شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ این فیلم به دنبال ارائه روایتی تازه و متفاوت از ایران اسلامی با محوریت امام رضا (ع) است و با هدف معرفی ظرفیت‌های موجود در کشور و مشهد و صدور فرهنگ غنی ایرانی ساخته می‌شود.
در فیلم «غریب آشنا» قرار است چند بازیگر مطرح سینمای ایران نقش آفرینی کنند که اسامی آن‌ها تا اواخر مهر به صورت رسمی اعلام می‌شود. با توجه به نزدیک شدن به آغاز مرحله تولید فیلم «غریب آشنا» به سراغ تهیه کننده و کارگردان این اثر رفتیم و با آن‌ها درباره داستان و وجه تمایز اثرشان با دیگرآثار رضوی گفتگو کردیم که ماحصل آن پیش روی شماست.
محسن لطفی، تهیه کننده فیلم «غریب آشنا»، درباره روند تولید این اثر بیان می‌کند: ما اکنون در مرحله پیش تولید و تست گریم بازیگران مشهدی هستیم. همچنین با توجه به اینکه محوریت فیلم امام رضا (ع) است، بخشی از فیلم نامه نیاز به تصحیحاتی داشته که در حال انجام است.
لطفی هدف اصلی اش از ساخت فیلم «غریب آشنا» به نویسندگی امیرمهدی صادقی را ایجاد ذهنیتی مثبت از ایران اسلامی در پیوند با آموزه‌های تشیع بیان می‌کند. این تهیه کننده همچنین از برجسته سازی جایگاه امام رضا (ع) در میان شیعیان و عموم مسلمانان جهان، مطرح کردن آموزه‌های فرهنگ رضوی و سنت و سیره امام رضا (ع)، ارائه تصویری منسجم و جذاب از ظرفیت‌های فرهنگی، مذهبی و طبیعی ایران و پررنگ کردن جلوه‌های جذاب و متفاوت معماری ایرانی اسلامی به ویژه در حرم امام هشتم به عنوان دیگراهداف ساخت فیلم «غریب آشنا» یاد می‌کند.
او یادآور می‌شود: یکی از مضامین مهم این اثر توجه به عناصر وحدت بخش میان شیعیان و اهل تسنن است. درواقع فیلم «غریب آشنا» به دنبال نشان دادن تصویری واقعی از شهر مشهد و حرم مطهر رضوی به عنوان کانون ارتباطات دینی و تعاملات میان فرهنگی ادیان و اقوام مختلف است. ضمن آنکه به بازنمایی ظرفیت‌های فرهنگی تاریخی شهرستان‌های خراسان به ویژه شهرستان خواف و جاذبه‌های گردشگری آن در یک بافت روایتی جذاب توجه کرده ایم. به گفته لطفی، حدود ۳۰درصد از این کار در شهرستان خواف ضبط خواهد شد.
این تهیه کننده درباره دیگرلوکیشن‌های فیلم «غریب آشنا» نیز توضیح می‌دهد: بخش زیادی از فیلم در حرم مطهر رضوی و دانشگاه علوم رضوی فیلم برداری می‌شود. همچنین برخی مراحل تصویربرداری در ارمنستان انجام خواهد شد. او با بیان اینکه داستان فیلم در زمان حال می‌گذرد، خاطر نشان می‌کند: امام رضا (ع) با بزرگان ادیان نشست وبرخاست داشته اند. ما این موضوع را در قالب تعامل علمای شیعه با عالمان دیگرادیان در دنیای امروز نشان می‌دهیم. همچنین در فیلم برخی مشکلات و واقعیت‌هایی در ارتباط با جوانان را به تصویر می‌کشیم و حتی یک داستان عاشقانه نیز روایت می‌کنیم. لطفی یادآور می‌شود: بسیاری از مخاطبان گمان می‌کنند فیلم‌های مذهبی فقط باید غمگین باشند، اما ما در فیلم «غریب آشنا» لحظاتی شاد هم داریم.
او با اشاره به اینکه همه مجوز‌های ساخت فیلم «غریب آشنا» از تهران گرفته شده است، بیان می‌کند: ما تصمیم داشتیم فیلم را به چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر برسانیم، اما با طولانی شدن روند پیش تولید، ممکن است «غریب آشنا» به جشنواره امسال نرسد. برآورد ما این است که از بیستم آبان مرحله فیلم برداری و تولید را شروع کنیم. لطفی که تا امروز پروژه‌های هنری مختلفی در مشهد کار کرده است، یادآور می‌شود: فیلم ساختن در تهران برای من بسیار راحت‌تر است، چون برای مثال به وزارت فرهنگ و ارشاد نزدیک هستم و به عوامل سینمایی دسترسی بهتری دارم، اما تهران امام رضا (ع) ندارد و من دوست دارم هر توان و سرمایه‌ای که دارم، برای ایشان و خادمانشان هزینه کنم.
