شهرآرانیوز؛ سرای سیگاری و محمدیه دو بازارچه قدیمی اطراف حرم امام رضا (ع) در دهه ۲۰ خورشیدی بودند که تجار بسیاری در آنجا فعالیت می‌کردند. وجه تسمیه سرای سیگاری به دلیل حضور تاجر شناخته شده تبریزی، حاج غلامحسین سیگاری، بود که در آن زمان آوازه‌ای در شهر مشهد داشت. هنگامی که صدای اذان از حرم امام رضا (ع) در فضای بازار می‌پیچید، همه تجار و کسبه برای ادای فریضه نماز به مسجد ترک‌ها که در جنب سرای سیگاری قرار داشت، می‌رفتند.
مسجد در دقایق ابتدایی نماز پر می‌شد. علاوه بر آن، صحن مسجد هم مملو از نمازگزاران بود. امــــام جماعت مسجد با صدایی آرام و طمأنینه‌ای خاص نماز را اقامه می‌کرد و این آرامش او سبب شده بود همه برای نماز به این مسجد بروند. لهجه شیرین آذری او نیز این جذابیت را دوچندان کرده بود. او در ماه‌های مبارک رمضان پس از اقامه نماز منبر می‌رفت و برای نمازگزاران سخن می‌راند. این سخنرانی‌ها جنبه اخلاقی داشت.
آیت الله سیدجواد خامنه‌ای سال‌های مدید نیز پس از نماز مغرب وعشا بالای منبر معارف دین را برای حاضران تبیین می‌کرد و مباحث توحید و معاد را از کتاب موردعلاقه اش، «کفایةالموحدین»، برای حاضران بیان می‌کرد. آیت الله سیدجواد حسینی خامنه‌ای سال‌ها در این مسجد برای اقامه نماز می‌رفت و مردم قدم به قدم در کوچه و بازار با او همراه می‌شدند. او علاقه‌ای نداشت که مردم در کنارش جمع شوند. او به زهد و تقوا در مشهد شهره بود و همه او را به این صفات می‌شناختند. او سال‌ها در نجف اشرف به تحصیل پرداخته بود و از فقهای بزرگی مانند مرحوم نایینی، شیخ عبدالکریم حائری و آقاضیا عراقی اجازه اجتهاد داشت. او پس از سال‌ها حضور در نجف، قصد اقامت در مشهدالرضا (ع) کرد و در این شهر رحل اقامت گزید.
آیت الله سیدجواد خامنه‌ای پس از مراجعت از نجف به مشهد، به عنوان مجتهدی عالم و صاحب نظر به تشکیل حوزه تدریس اقدام نکرد، ولی شاگردان خصوصی و گاه موقت داشت که غیر از رهبر معظم انقلاب، آیت الله سیدمحمد خامنه‌ای و حجت الاسلام والمسلمین سیدهادی خامنه‌ای که فرزندان ایشان بودند، می‌توان از حاج میرزانصرالله شبستری از روحانیان تبریز و حاج میرزا حسین آبادی از علمای مشهد یاد کرد. مرحوم دکتر احمد مهدوی دامغانی که در سال‌های نوجوانی با مرحوم آیت الله سیدجواد خامنه‌ای آشنایی داشته است، درباره ایشان چنین می‌گفت: «در آن سال‌ها حضرت آیت الله سیدجواد خامنه‌ای کمتر در اجتماعات مذهبی شرکت می‌کردند و فقط به صورت خصوصی برای بعضی طلاب مستعد دروسی افاضه می‌فرمودند.»
رهبر معظم انقلاب درباره پدرشان، آیت الله سیدجواد خامنه ای، می‌گویند: «ایشان را نمی‌توان مرد سیاست و مبارزه به مفهومی که امروز تصور می‌شود نامید و او هم ادعای آن را بر زبان نراند. با وجود این، فاصله خود را با عوامل حکومتی حفظ کرد و روی خوش به رژیم پهلوی نشان نداد. زیرا ایشان دیدشان مثل اغلب علمای شیعه امامیه، دید بغض و نفرت نسبت به حاکمان طاغوت بود.
وی که دوران پهلوی را هم دیده بود و تحریم‌های رضاخان را چشیده بود، یک لحظه هم برای آن‌ها مفید واقع نشد؛ هرگز در جلسه‌ای عمومی و در هیچ دعوت خصوصی ایشان شرکت نکرد. حتی در مراسم صحن موزه آستان قدس رضوی که در سالن تشریفات امروزی بود و از علمای مشهد دعوت می‌کردند و بسیاری از مراجع و علما می‌رفتند، تنها کسی که با یکی دوسه عالم دیگر هرگز در این مراسم شرکت نکرد، سیدجواد بود.»
او پس از ۹۳سال زندگی در ۲۷شوال۱۴۰۶ برابر با ۱۴تیر۱۳۶۵ درگذشت. نخستین ساعات بامداد روز ۱۵تیر۱۳۶۵، ده‌ها تن از مردم جلو مسجد امام حسن مجتبی (ع) حضور یافتند تا پیکر ایشان را به سمت حرم تشییع کنند. این همان مسجدی است که در سالیان ممنوعیت اقامه نماز جماعت توسط آیت ا... سیدعلی خامنه ای، مردم پشت سر آیت الله سیدجواد خامنه‌ای نماز می‌خواندند و در دهه ۵۰، بسیاری از جوانان و مردم در آنجا پای درس رهبر معظم انقلاب می‌نشستند.
عمامه سفید
مرحوم آیت الله سیدجواد خامنه‌ای درباره اینکه بسیاری اوقات عمامه سفید بر سر داشت، گفته است: «استحباب در این است که انسان همیشه یک دستار سفیدی بر سر داشته باشد و من، چون سید هستم، هرگاه بیرون و مسجد می‌روم، با عمامه مشکی می‌روم، ولی به محض اینکه به خانه می‌آیم، عمامه ام را عوض می‌کنم و عمامه سفید را بر سر می‌گذارم.»
ماندن در مشهد
حجت الاسلام و المسلمین سیدهادی خامنه‌ای درباره سکونتشان در مشهد چنین می‌گوید: «در یکی از سفر‌هایی که پدر همراه با خانواده از عراق راهی ایران می‌شدند، سفری نیز به مشهد داشتند که از معنویت حرم مطهر حضرت رضا (ع) بسیار خوش و خوشنود می‌شوند و همان جا تصمیم می‌گیرند که اگر خدا خواست، در آینده ساکن این شهر شوند.»
نماز در مسجد آذربایجانی‌ها
دکتر احمد مهدوی دامغانی، در یادداشتی درباره تجربه اقامه نماز به امامت مرحوم آیت الله سیدجوادخامنه‌ای نوشته است: «برای ادای نماز، من و دایی ام به مسجد ترک‌ها (آذربایجانی ها) می‌رفتیم و به نماز جماعت که به امامت حضرت آیت الله خامنه‌ای اقامه می‌شد، اقتدا می‌کردیم. آن سال‌ها شبستان، پر و حتی گاهی صف جماعت در حیاط مسجد منعقد می‌شد.»