شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ تماشاخانه‌های مشهد این روز‌ها میزبان اجرای هفت نمایش هستند؛ نمایش‌هایی در فضا‌های متفاوت که هرکدام می‌توانند گروه خاصی از مخاطبان را با خود همراه کنند. از میان این هفت نمایش ما به سراغ کارگردانان سه نمایش «ضیافت»، «سیزده دلیل برای اینکه...» و «ملاقات» رفته ایم و با آن‌ها درباره اجرا‌ها و مراحل آماده سازی آثارشان صحبت کرده ایم که حاصل آن پیش روی شماست.
نمایش «سیزده دلیل برای اینکه...» به کارگردانی مشترک سیدجواد رحیم زاده و عادل توکلی به تازگی اجرا‌های خود را در تماشاخانه انوشیروان ارجمند پردیس تئاتر مستقل آغاز کرده است. در این نمایش جمعی از هنرجویان نوجوان پردیس تئاتر مستقل شامل ساجده ابوالفضلی، روژان نیازی، نیوشا منصوری، تینا علمدار، پرنیا نظام دوست، بیتا منظم، پوریا زمانی راد، منا عرفانی، پرستش بنی اسدی مقدم، آرش علوی، فاطمه حجازی، پرنیان کشوری، کیمیا اسماعیل زاده و ریحانه طالبی مقدم به ایفای نقش می‌پردازند. عادل توکلی درباره نمایش «سیزده دلیل برای اینکه...» توضیح می‌دهد: جواد رحیم زاده نمایشنامه این اثر را براساس سریالی به همین نام نوشته که داستانش برپایه تحقیقات تعدادی از روان شناسان کودک و نوجوان آمریکا شکل گرفته است.
او یادآور می‌شود: «سیزده دلیل برای اینکه...» به روابط میان دانش آموزان یک دبیرستان و تأثیرات مثبت و منفی‌ای که بر یکدیگر می‌گذارند، می‌پردازد. گاهی اوقات این تأثیرات می‌تواند تا جایی پیش برود که یک شخص به پایان دادن زندگی خودش هم فکر کند، همان طور که ما در سریال «سیزده دلیل برای اینکه...» می‌بینیم شخصیت اصلی خودکشی می‌کند. البته در نمایش خودکشی حذف شده است تا کارمان پایان تلخی نداشته باشد. در واقع در این نسخه هانا متوجه می‌شود که باید به خودش کمک کند.
توکلی با تأکید بر اهمیت انتقال حس امیدبخشی در آثار مرتبط با نوجوانان بیان می‌کند: آثار نمایشی بر نوجوانان تأثیر بیشتری می‌گذارد، ازاین رو نباید بار منفی داشته باشد. در واقع یکی از دلایل تغییر آخر نمایش جلوگیری از این بار منفی بود. ما می‌خواستیم بچه‌ها با دیدن نمایش «سیزده دلیل برای اینکه...» به خودباوری برسند که اگر خودشان تغییر کنند، می‌توانند دنیای اطرافشان را هم تغییر دهند.
او درباره بازیگران نمایشش نیز بیان می‌کند: بازیگران «سیزده دلیل برای اینکه...» چندی سالی می‌شود که در پردیس زیر نظر جواد رحیم زاده تمرین می‌کنند و پیش ازاین شاید هرکدام در دو یا سه کار حضور داشته اند، یعنی اولین بار نیست که روی صحنه می‌روند.
این هنرمند با اشاره به سختی‌های روی صحنه بردن اثری برای نوجوانان می‌گوید: کار کردن با نوجوانان سخت‌تر از کار کردن با بزرگ سالان است، چون در این سن هیجانات و احساسات آن‌ها بر منطقشان غالب است؛ ازاین رو کسی که با این نوجوانان کار می‌کند باید بتواند احساسات آن‌ها را کنترل کند تا وارد مسیر غلط نشوند.
توکلی ادامه می‌دهد: البته کار با نوجوانان مزیت‌های خاص خودش را هم دارد و به گروه انرژی، شادابی و طراوت منتقل می‌کند.
او یادآور می‌شود: اجرا‌های ما که از یکشنبه، ۵ شهریور، آغاز شده است تا دو هفته ادامه خواهد داشت. اگر استقبال از کار خوب باشد، ممکن است اجرای نمایش را برای هفته سوم هم تمدید کنیم.
