به گزارش شهرآرانیوز، جمال ناجی محمد اسماعیل (۱۹۵۴-۲۰۱۸) از داستاننویسان بزرگ عرب است. او در اردوگاه عقبهٔ جبر بهدنیا آمد. این اردوگاه را که در نزدیکی اریحای فلسطین قرار دارد در سال ۱۹۴۸ (ایام جنگ بین اعراب و اشغالگران قدس) و برای آن دسته از پناهندگان فلسطینی ساختند که در نتیجهٔ درگیریها آواره شده بودند. در پی نزاع مجدد دو طرف در سال ۱۹۶۷ که شش روز طول کشید و به شکست اعراب انجامید، جمال ناجی نیز، مانند بسیاری دیگر از هممیهنان خود، عاقبت، از سر ناچاری، از فلسطین به امّان، پایتخت اردن، کوچید و زندگی خود را در آنجا ادامه داد.
این نویسندهٔ فلسطینی، در سالهای مهاجرت، مشاغل مختلفی را آزمود و، ضمناً، از میانههای دههٔ ۷۰ میلادی، داستانهایی قلمی کرد و نشر داد. ناجی، بالأخره، در سال ۱۹۷۷، توانست نخستین رمان خود به نام راه بلحارث را به پایان برساند که تا سال ۱۹۸۲ بهچاپ نرسید، اما، در نهایت، موجب معرفی و پذیرش او بهعنوان داستاننویس شد. این نویسنده، سپس، در سال ۱۹۸۸ و بهدنبال انتشار رمان مردهریگ واپسین گردبادها آوازهٔ بسیار یافت. ناجی، در هر دوِ این داستانها که در سرزمینهای مختلف میگذرند، به مفاهیمی نظیر «مهاجرت» و «مالکیت» نظر داشت که نزد همهٔ فلسطینیان همواره مسئلهای مهم بوده است.
اما آنچه این داستاننویس فلسطینی-اردنی را به اوج شهرت رساند و در مقام یکی از نویسندگان بزرگ جهان عرب تثبیت کرد چاپ و انتشار رمانی بود به نام آنگاه که گرگها پیر میشوند، در سال ۲۰۰۸. این کتاب که علیالقاعده معروفترین و محبوبترین اثر نویسنده شد، در سال ۲۰۱۰، به فهرست نهایی جایزهٔ موسوم به «بوکر عربی» (در اصل، «جایزهٔ بینالمللی داستان عربی» که ربطی به «جایزهٔ من بوکر» ندارد) راه یافت و، دست آخر، سبب بُردِ ناجی شد. خوشبختانه، «نشر ثالث»، بهتازگی، فارسیِ اصغر علیکرمی از این رمان را تحت عنوان وقتی گرگها پیر میشوند عرضه کرده است.
در وبگاه ناشر، دربارهٔ این اثر چنین آمده است:
وقتی گرگها پیر میشوند [...]، بیتردید، یکی از مهمترین رمانهای ... [ادبیات عرب] در بیست سالِ گذشته محسوب میشود، روایتی از افراطگرایی، مذهب و زندگی روزمره و البته نقشِ آدمها در رقمخوردنِ سرنوشت دیگری. رمانْ داستان چند شخصیت است که گویا میخواهند حقانیتِ خود را برای مخاطب ثابت کنند و نشان بدهند که «حق» با آنهاست. [...] تکنیکِ بدیعِ جمال ناجی در روایتِ مسائلِ زیستن در خاورمیانه، تعصبهای همهجانبه و البته مسئلهٔ زنانی که میخواهند صدایشان شنیده شود این رمانِ کمنظیر را ساخته است، رمانی که مدام این سؤال را پیش میکشد و تا دمِ آخر مخاطب را وامیدارد تا بفهمد «چه کسی تمامِ حقیقت را میگوید.»
این کتاب را ــ که نخستین برگردان فارسی از آثار ناجی است ــ «نشر ثالث» در ۲۳۷ صفحه و به قیمت ۱۸۰هزار تومان چاپ و منتشر کرده است.