سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ یکی‌شان که داخل آسانسور بود، گفت: «تشریف بیارید قربان» و یکی دیگرشان که قصد داشت وارد آسانسور شود جواب داد: «لطف دارید». اگر کسی این تعارف‌ها را بین دو نفر در زمان استفاده از آسانسور شنیده باشد و برایتان تعریف کند، برداشت شما از عمومی یا خصوصی بودن آسانسور کدام است؟ به‌احتمال قوی پاسخ می‌دهید آسانسور خصوصی، یعنی در آپارتمان یا ساختمانی با رفت‌وآمد‌های محدود. شاید هم بگویید؛ نمی‌دانم، ولی من که چنین تعارف‌هایی در آسانسورهای عمومی نشنیده‌ام.
اگر راستش را بخواهید ما در آسانسورهای عمومی، نه‌تن‌ها کمتر شاهد این تعارف‌ها و خوشامدگویی‌ها با یکدیگر هستیم بلکه به رعایت حق تقدم هم هیچ توجهی نداریم. حتما باید نشانِ بازدارنده «حق تقدم» که با شکل مثلث برعکس در قوانین مربوط به رانندگی وجود دارد را در آسانسور‌ها هم نصب کنند تا برخی متوجه شوند این علامت فقط مربوط به سر چهارراه‌ها نیست.
واقعیت این است که در زندگی آپارتمان‌نشینی امروزه، آسانسور یکی از آن امکانات ضروری است که ما شهروندان نباید اجازه دهیم بی‌توجهی‌مان به سایر افراد استفاده‌کننده، سبب آزردگی خاطر و اتلاف وقت و انرژی آن‌ها شود. موضوعی که قرار است در مطلب پیش‌رو بیشتر درباره آن بدانیم.
۳۰ سال
۲۰ تا ۳۰ سال عمر مفید آسانسور
با توجه به اینکه قطعات آسانسور هر کدام دارای عمر مفید متفاوتی هستند، باید در بازه‌های ۲ تا ۱۰ ساله بررسی و در صورت نیاز تعمیر شوند.
۳۰ روز
زمان سرویس آسانسور برای پیشگیری از خطرات احتمالی
۱۰ سال
زمان تعویض قطعات فنی آسانسور به دلیل پیشرفت تکنولوژی و بهینه‌سازی مصرف انرژی
۲۰ سال
زمان نیاز به نوسازی آسانسور
آسانسورهای عمومی به‌طور معمول یا همراه با فرد متصدی یا بدون متصدی هستند. اگر متصدی داخل آسانسور باشد تا حد زیادی روی رفتار استفاده‌کنندگان نظارت دارد؛ برای نمونه از بارگذاری بیش از اندازه در آسانسور و همچنین ورود بیش از حد مجاز در کابین جلوگیری و حفظ نظم و نظافت در اتاقک را یادآوری می‌کند، ولی اگر آسانسور، بدون متصدی باشد دردسر‌های عمومی بودن شروع می‌شود.
واقعیت این است که قانون حق تقدم آسانسور مانند قانون حق تقدم اتوبوس و قطار شهری است؛ همیشه حق تقدم با کسی است که می‌خواهد خارج شود. پس وقتی که در آسانسور باز می‌شود باید با ایستادن در دو طرف کابین، راه را برای کسانی که می‌خواهند از آسانسور خارج شوند باز کنیم و بعد سوار شویم.
در بیشتر آسانسورهای عمومی دوربین نصب می‌شود تا روی رفت‌وآمد‌های داخل چه از نظر حفظ امنیت و چه اضافه بار نظارت شود. در این صورت دوربین، فعالیت‌ها را ذخیره می‌کند و سبب می‌شود تا افراد محتاطانه عمل کنند و به قوانین آسانسوری بیشتر اهتمام ورزند.
به‌دلیل نزدیکی بیش از اندازه افراد در شلوغی آسانسور، گاهی این شلوغی تبدیل به یک فرصت برای جیب‌بر‌ها می‌شود تا به دور از چشم افراد حاضر در آسانسور و دوربین‌ها دزدی کنند؛ بنابراین، احتیاط شرط عقل است و مانند هر مکان عمومی دیگر در آسانسورهای عمومی هم مراقب جیب‌ها و کیف‌هایمان باشیم.
در آسانسورهای فرودگاه‌ها، ترمینال‌ها و فروشگاه‌های بزرگ که امکان حمل بار در آن وجود دارد، باید بار‌ها را نزدیک به‌خود نگه داریم به‌گونه‌ای که برای بقیه افراد داخل آسانسور مزاحمت ایجاد نشود. این نکته در سوار شدن و پیاده شدن هم اهمیت دارد.