این هنرمند درباره استقبال مردم از نمایش‌های روی صحنه تئاتر مشهد نیز می‌گوید: اتفاقات اجتماعی و اقتصادی بر زندگی مردم تأثیر گذاشته و دغدغه‌های مردم این روز‌ها بیشتر شده است؛ برای مثال اگر تئاتر دیدن اولویت پنجم یک خانواده بوده الان به اولویت ششم آن‌ها تبدیل شده است. باوجوداین من معتقدم اگر نمایش‌ها کیفیت لازم را داشته باشند، مخاطب را با خود همراه می‌کنند.
او با اشاره به تعطیلی تماشاخانه‌ها در دوران کرونا بیان می‌کند: خوشبختانه بعد از عید نوروز، تئاتر مشهد دوباره با یک شیب ملایم در حال رونق گرفتن است.
تئاتر «ملاقات» به کارگردانی و نویسندگی هدیه برزنونی در تماشاخانه استاد نوری حوزه هنری روی صحنه رفته است. این نمایش با حضور بازیگرانی، چون مهدی ابوسعیدی، هادی گرایلو، عطیه سجادی، ریحانه سادات حسینی و عرشیا توسلیان در ژانر سایکودرام و سبک رئال جادویی تولید شده است. برزنونی درباره داستان این نمایش می‌گوید: «ملاقات» درباره پنج کاراکتر است که دچار بیماری سایکوتیک هستند، ولی خودشان از این بیماری اطلاعی ندارند. داستان نمایش هم در روسیه اتفاق می‌افتد.
او با اشاره به علاقه خود به ژانر سایکودرام بیان می‌کند: من در زمینه روان شناسی مطالعات زیادی داشتم و سعی کردم آن اطلاعات را در قالب یک نمایش بیان کنم. البته برای خلق کاراکتر‌ها هم با چند روان شناس ماهرتر صحبت کردم تا از لحاظ علمی متنم درست باشد.
برزنونی درباره اجرا‌های نمایش «ملاقات» یادآور می‌شود: ما از خرداد پارسال دنبال اجرای این نمایش بودیم، اما اتفاقاتی رخ داد که اجرای آن را به تعویق انداخت؛ از جمله محدود بودن تعداد تماشاخانه‌های مشهد و ترافیک بالای آثار نمایشی. از طرف دیگر تصویربرداری و تدوین کلیپی هفت دقیقه‌ای که در پایان نمایش پخش می‌شود نیز زمان برد و کمی اجرای ما را به تعویق انداخت تا اینکه سرانجام از جمعه، ۳ شهریور، روی صحنه رفته ایم و حدود ۱۰ روز هم اجراهایمان ادامه خواهد داشت.
او که پیش از نمایش «ملاقات» در حوزه گریم فعال بوده است درباره تجربه نویسندگی و کارگردانی خود خاطرنشان می‌کند: نویسندگی و کارگردانی برایم چالش جذابی بود و الان متن بعدی ام را هم آماده کرده ام.
این کارگردان ادامه می‌دهد: من دوست دارم نمایشنامه‌های دیگران را هم کارگردانی کنم، ولی قطعا وقتی متن خودم را روی صحنه می‌برم، بیشتر به لایه‌های زیرین داستان آگاه هستم و راحت‌تر می‌توانم کار را پیش ببرم.
برزنونی با اشاره به چالش‌هایی که در مسیر تولید نمایش «ملاقات» با آن‌ها روبه رو شده است نیز می‌گوید: هیچ کاری بدون چالش به مرحله تولید نمی‌رسد، ولی همین چالش‌ها زمانی که سرانجام می‌توانید کارتان را روی صحنه ببرید، برایتان شیرین می‌شود.
او خاطرنشان می‌کند: امیدوارم مردم نه فقط از نمایش «ملاقات»، بلکه از همه آثاری که این روز‌ها روی صحنه تئاتر مشهد هستند حمایت کنند. دراین بین شاید عده‌ای بگویند قیمت بلیت نمایش بالاست، ولی کافی است هزینه‌هایی را که برای روی صحنه رفتن آن نمایش شده است در نظر بگیرند تا متوجه شوند پول بلیت هیچ کدام از این هزینه‌ها را جبران نمی‌کند، فقط رقمی است که به عوامل نشان می‌دهد از نمایششان حمایت شده است.