محمدجواد کاسه ساز، کارگردان فیلم «غریب آشنا» که ساخت آثاری مانند «محافظ» و «پروانه‌ای در مه» را در کارنامه دارد، درباره اثر جدیدش می‌گوید: ساخت فیلم «غریب آشنا» با توجه به افزایش روند اسلام هراسی و ایران هراسی در سال‌های گذشته و خلأ تولیدات فاخر سینمایی در تصویرسازی منسجم و اثربخش از ایران اسلامی به ویژه کلان شهر مذهبی مشهدمقدس به عنوان کانون ارتباطات شیعی در کشور ایران، در دستورکار قرار گرفته است.
همچنین دانشگاه علوم اسلامی رضوی به عنوان مشاور محتوایی با ما همکاری می‌کند. این کارگردان با اشاره به متفاوت بودن موضوع فیلم «غریب آشنا» بیان می‌کند: این فیلم روایتگر داستان پروفسوری است که پس از حساس شدن درباره شخصیت متفاوت حضرت رضا (ع) در میانه فضاسازی رسانه‌ای غرب علیه تشیع و ایران و همچنین شیطنت تیم‌های جاسوسی وابسته به آن، برای تحقیق بیشتر درباره امام رضا (ع) و دستیابی به اسناد و نسخ خطی مرتبط، همراه دختر جوانش به مشهد می‌آید و در جریان اتفاقاتی یک خانواده اصیل مشهدی میزبان آن‌ها می‌شود.
کاسه ساز درباره وجه تمایز این کار با آثاری که تا امروز با محوریت رضوی ساخته شده است، توضیح می‌دهد: وجه تمایز این کار نسبت به آثار پیشین، در اهتمام به نشان دادن وجه علمی و فرهنگی امام رضا (ع) و آستان مقدس ایشان است. درواقع پیش از این بیشتر برداشت‌های عامیانه و احساسی از حرم حضرت رضا (ع) در آثار سینمایی پررنگ می‌شد و به جنبه علمی و معرفتی حضرت و ظرفیت‌های علمی، فرهنگی و هنری آستان ایشان توجه جدی نمی‌شد.
او یادآور می‌شود: علاوه بر این، در فیلم «غریب آشنا» به تصویرسازی هدفمند، جذاب و زیبا از شهر زیارتی مشهد و پررنگ کردن ظرفیت‌های متنوع گردشگری آن در اتصال به کانون زیارت اهتمام ویژه‌ای می‌شود. همچنین سعی می‌شود به بسیاری از مسائل، شبهات و چالش‌های مخاطب امروز به ویژه جوانان و نوجوانان در برابر عملیات روانی گسترده و تبلیغات منفی رسانه‌های غربی علیه تشیع و سنت‌های ایران اسلامی به صورت تلویحی پرداخته شود.
کاسه ساز درباره حضورش در این پروژه نیز بیان می‌کند: به طور کلی هر کاری را که رنگ و بوی اهل بیت (ع) داشته باشد، نمی‌توان نادیده گرفت و به راحتی از آن رد شد. من نیز با احترام و اعتمادی که به محسن لطفی، تهیه کننده کار، دارم، مطمئنم که «غریب آشنا» جزو کار‌های برتر جشنواره فجر خواهد بود.
این سینماگر با اشاره به چالش‌های ساخت آثاری با محوریت رضوی، ادامه می‌دهد: خلأ آثار پشتیبان غنی، روان و کاربردی از فرهنگ و سیره رضوی که قابلیت اقتباس سینماگران و تبدیل به فیلم نامه‌های سینمایی جذاب و گیرا را داشته باشد، از چالش‌های اصلی این حوزه محسوب می‌شود. از این رو لازم است نویسندگان ما به طور جدی به معاصرسازی و به روزکردن زبان و ادبیات آثار کلاسیک موجود در سیره و فرهنگ رضوی بپردازند.
او که دلیل کم ساخته شدن آثاری با محوریت رضوی را فقر فضای حمایتی و تشویقی از این جنس آثار می‌داند، بیان می‌کند: حاکم بودن سلیقه‌های شخصی در سازمان‌های رسمی و نگاه اقتصادی محض و غیرفرهنگی در بخش خصوصی و همچنین عواملی مانند محافظه کاری، نبود خطرپذیری و بوروکراسی شدید، باعث شده است تا نهاد‌ها از ساخت آثار رضوی حمایت و پشتیبانی جدی نکنند. کاسه ساز تأکید می‌کند: مشهد از ظرفیت‌های بی نظیر و متنوع فرهنگی، مذهبی، تاریخی و اقتصادی در تولید آثار فاخر برخوردار است، اما متأسفانه خودآگاهی سیستماتیک از این ظرفیت‌ها وجود ندارد و به دنبال آن بهره گیری از این ظرفیت‌ها ساختارمند نشده است.