محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ بهسازی کال‌زرکش به یک روایت ۱۰ سال و به روایتی دیگر عمری بیست‌ساله دارد. اوضاع‌واحوال خود این مسیل، کوچه، خیابان‌ها و منازل اطرافش به اندازه‌ای خراب بوده و هست که تقریبا مدیران هر دوره از دولت و مدیریت شهری پس از یک بازدید کوتاه از این محدوده، وعده ساماندهی آن را داده‌اند.
وعده‌ای که البته هیچ‌وقت آن‌طور که باید و شاید عملی نشد و به قدری تخلیه نخاله و ساخت‌و‌ساز غیرمجاز در بستر کال‌زرکش ادامه پیدا کرد که این مسیل پُر و در عمل زرکش تقریبا از بین رفت و به همین دلیل با کمترین حجم از بارش باران امکان نداشت که سیل راه نیفتد و آب به داخل منازل مردم نرود.
باران‌های سیل‌آسایِ بهار ۱۳۹۸ و آب‌افتادگی‌های متعددی که برای خانه‌های مجاور کال‌زرکش رخ داد، عاملی شد تا مسئولان دولتی و شهری فکری جدی به حال ساماندهی زرکش کنند و برای همین هم بالاخره کلنگ این پروژه همان سال ۱۳۹۸ به زمین خورد. حالا فاز نخست پروژه ساماندهی و بهسازی کال‌زرکش آن‌طور که شهردار منطقه ۱۰ گفته حدود سه هفته دیگر به پایان می‌رسد و فرماندار مشهد هم در حاشیه بازدید پنج روز پیش استاندار خراسان رضوی از این پروژه وعده داد که هفته دولت روبان افتتاح آن بریده خواهد شد.
نخستین‌بار که به درخواست مردم و اهالی زرکش برای ساماندهی این مسیل پاسخ داده شد، سال ۱۳۹۵ بود. در این سال و در حاشیه بازدید نماینده‌های وقت مشهد در مجلس شورای اسلامی و شهردار و مدیران آب منطقه‌ای وعده داده شد که شهرداری حداکثر یک ماه آینده عملیات اجرایی این پروژه را آغاز می‌کند، وعده‌ای که البته سید صولت مرتضوی، شهردار وقت مشهد، آن را منوط به رفع تصرف از متصرفات حاشیه کال‌زرکش کرد و درنهایت هیچ اتفاق مثبتی برای این مسیل پُرماجرا نیفتاد و پروژه‌ای اجرا نشد.
سال ۱۳۹۷ باز هم پای مسئولان به زرکش باز شد و این بار نوبت به اداره کل راه و شهرسازی رسید که اظهارنظر تازه‌ای برای ماجرای ساماندهی این مسیل داشته باشند. آن زمان راه و شهرسازی گفت اگر تفاهم‌نامه‌ای که میان هفت دستگاه شهری و استانی برای کال زرکش امضا شده، تصویب شود احتمالا کلنگ بهسازی این کال به زمین می‌خورد.
آن تفاهم‌نامه که برای بهسازی دو کیلومتر از مسیل زرکش با اعتبار حدود ۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان نوشته شده بود، بهمن ۹۷ دوباره امضا و تصویب و اجرای این بهسازی به شهرداری واگذار شد، با این همه، اما ساماندهی زرکش دوباره به نتیجه خاصی منجر نشد، چون اعتباری که قول تأمین آن را داده بودند، به دست شهرداری نرسید.
یک سال بعد از این تفاهم‌نامه به‌ثمرنرسیده و در جریان بارش‌های بی‌سابقه بهار ۹۸، به قدری آب‌افتادگی و سیلاب‌های ریزودرشت در زرکش اتفاق افتاد که بالاخره مسئولان استانی و شهری دست به کار شدند و ۲۱ فروردین همان سال لای‌روبی ۱۰ کیلومتر از مسیل زرکش آغاز شد و اعتبار تأمین نشده سال قبل هم به سرعت تأمین و بعد از ۴-۳ سال معطلی و درحالی که می‌شد این پروژه را سال ۱۳۹۷ با ۸ میلیارد تومان به سرانجام رساند، با اعتبار حدود ۲۳ میلیارد تومان وارد مرحله اجرایی شد.