رعایت حق تقدم و اولویت استفاده در آسانسورهای عمومی، فقط محدود به یک قانون نیست، بلکه جزئیاتی دارد که توجه به همه آن‌ها ضروری است. امروزه بیشتر پل‌های هوایی عابر پیاده، ایستگاه‌های قطار شهری، ساختمان‌های پزشکان و بیمارستان‌ها، اداره‌ها و مراکز تجاری و رفاهی از مزیت آسانسور برخوردار هستند؛ امکانی که هم برای بیشتر شدن رفاه شهروندان ایجاد شده و هم محلی برای نشان دادن فرهنگ شهروندی و پختگی اجتماعی شهروندان است، ولی برخی از رفتار‌ها در زمان استفاده از آسانسورهای عمومی به‌دور از فرهنگ شهروندی است که در ادامه به نمونه‌ای از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
آسانسور‌هایی که در فروشگاه‌های بزرگ مواد خوراکی، رستوران‌ها و فست‌فود‌ها هستند معمولا پر از بوی چیپس و پفک و کالباس و سوسیس هم هستند، درحالی که حضور کوتاه در اتاقک آسانسور جایی برای خوردن و آشامیدن نیست. ما افزون بر اینکه پس از خوردن غذا و زمان خارج شدن از رستوران‌ها و سالن‌های فودکورت باید صورت و ظاهرمان را بررسی کنیم تا مطمئن شویم مرتب و آراسته هستیم، بهتر است دهانمان را هم بشوییم تا در زمان حضور در آسانسور، بوی غذا دیگران را آزار ندهد.
از این‌رو خوردن سیر و پیاز یا حتی استفاده از عطر‌های تند وقتی که می‌دانیم در طول روز ممکن است در چند محیط عمومی قرار بگیریم و از آسانسور استفاده کنیم، کار درستی نیست و سبب آزار دیگران می‌شود. همچنین نباید باقی‌مانده ساندویچ یا خوراکی‌مان را در داخل آسانسور بخوریم. به کودکانمان هم باید آموزش دهیم که داخل اتاقک کوچک آسانسور، جای مناسبی برای خوردن خوراکی‌هایی که در دست دارند نیست.
نگه داشتن در آسانسور برای رسیدن فردی که همراه ماست، ولی برای نمونه به‌خاطر شارژ کردن من‌کارت، کمی دیرتر به آسانسور رسیده است در نگاه اول شاید یک کار دل‌سوزانه به‌نظر بیاید درحالی که از نظر دیگر مسافران که باید معطل بمانند کاری ناخوشایند است؛ بنابراین فرهنگ استفاده از آسانسور حکم می‌کند اگر در اتاقک تنها هستیم می‌توانیم آن را برای فرد همراه، دوست یا همکار یا هر کسی که می‌خواهیم به ما برسد، نگه داریم، ولی در زمانی که سایر مسافران در اتاقک ایستاده‌اند یا اجازه دهیم در بسته شود یا خودمان از آسانسور خارج شویم.
جوانی که بی‌توجه به افراد میان‌سال روی صندلی اتوبوس می‌نشیند یا وارد آسانسور می‌شود، شهروندی با اعتماد‌به‌نفس نیست، بلکه کسی است که اولویت را به راحتی خودش می‌دهد نه حق تقدم. در بعضی از مکان‌ها مانند ایستگاه‌های قطار شهری می‌بینیم که در کنار آسانسور برچسبی نصب شده است که تذکر می‌دهد این آسانسور برای افراد ناتوان مانند سالمندان و افرادی با ناتوانی جسمی تعبیه شده است. پس با توجه به حجم زیاد رفت‌وآمد در این مکان‌ها، باید بدانیم که این آسانسور‌ها واقعا برای این افراد است و حق تقدم استفاده از آن برای همان گروهی است که نوشته شده است.
بهتر است در آسانسور دست‌ها را در پهلو قرار دهیم. مراقب باشیم تا با مسافران دیگر تماس فیزیکی نداشته باشیم و با توجه به تعداد افراد به قانون‌های عددی توجه کنیم.
اگر فقط دو نفر در آسانسور هستند، بهتر است در دو طرف اتاقک بایستند.
اگر چهار نفر در آسانسور حضور دارند باید هر کدام از آن‌ها در یک گوشه بایستند.
اگر مسافران آسانسور پنج نفر و بیشتر باشند باید در هر ضلع اتاقک یک نفر بایستد و نفر آخر در وسط بایستد.