتماعی محله تحویل داد. به شرط استحصال زمین در اطراف آرامگاه فردوسی، دو پارک دیگر را احداث می‌کنیم.
شریعتمداری با بیان اینکه در محله فردوسی یک موضوع میراثی وجود دارد، توضیح می‌دهد: عمده ۳۶۰ هکتار زمین محله فردوسی در منطقه‌ای است که اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری آن را بافت تاریخی می‌داند. تمام تلاش نهاد‌های مسئول در شهر این است که طرح تفصیلی این محدوده نهایی شود. مشاور طرح قول داده است که تا شهریور به نتیجه برسد.
در این صورت شهرداری می‌تواند خیلی از پروژه‌های عمرانی را در محله به اجرا بگذارد. او ادامه می‌دهد: در توس علیا به دلیل اکتشافات تاریخی و میراثی، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری از شهرداری درخواست کرده است که پروژه‌های عمرانی در این ناحیه انجام ندهد. با این همه، طی مذاکره‌ای که با مدیرکل این اداره صورت گرفت، قرار شد شرایطی را فراهم کنند که بتوان در توس علیا، پروژه کانال آب‌های سطحی احداث کرد.
شهردار منطقه ۱۲ درباره گلایه‌ها از وضعیت خاکی معابر محله بیان می‌کند: آسفالت معابر توس سفلا و اسلامیه را انجام خواهیم داد. با اعضای شورای اجتماعی به توافق رسیدیم که انتهای کوچه‌های توس سفلا را مسدود کنند تا از ساخت وساز‌های غیرمجاز در بافت تاریخی جلوگیری شود و کار‌های زیرساختی در محله صورت بگیرد.
شریعتمداری با اشاره به اینکه امسال ۱۶ میلیارد تومان بودجه برای پروژه‌های زودبازده از قبیل آسفالت و احداث کانال جمع آوری آب‌های سطحی برای محله فردوسی تخصیص پیدا کرده است، توضیح می‌دهد: سال گذشته معابر اطراف آرامگاه فردوسی مثل خیابان شهدا بهسازی و آسفالت شد. همچنین احداث سه فضای ورزشی برای محلات بولوار شاهنامه در نظر گرفته ایم. امسال تمام محدوده بولوار شاهنامه تبدیل به کارگاه عمرانی خواهد شد و تا پایان سال معبر خاکی در محدوده منفصل توس نخواهیم داشت.
او ادامه می‌دهد: در محدوده منفصل توس، حدود ۵ میلیارد تومان برای بهسازی ۴ مسجد تخصیص اعتبار داشته ایم و کار آن‌ها در حال انجام است.
اما در پاسخ به پیگیری دیگر معضلات محله، علی سمیعی، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد درباره اصلاح هندسی خیابان فردوسی ۲ توضیح می‌دهد: با توجه به پوسته ناهماهنگ کاربری‌های محدوده، تعریض سواره رو در کل خیابان فردوسی ۲ و ۴ در کوتاه مدت امکان پذیر نیست. همچنین هرگونه افزایش در میزان شعاع قوس راستگرد فردوسی به فردوسی ۲ نه تنها به بهبود شرایط ترافیکی وضع موجود منجر نخواهد شد، بلکه منتج به کاهش ایمنی و افزایش سرعت گردش وسایل نقلیه می‌شود؛ بنابراین با عنایت به موارد مذکور بازنگری در طرح مصوب محدوده توجیه مناسبی ندارد.
مدیر آموزش وپرورش منطقه تبادکان نیز درخصوص استقرار کانکس در مدرسه «شهادت ۲» توضیح می‌دهد: در منطقه تبادکان به دلیل اینکه بیشترین محدوده را از غرب تا شرق تحت پوشش دارد و مهاجرپذیری زیادی در این منطقه صورت می‌گیرد، در دوسال گذشته تنها ۱۵ هزار دانش آموز به جمعیت دانش آموزان این منطقه افزوده شد.
محمدحسین عبدالهی ادامه می‌دهد: بیشترین درصد، حضور دانش آموزان اتباع خارجی در منطقه تبادکان است. برای این جمعیت رو به افزایش باید فضای آموزشی تعبیه شود. ما کمترین سرانه فضای آموزشی در کشور را در ناحیه تبادکان با سرانه زیر دومترمربع داریم. او بیان می‌کند: یکی از مشکلات ما در محله فردوسی نبود زمین است. شهرداری یا خیران باید زمین برای فضای آموزشی اهدا کنند. ما قصد داریم که در محدوده توس یک دهکده آموزشی منحصر به فردی احداث کنیم که فضای آموزشی و سالن ورزشی را کامل خواهد داشت.
در ادامه عباس اتحادی، مسئول روابط عمومی سازمان اتوبوس رانی شهرداری مشهد هم درباره جانمایی پایانه جلوخان فردوسی توضیح می‌دهد: در پایانه آرامگاه فردوسی دو خط ۲۰۲ و ۱/۲۰۲ به پایانه فردوسی و پایانه آزادی سرویس دهی دارند که نظر به عرض معبر کم و تردد سواری‌ها و وسایل نقلیه سنگین، پوشش خیابان‌های فرعی اعلامی مقدور نیست و احتمال خطرات فراوان متصور است. مسافران عزیز می‌توانند از خدمات سازمان در پایانه آرامگاه فردوسی استفاده کنند. مشابه این موضوع در اغلب نقاط شهر وجود دارد که شهروندان از خیابان‌های فرعی به مسیر اصلی مراجعه می‌کنند.