آن‌طور که مسئولان وقت مدیریت شهری مشهد اعلام کرده بودند، پروژه زرکش قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۰ تمام شود، ولی مشکلات مالی و تغییر و تحولات در شورا و شهرداری کار را کند و متوقف کرد تا اینکه در دی‌ماه ۱۴۰۰ بالاخره گره‌های مالی و مدیریتی پروژه حل‌وفصل شد و رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تابستان ۱۴۰۱ را زمان پایان پروژه اعلام کرد.
پس از آغاز دوباره بهسازی کال زرکش، بیستم خردادماه ۱۴۰۱ یعقوبعلی نظری، استاندار خراسان رضوی و فرماندار مشهد، سراغ این پروژه رفتند و استاندار خراسان رضوی همان‌جا وعده داد که ۲۰ میلیاردتومان از محل اعتبارات مدیریت بحران برای بهسازی کال زرکش پرداخت می‌شود، که گویا این کمک دولتی پرداخت نشده و شهرداری همه هزینه ۴۰ میلیاردی این پروژه را پرداخت کرده است.
اما شهردار منطقه ۱۰ با اشاره به جزئیات پروژه ساماندهی و بهسازی کال‌زرکش گفت: بخشی از کال‌زرکش در محدوده خدماتی منطقه ۱۲ قرار دارد و بخش دیگری از آن هم در خارج از شهر است و پروژه بهسازی فعلی عملیات در دوکیلومتر این کال که در محدوده شهرداری منطقه ۱۰ قرارگرفته، در حال انجام است که به صورت یک کانال روباز بتنی ساخته شده است. در کنار آن هم در صورت آزادسازی اراضی تصرف‌شده یک پارک خطی احداث خواهد شد.
درحالی‌که پیش از این قرار بود این پروژه درنهایت تا نیمه خردادماه به اتمام برسد، سعید اکبریان از پیشرفت ۹۸ درصدی آن خبر و توضیح داد: عملیات عمرانی قسمت مربوط به شهرداری این پروژه، به مراحل انتهایی خودش رسیده است و تا سه هفته آینده به پایان خواهد رسید.
وی با بیان اینکه به محض رفع تصرفات از بستر کال، عملیات اجرایی پارک خطی هم آغاز خواهد شد، ادامه داد: برخی از املاک در بسترکال به صورت غیرقانونی ساخته شده که شرکت آب منطقه‌ای اخطاریه‌های آن را صادر کرده و منتظر دستور قضایی برای این کار است. تقریبا ۱۶ ملک در بستر حریم کال‌زرکش وجود دارد که باید تخریب شود. در این املاک انبار‌های ضایعات غیرقانونی هم وجود دارد. با رفع تصرف از حریم کال، عملیات ساخت پارک خطی در سال جاری آغاز می‌شود.
شهردار منطقه ۱۰ همچنین درباره ایجاد یک مسیر ارتباطی میان جاده قدیم قوچان و بزرگراه پیامبر اعظم (ص) به صورت یک پل از روی کال‌زرکش گفت: پیش از اجرای بهسازی کال‌زرکش، مردم برای دسترسی محلی به طرفین مسیل از بستر کال استفاده می‌کردند که با اجرای پروژه این دسترسی قطع شد. به دنبال آن هستیم تا با احداث یک پل استاندارد که قابلیت عبور خودرو‌های سنگین را هم داشته باشد، این دسترسی دوباره ایجاد و اتصالی بین جاده قدیم قوچان و بزرگراه پیامبر اعظم (ص) برقرار شود. پیش‌بینی این است که این پل تا دهه فجر به اتمام برسد.