لقمه‌های بی‌شناسنامه!

در تقسیم بندی چهارگانه مردم که مرحوم آیت ا... مجتهدی تهرانی، ناظر به روایات انجام می‌دهد، در شمار دسته اول قرار می‌گیرند. همان‌هایی که «مالشان را از راه حلال به دست می‌آورند و در راه حلال هم خرج می‌کنند، به بهشت می‌روند». یعنی اینان همه چیز را به ترازی تنظیم می‌کنند که اولیای خدا تعریف کرده اند. جایشان در قیامت هم همان بهشتی است که آل ا... تبیین فرموده اند.

حال «سه دسته دیگر»، اما خوب نیست. مثل دسته دوم که «مالشان از راه حلال است، اما در راه حرام خرج می‌کنند.» این‌ها هم به رغم درآمد حلال باید پاسخ دهند که چرا «حلال یافته»‌ها را در مسیر باطل مصرف کردند. قصه گروه سوم هم همین است، هرچند اینان برعکس دسته دوم را رفته اند؛ «مالشان از راه حرام است، رشوه می‌گیرند، ربا می‌دهند، اما روضه خوانی هم می‌کنند.» این یعنی دنیا حساب وکتاب دارد.

یعنی خداوند فقط از متقین و پرهیزکاران می‌پذیرد، نه از کسانی که «باطل یافته» هایشان را سر سفره حق می‌گذارند و جان دیگر مردم را به آثار تکوینی لقمه حرام به بیماری می‌کشانند. دسته چهارم هم کسانی هستند که «مالشان از حرام است و در راه حرام هم خرج می‌کنند. رشوه و ربا می‌خورند و بعد هم مشروب و قمار و نااهلی و....» معلوم است راهی که این سه گروه در پیش گرفته اند، به جهنم ختم خواهد شد.

بی آنکه فرصت آغازی برایشان باشد که شاید خود را در مسیری دیگر قرار دهند. نه، «راهیابی» فقط در همین دنیا مقدر و ممکن است. آخرت راه به مقصد می‌رسد. همان جایگاهی که در این دنیا گام هایمان را به آن سو جهت داده ایم. به همین دلیل است که اهل معرفت همواره زبان به این دعای گویا دارند که «اَللَّهُمَّ ارْزُقنا رِزْقاً حَلاَلاً طَیِّباً؛ خدایا روزی حلال نصیب من کن.» لقمه پاک است که روشنایی جان می‌آورد. لقمه‌های شبهه ناک، اگر هم آتش پرلهیب نداشته باشد، مثل چوب تر، دود خواهد داشت هرچند به کلی نسوزد. دود هم خانه دل را سیاه می‌کند.

آیت ا... با بیان اینکه «اگر انسان یک لقمه حرام بخورد تا چهل روز اثر می‌گذارد»، به بیان یک ماجرا می‌پردازد و‌ می‌گوید: «اوایلی که آیت ا... مرعشی نجفی به قم آمده بودند، یک شب ایشان را مهمان می‌کنند. او هم شب در خواب می‌بیند که امام زمان (عج) به او می‌فرمایند: دستت را سر هر سفره‌ای دراز نکن.» بله، اول باید سفره را شناخت و بعد دست در آن برد. این دست که حرام نیست، ندانسته دست در سفره بردن، اما ممکن است لقمه حرامی به دست برسد.

این هم درست که انسان در برابر ندانسته‌ها و این قبیل لقمه‌ها تکلیف شرعی ندارد و آثار گناه بر آن مترتب نیست، اما آثار تکوینی این لقمه همان دود است که جان را سیاه و حتی تباه می‌کند. بدانیم و به این آموزه دینی التزام داشته باشیم که‌ می‌گوید «انسان باید در شکمش وسواس شود». وسواس داشته باشیم در این زمینه. خیلی خوب است وسواسی چنین داشتن.