این کارگردان درباره رونق گرفتن دوباره تئاتر مشهد نیز یادآور می‌شود: الان به دوران رونق پیش از شیوع بیماری کرونا نزدیک هستیم و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، گروه‌های نمایشی همچنان پرقدرت فعالیتشان را پیش ببرند و متولیان فرهنگی نیز از این هنر حمایت کنند، وضعیت تئاتر حتی از گذشته هم بهتر می‌شود.
برزنونی ادامه می‌دهد: رونق تئاتر مشهد نسبت به قبل عید نوروز امسال خیلی بیشتر شده است و این روز‌ها گروه‌ها باهمه وجود کار می‌کنند تا آثارشان را روی صحنه ببرند.
نمایش «ضیافت»، اولین تجربه کارگردانی مهدیار کوهزاد، این روز‌ها در تماشاخانه شمایل میزبان علاقه‌مندان است. کوهزاد این نمایش اجتماعی را با حضور بازیگرانی، چون مرتضی عابدی، سجاد اسحاق زاده، مرتضی راد، الهه کریمی، مریم حدادی، سامان صابری، حسنا نوری، آیدا محمدزاده، آیناز محمدزاده، امیرعلی عابدی و سحر باقری نسب روی صحنه برده است. او درباره اولین تجربه کارگردانی خود در تئاتر بیان می‌کند: نمایش ضیافت فضایی اجتماعی دارد و می‌خواهد نشان دهد که خدا تنها قاضی است و ما نمی‌توانیم یکدیگر را قضاوت و در کار هم دخالت کنیم.
او ادامه می‌دهد: دو شخصیت داستان ما برادرانی هستند که در زندگی هم دخالت می‌کنند. همین موضوع نیز اتفاقاتی را برای آن‌ها رقم می‌زند.
این کارگردان درباره مراحل تولید «ضیافت» نیز می‌گوید: ما حدود دو سال پیش شروع به نوشتن متن کردیم و چند ماه درگیر بودیم تا متن کامل شد؛ سپس حدود یک سال هم تمرین هایمان طول کشید تا سرانجام از یکشنبه هفته گذشته شرایط اجرا فراهم شد و روی صحنه رفتیم.
او یادآور می‌شود: ایده این نمایش متعلق به من است، ولی مهدی اعظمی زحمت نوشتن نمایشنامه را برعهده داشته است.
کوهزاد هدفش از روی صحنه بردن نمایش «ضیافت» را به نقد کشیدن قضاوت مطرح می‌کند و می‌گوید: نمایش‌های اجتماعی همیشه برایم جذاب بوده اند، ولی دوست دارم اثرم ساختارشکنی هم داشته باشد؛ یعنی مخاطب فقط با فضایی رئال روبه رو نشود و فضای سوررئال و ملودرام را هم در کار ببیند.
این کارگردان خاطرنشان می‌کند: البته علاقه شخصی من به ژانر جنایی است؛ ازاین رو در «ضیافت» هم المان‌هایی از این ژانر را به کار برده ام تا اثر برای مخاطب جذاب‌تر و مهیج‌تر شود.
کوهزاد با اشاره به انتخاب تماشاخانه شمایل در مشهد یادآور می‌شود: تماشاخانه شمایل فضای بزرگی داشت و تنها سالنی بود که امکان استفاده از بیست نور را در میزانسن‌ها به من می‌داد؛ ازاین رو «ضیافت» را در این تماشاخانه روی صحنه بردیم.
او درباره مخاطبان این روز‌های تئاتر مشهد نیز می‌گوید: تعداد مخاطبان تئاتر مشهد نسبت به گذشته کمی ریزش داشته، ولی بازهم از بسیاری از نمایش‌ها استقبال خوبی صورت گرفته است.
کوهزاد چالش اصلی تئاتر مشهد را درآمدزایی می‌داند و ادامه می‌دهد: هزینه‌های تولید یک نمایش بسیار بالاست و گروه‌های تئاتری به طور معمول از جیب خودشان برای روی صحنه بردن نمایش هزینه می‌کنند. در واقع فقط عشق و علاقه آن‌ها به این هنر باعث شده است مسیرشان را ادامه دهند.